متخصصان بر اين باورند که افراد زير ۲۸ سال از لحاظ توليد مثل هيچ گونه مشکلي ندارند و تنها لازم است يک سال منتظر بمانند. در ۶۰% از زنان، حاملگي طي ۶ ماه و در ۹۰% آنان ظرف يکسال اتفاق مي افتد. طبيعتاً با افزايش سن از قابليت باروري، اندکي کاسته مي شود. حتي در زنان، ۲۰ تا ۳۰ ساله نيز تخمک گذاري هر ماه صورت نمي گيرد. در زنان ۳۰ تا ۴۰ ساله احتمال تخمک گذاري ماهانه به تدريج کاهش مي يابد. به همين دليل است که با افزايش سن و عدم وقوع حاملگي، فرد مايل است هرچه زودتر به نزد متخصص برود.
با همسر خود بحث و گفتگو کنید
قبل از هر چيز لازم است بدانيد که آيا هر دو تمايل به بچه دار شدن داريد يا يکي از شما دو نفر مردد است و در اين مورد نظر قطعي و ثابتي ندارد؟ زوج هاي بسياري وجود دارند که با شک و دودلي سال ها در انتظار تولد فرزندي بوده اند و تا زماني که شک و ترديد آن ها از بين نرفته و در تصميم خود مصمم نشده اند، حاملگي صورت نگرفته است. دکتر «لوين» مي گويد: «در يک مورد از زوج هايي که به من مراجعه مي کردند، مرد مسن تر بود و از ازدواج اول خود فرزنداني داشت. به همين دليل براي پدر شدن در آن مقطع از زندگي خود آمادگي لازم را نداشت و دچار ترديد بود. پس از چند جلسه صحبت و گفتگو، احساس کرد که واقعاً مايل است يک بار ديگر پدر شود و درست در همين زمان همسر وي باردار شد.» دکتر «مري لين ميلکمن» مي گويد: «وحشتناک است. چهار نفر از بيمارانم که جهت ارزيابي نارباوري به من مراجعه کرده بودند، ظرف يک ماه پس از ترک مطب، حامله شدند.»
اشتياق طبيعي به رابطه جنسی!
تا وقتي واقعاً زمان آن نرسيده نگران جداول تخمک گذاري، ترشحات مخاطي و آميزش طبق برنامه نباشيد. اجازه بدهيد زماني که واقعاً اشتياق به داشتن فرزند داريد حاملگي صورت گيرد و جالب آن که اين کار اغلب مؤثرتر واقع مي شود.
کاهش ميزان کار و فعاليت
عشق بيش از حد به کار و حرفه و فشار دايمي حاصل از آن باعث مساعد شدن زمينه براي ناباروري مي گردد. دکتر «لوين» مي گويد: «هميشه به بيمارانم مي گويم ببينيد بازتاب اين همه کار کردن براي بدن شما چيست و چه پيامي برايتان دارد؟» به اعتقاد دکتر «لوين» اين مسأله اهميت فوق العاده اي دارد. بدن به طور خودکار تشخيص مي دهد زماني که شما تحت فشار زيادي هستيد وقتي مناسبي براي حاملگي نيست.
قرار گرفتن در وضعيت استاندارد حين آميزش در دوره باروري ماهانه
به شکم قرار گرفتن مرد بهترين حالت آميزش جهت باردار شدن است. لازم است زن پس از آميزش به مدت ۲۰ دقيقه به همان حالت باقي بماند و برنخيزد. توصيه دکتر «بلينا» به زوجين آن است که طي دوره باروري ماهانه زن، آميزش داشته باشند و سپس به خواب روند.
ترک سيگار
کشيدن سيگار موجب ناباروري در زنان و مردان مي شود. تحقيقات نشان مي دهند که ناکافي بودن تعداد اسپرم و يا عدم تحرک کافي آن در مردان سيگاري در مقايسه با غير سيگاري ها شايع تر است. طي تحقيقي که در انگلستان بر روي ۱۷۰۳۲ زن انجام گرفت، مشخص شد هر چه تعداد سيگار بيشتري در روز توسط زنان استعمال شود بر ميزان نازايي آنان افزوده مي گردد. پژوهشگران گمان مي کنند سيگار باعث تغيير سطح هورمون در زنان مي شود.
روشي متفاوت
خداحافظ ژل! سلام سفيده تخم مرغ!
هنگامي که يکي از متخصصان نازايي به نام دکتر «اندرو توليدو» اولين بار استفاده از سفيده تخم مرغ را به جاي استفاده از نرم کننده هاي واژينال به افراد توصيه کرد، موجب شگفتي همگان شد. البته او استفاده از سفيده تخم مرغ را تنها در همسراني که به دليل عدم وجود ترشحات کافي دچار مشکلند توصيه مي کند. وي در ادامه مي افزايد از سفيده تخم مرغ تنها بايد طي چند روز دوره باروري زن، هنگام آميزش استفاده شود و خارج از اين مدت بايد از هر نرم کننده اي که ترجيح مي دهند استفاده کنند. شايد بپرسيد:
چرا سفيده تخم مرغ؟
دکتر «توليدو» در پاسخ به اين سؤال مي گويد که او به شدت شيفته ي نتيجه ي تحقيقي است که در کشور کانادا در خصوص سفيده تخم مرغ انجام گرفته، زيرا سفيده نسبت به نرم کننده هاي واژينال کمترين تأثير را از لحاظ تحرک، دوام و بقا بر اسپرم دارد. دکتر «توليدو» مي گويد: «سفيده تخم مرغ پروتئين خالص است و بخش اعظم اسپرم را نيز پروتئين تشکيل مي دهد. بنابراين اسپرم در محيطي که از جنس خودش باشد وظيفه خود را بهتر انجام مي دهد.» در مورد ۶ تا ۸ زوج که نياز به مصرف نرم کننده داشتند سفيده تخم مرغ مؤثر واقع شد و چندين زوج ديگر نيز پس از استفاده از سفيده به آرزوي خود يعني فرزندار شدن دست يافتند. دکتر «توليدو» هشدار مي دهد افرادي که نسبت به تخم مرغ حساسيت دارند بايد از مصرف آن خودداري نمايند. در ضمن قبل از استفاده از سفيده بايد تخم مرغ را از يخچال خارج کرد تا کمي گرم شود و سپس سفيده را از زرده جدا نمود، تفاوتي ندارد که آلت مرد يا مهبل زن به سفيده آغشته شود.
قابل توجه زنان!
از تخمک گذاري اطمينان يابيد
آيا به طور منظم عادت ماهانه مي شويد؟ در صورت منفي بودن پاسخ امکان عدم تخمک گذاري وجود دارد. يک نشانه مهم تخمک گذاري تغييرات قابل توجهي است که در مخاط کردن رحم در اواسط دوره ماهانه روي مي دهد. در اين زمان مخاط نازک، شفاف و پر آب مي شوند. علايم ديگر عبارتند از: دردناک شدن پستان قبل از قاعدگي، دل پيچه و آنچه به قول آلماني ها ميتل اشمرز (Mittle) يا دردهاي وسط دوره قاعدگي ناشي از تخمک گذاري ناميده مي شوند. راه ديگر براي تست تخمک گذاري استفاده از کيت هاي مخصوصي است که در داروخانه به فروش مي رسند. اين کيت ها مي توانند ميزان هورمون مترشحه هنگام تخمک گذاري را در ادرار تعيين کنند. وقتي که شب و روز مورد استفاده قرار گيرند تنها تا ۵۰% قابل اطمينان هستند. کيت هايي که توسط پزشکان به اين منظور استفاده مي شوند قابل اطمينان ترند. بهترين زمان براي انجام تست ساعت ده صبح و ظهر است. اگر ماه اول نتيجه تست مثبت باشد بدان معناست که تخمک گذاري انجام مي شود. اما اگر پس از سه بار طي سه ماه نتيجه تست منفي باشد بدين مفهوم است که يا کيت به اندازه کافي حساس نبوده و نتيجه تست دقيق نيست و يا تخمک گذاري صورت نمي گيرد. در هر حال در چنين مواردي بايد حتماً با پزشک مشاوره نمود.
اگر مي خواهيد يک الهه باروري باشيد بايد واقعاً شبيه او شويد!
تخمک گذاري در برخي از زنان با چند کيلو افزايش يا کاهش وزن تحريک و فعال مي شود. به طور کلي، هر چه وزن شما به وزن ايده آل و متعارف نزديک تر باشد بهتر است. وزن شما بايد بين ۹۰% وزن ايده آل و زير ۱۲۰% باشد. طبق نتايج حاصله از تحقيقات، چربي بدن موجب توليد و ذخيره هورمون استروژن يعني هورموني که بدن را براي حاملگي آماده مي کند، مي گردد. هنگامي که مقدار استروژن خيلي بالا يا پايين باشد سيستم کلي بدن از تعادل خارج مي شود. هر چه چربي در بدن بيشتر باشد استروژن بيشتري توليد مي شود. در يک تحقيق ۲۹ نفر از زنان بسيار لاغر اندام که قادر به تخمک گذاري نبودند پس از افزايش وزن و تا ۹۵% نزديک شدن به وزن ايده آل، مجدداً قدرت تخمک گذاري خود را بازيافتند. ظرف سه سال ۲۴ نفر از اين ۲۹ زن باردار شدند. در يک پژوهش ديگر ۱۱ زن از ۱۳ زن سنگين وزن و نازا پس از کاهش وزن، قدرت تخمک گذاري مجدد يافتند و ده تن از اين تعداد باردار شدند.
ترک ورزش!
ترک ورزش به دو دليل توصيه مي شود. نخست آنکه اگر ورزش موجب کاهش مقدار چربي و در نتيجه وزن بدن شود، ممکن است تخمک گذاري متوقف گردد. حتي اگر وزن بدن را در حد طبيعي و ايده آل حفظ کنيد ولي روزانه بيش از يک ساعت به کارهاي سخت نظير دويدن، شنا يا اسکي مارپيچ بپردازيد، احتمال متوقف شدن تخمک گذاري را افزايش مي دهيد. شواهد بدست آمده از يک تحقيق بر روي ۳۶۴ زن مبتلا به اختلال تخمک گذاري نشان مي دهد زناني که تاکنون باردار نشده اند و در روز بيش از يک ساعت به ورزش هاي سخت مي پردازند احتمال ناباروري را در خود افزايش مي دهند. در اين تحقيق مشخص شد ورزش اثر خود را بر باروري از طريق مکانيسمي جداي از قابليت آن در کاهش وزن اعمال مي کند.
حال اين سؤال مطرح است که واقعاً چه چيز مسبب اين مسأله است؟ دکتر «گرين» در اين مورد مطمئن نيست و دکتر «بلينا» احتمال مي دهد اندورفين ها يعني ترکيبات شيميايي مشابه مرفين مترشحه از مغز، حين انجام ورزش هاي سنگين بر ميزان پرولاکتين موجود در بدن تأثير داشته باشند. امکان دارد افزايش پرولاکتين مانع از تخمک گذاري شود. به هر حال خانم دکتر «گرين» که خود از دوندگان دوي ماراتن است و مشکلي در تولد فرزندان خود نداشته، معتقد است ضمن توجه به اين نکته نبايد بيش از حد از اثر ورزش بر ناباروري وحشت به خود راه داد. بهترين کار آن است که مدتي ورزش را کنار بگذاريد و ببينيد تخمک گذاري مجدداً فعال مي شود يا خير.
زمان مناسب براي آميزش
اگر تخمک گذاري صورت مي گيرد، ممکن است تنها علت نازايي عدم آميزش در دوره باروري ماهانه باشد. دکتر «لوين» مي گويد: «گاه زوج هاي شاغلي به ما مراجعه مي کنند که ممکن است در هفته فقط يک يا دو بار آميزش داشته باشند که آن هم در زمان مناسب يعني دوره باروري ماهانه صورت نگرفته است.» حال با اين مشکل چه مي توان کرد؟ سعي کنيد زمان تخمک گذاري را تعيين و پيش بيني کنيد. اگر مايل نيستيد افراد ديگر متوجه اين مسأله شوند کافي است تاريخ عادت ماهانه بعدي را حساب کرده و چهارده روز از آن کم کنيد. سپس از شب ۱۶-۱۱ هر شب آميزش داشته باشيد. يا مي توان از کيت هاي تست تخمک گذاري که بدون نسخه به فروش مي رسند استفاده کرد. اين کيت ها ۳۶-۲۴ ساعت قبل از تخمک گذاري به شما اخطار مي دهند. زماني که تست، زمان تخمک گذاري را نشان مي دهد همان شب و فرداي آن شب آميزش داشته باشيد.
دوش واژينال (شستن مهبل)
هر اقدامي که باعث تغيير PH مهبل شود محيط را براي اسپرم نامناسب مي سازد. شستن مهبل، استفاده از نرم کننده ها و ژل ها از جمله اين اقدامات محسوب مي شوند. توصيه دکتر «ميلکمن» به بيماران عدم شستشوي مهبل است. وي مي گويد: «مهبل را به حال خود رها کنيد. زيرا اين عضو خود بهترين روش را براي تميز کردن خود دارد.»
عدم مصرف کافئين
نوشيدن بيش از يک فنجان قهوه در روز شانس ناباروري را افزايش مي دهد. چنانچه همين مقدار کافئين از طريق شکلات، نوشابه هاي غير الکلي و يا ساير نوشيدني هاي کافئين دار به بدن برسد اثر مشابهي بر باروري فرد خواهد گذاشت. در يک تحقيق بر روي ۱۰۴ زن نابارور که سعي در بارور شدن داشتند مشخص شد احتمال حاملگي زناني که بيش از مقدار کافئين موجود در يک فنجان قهوه کافئين مصرف مي کنند نسبت به زناني که کافئين کمتري مصرف مي کنند ۵۰% کمتر است.
قابل توجه مردان!
توصيه ما به مردان، که طرف ديگر اين معادله را تشکيل مي دهند بيشتر و به قرار زير است:
به اسپرم مدتي فرصت بدهيد
به گفته ي دکتر «نيل بوم» هرگونه بيماري ويروسي که با تب همراه باشد تا سه ماه اسپرم ها را تحت تأثير قرار داده و موجب کاهش آن ها مي گردد. سرماخوردگي هاي شديد نيز چنين تأثيري بر اسپرم ها دارند. به چه علت تأثير ويروس ها بر اسپرم تا اين حد طولاني است؟ بنا به اظهار دکتر «بوم» مدت زمان توليد هر اسپرم ۷۸ روز است. به علاوه اسپرم پس از اين مدت به ۱۲ روز وقت براي بالغ شدن نياز دارد. در ضمن هر قاشق چاي خوري مايع مني در حال طبيعي، حداکثر حاوي ۲۰ ميليون اسپرم است. اگر اين مايع را زير ميکروسکوپ مشاهده کنيد خواهيد ديد که ۶۰% از آن ها به سمت جلو شناورند. اگر پس از سرماخوردگي يا آنفلوانزا شمارش اسپرم طبيعي باشد بدان معناست که بيماري بر تعداد اسپرم ها و احتمال باروري تأثيري نداشته است. اما اگر تعداد اسپرم ها در حد مرز طبيعي باشد اين امکان وجود دارد که بيماري موجب ناباروري آن ها شده باشد.
نقش استروييدها در ناباروري
استروييدهاي آنابوليک مي توانند مانع از فعاليت غده هيپوفيز شده، باعث برهم خوردن تعادل هورمون ها در بدن شوند. ناباروري در ورزشکاران امري است بسيار شايع. استفاده طولاني مدت از استروييدها مي تواند باعث وارد آمدن آسيب هاي جبران ناپذير به بيضه ها شود.
داشتن آگاهي در خصوص داروها و الکل
بسياري از داروهايي که بدون نسخه و يا با نسخه به مصرف مي رسند در کاهش تعداد اسپرم ها نقش دارند. اگر از عوارض داروي مصرفي خود مطلع نيستند حتماً با يک پزشک يا داروساز مشورت نماييد. سايمتيدين- که براي درمان زخم معده به کار مي رود- برخي از آنتي بيوتيک ها و داروهاي شيمي درماني از جمله اين داروها مي باشند. هم چنين مطالعات چند ساله نشان مي دهند معتادان به ماري جوآنا و الکل در باروري با مشکل مواجه اند.
خنک نگه داشتن بيضه ها
شگرد طبيعت براي خنک تر نگه داشتن بيضه ها به ميزان نيم درجه نسبت به دماي دروني بدن، قرار دادن آن ها در سطح و خارج از بدن است. بنا بر اين اگر دماي دروني بدن و يا دماي بيضه ها افزايش يابد ممکن است توليد اسپرم دچار اختلال گردد. دکتر «بوم» در خصوص فعاليت بدني بيش از حد، دماي زياد، حمام داغ، و لباس هاي زير تنگ و چسبان که موجب افزايش دماي اين عضو مي شوند به مرداني که مايل به داشتن فرزند هستند هشدار مي دهد.
فراموش نکنيد که پرهيز از آميزش موجب رشد سريع تر اسپرم ها مي شود.
اگر واقعاً خواهان پدر شدن هستيد داشتن آميزش هر روز توصيه نمي شود زيرا در اين صورت تعداد اسپرم ها کاهش مي يابد. اين امر براي زوج هاي معمولي چندان اشکالي توليد نمي کند اما اگر تعداد اسپرم ها در حد مرز طبيعي باشند آميزش زياد ممکن است موجب ناباروري گردد. بيشتر متخصصان معتقدند بهتر است مرد ۲ روز قبل از شروع دوره باروري ماهانه زن از آميزش اجتناب کند تا اسپرم ها فرصت کافي براي ساخته شدن داشته باشند و سپس مي توانند يک روز در ميان آميزش داشته باشند.
هشدار پزشکي
چه وقت به پزشک مراجعه کنيم؟
دوست داريد صاحب فرزند شويد ولي بدنتان با شما همکاري لازم را ندارد. آيا بايد فرصت بيشتري به آن بدهيد؟ يا زمان آن رسيده که نزد متخصص نازايي برويد؟ در موارد زير مراجعه به پزشک ضروري است.
۰ چنانچه خون قاعدگي کم و يا فواصل قاعدگي نامنظم، و ترشحات مخاطي بدون تغيير باشد زيرا در اين شرايط ممکن است تخمک گذاري صورت نگيرد.
۰ چنانچه سه دوره متوالي از کيت هاي تست باروري استفاده شده و نشانه اي از تخمک گذاري رؤيت نگرديده است.
۰ اگر کمتر از ۳۵ سال سن داشته باشيد و پس از يک سال عدم پيشگيري از بارداري حاملگي صورت نگرفته باشد، و يا سن شما بالاي ۳۵ سال باشد و پس از گذشت شش ماه موفق به حاملگي نشده باشيد.
۰ ترشح شير، رويش موهاي زايد با الگوي مردانه پشت لب فوقاني، چانه يا سينه ها. اين علايم ممکن است نشانگر عدم تعادل هورمون ها در بدن باشند.
۰ ابتلا به نوعي انگل به نام «کلاميديا» که راه انتقال آن تماس جنسي است و در زنان موجب تخريب لوله هاي فالوپ و در مردان سبب التهاب و ايجاد زخم در سيستم مجاري مي شود.
۰ دارا بودن سابقه ي عفونت حفره لگني، اندومتريوز، بيماري پلي کيستيک تخمدان، جراحي مجاري ادرار يا حفره شکم، آسيب و زخم پرينه (حد فاصله مهبل و مقعد) تب هاي بالا، اريون يا سرخک.
۰ استفاده از IUD (آي.يو.دي).
۰ احتمال قرار گرفتن يکي از زوجين در معرض سرب که از عوامل مؤثر در نازايي است.
