هویج حاوی بتاکاروتن، پیش‌ساز ویتامین A است و در واقع نوعی آنتی‌اکسیدان محسوب می‌شود که تأثیر مثبت آن بر انواع بیماری‌ها به اثبات رسیده است.
این ماده ترکیبی نارنجی رنگ است که در سبزی‌ها و میوه‌های زرد تا نارنجی و برگ سبز تیره وجود دارد. در یک تحقیق مشخص شد که زنانی که در رژیم غذایی خود حداقل یک بار در روز از هویج، اسفناج، کلم بروکلی و کاهو استفاده می‌کردند ۷۳ درصد کم‌تر احتمال ابتلا به سرطان رحم را دارا بودند.
هویج همچنین برای تقویت سیستم دفاع طبیعی بدن، بسیار مفید است و بدن را بر ضدعفونت‌های ویروسی و باکتریایی، تقویت می‌کند. هویج فیبر زیادی دارد و به خصوص برای افرادی که از رژیم‌های لاغری استفاده می‌کنند و کسانی که چربی‌های خون بالایی دارند (کلسترول – تری گلیسیرید -LDL) بسیار نافع است، همچنین قادر به تعدیل فاکتورهای خونی ذکر شده است، البته به شرطی که روزانه یک عدد هویج خام خورده شود.
در رابطه با هویج بهترین چاشنی عبارت است از قدری روغن زیتون که به آن چند قطره آب لیمو اضافه کرده باشند.
از دیگر سرطان‌هایی که بتاکاروتن یا هویج، نقش چشمگیری در عدم ابتلا به آن بازی می‌کند، سرطان ریه است و حتی اگر فرد مبتلا شده باشد، در کاهش سرعت پیشرفت آن و طولانی کردن مدت زنده ماندن شخص مبتلا، اثرات شگرفی دارد. حتی اگر حداقل هفته‌ای دو بار و فقط یک عدد هویج متوسط خام خورده شود، ممکن است احتمال مبتلا شدن به سرطان ریه ۶۰ درصد کاهش یابد و اگر بیش از یک بار در هفته یک پیمانه بروکلی خام خورده شود تا ۷۰ درصد احتمال ابتلا به سرطان ریه کاهش می‌یابد.
این گیاه، همچنین از سرطان حلق پیشگیری می‌کند. چون این سرطان بیشتر به اشخاصی که سیگار می‌کشند یا می‌کشیده‌اند حمله می‌کند، بنابراین می‌توان به آن به عنوان سرطان سیگاری‌ها اشاره کرد و لازم به ذکر است که هویج و در واقع بتاکاروتن موجود در آن نقش بسیار مؤثری در جلوگیری از ابتلا به این بیماری دارد.
نیروی ضدسرطان ریه بتاکاروتن ناشی از دو منبع در گیاه است. یکی خاصیت ضداکسید کننده بودن آن است و دیگری به علت این است که قدرت سیستم دفاعی بدن را برای جلوگیری و مقابله با سرطان ریه افزایش می‌دهد.
البته این دستورات فقط برای اشخاصی مفید است که سیگار را ترک کرده‌اند، زیرا افرادی که سیگار را ترک نکرده و به سیگار کشیدن ادامه می‌دهند، هر قدر مواد سرشار از بتاکاروتن بخورند، تأثیری برای جلوگیری از سرطان آنها نخواهد داشت.
در حقیقت توصیه دانشمندان این است که باید هر روز مقداری هویج و سیب‌زمینی شیرین، اسفناج و سایر انواع سبزی‌های برگی خورد. حتی خوردن یک قطعه از یک هویج نیز اثرش به شکل محسوسی بیش از نخوردن است و بدیهی است اگر به فردی یک پیمانه هویج خرد شده داده شود، اثرش خیلی بیشتر است.
همچنین هویج حاوی پکتین (نوعی فیبر قابل حل در آب) است که با سرطان کولون می‌جنگد. دکتر کامرون استاد بیولوژی در مرکز علوم سلامتی تگزاس در سان‌آنتونیو معتقد است که پکتین بین فیبرهای قابل حل در آب از نظر مهار کردن سرطان کولون تک و ممتاز است.
وجود همین درصد بالای فیبر و آب در هویج آن را گیاه مناسبی برای برطرف کردن یبوست کرده است. جالب است بدانید که پوره هویچ پخته درست بر عکس عمل کرده و یکی از مناسب‌ترین درمان‌ها برای برطرف کردن اسهال است و مصرف آن به افراد درگیر با این بیماری به شدت توصیه می‌شود.
مصرف این گیاه مغذی، برای خانم‌های باردار و شیرده بسیار مناسب است و باعث افزایش شیر می‌شود.
مقدار کالری هویج بسیار پایین است از این رو میان وعده مناسبی برای کسانی که از رژیم‌های غذایی کاهش وزن استفاده می‌کنند، به شمار می‌آید.
همچنین بتاکاروتن موجود در آن، نوعی آنتی‌اکسیدان است که با رادیکال‌های آزاد می‌جنگد، از این‌رو دارای خواص ضدپیری است و نیز باعث جوان ماندن پوست می‌شود، ماسک تهیه شده از آب هویج نیز مانع بروز چین و چروک در پوست می‌شود.
برای درمان نوعی کم خونی ناشی از اسیدفولیک نیز می‌توانید از مخلوط هویج و اسفناج استفاده کنید.
همچنین مصرف روزانه یک لیوان آب هویج به افرادی که از لاغری مفرط رنج می‌برند و تمایل به افزایش وزن دارند، بسیار توصیه می‌شود.
هویج حاوی انسولین گیاهی است، از سوی دیگر اندیس‌گلاسیمی بالایی دارد (یعنی پس از صرف آن قند خون بالا می‌رود) بنابراین مصرف بسیار محدود آن به افراد دیابتیک توصیه می‌شود. زیرا سال‌های متمادی کارشناسان تغذیه فکر می‌کردند که هیدرات کربن ساده نظیر شکر از پر ضررترین مواد برای بیماران مبتلا به دیابت است و برای بالا بردن قند خون، متهم ردیف اول محسوب می‌شوند، ولی در سال‌های آخر دهه ۷۰ و اوایل سال ۱۹۸۰ عده‌ای از دانشمندان تورنتو مقدار قندخون عده‌ای از بیماران را پس از خوردن انواع گوناگونی از مواد غذایی اندازه‌گیری کرده و با کمال تعجب مشاهده کردند که بیش‌ترین و سریع‌ترین روند افزایش قند خون پس از خوردن بستنی و انواع مختلف مواد قندی نیست، بلکه پس از خوردن هویج و سیب‌زمینی و فرآورده‌های غلات (نظیر آرد سفید) ایجاد می‌شود.
هویج همچنین دارای انواع رنگی گوناگونی است که در زیر به آنها اشاره می‌شود:
هویج نارنجی: شامل بتاکاروتن و آلفا کاروتن است که هر دو در رنگدانه‌های نارنجی آن وجود دارد و از پیش سازهای ویتامین A به شمار می‌آیند. این نوع هویج که بیشتر در اروپا و کشورهای آسیای شرقی وجود دارد برای سلامتی چشم، بسیارمفید است.
هویج زرد: که به آن زردک هم می‌گویند حاوی رنگدانه گزانتوفیل است و علاوه بر کمک در سلامت بینایی از سرطان‌ها هم جلوگیری می‌کند، این نوع هویج بیشتر در کشورهای آسیایی یافت می‌شود.
هویج قرمز: دارای لیکوپن است (نوعی کاروتنوئید) که در گوجه‌فرنگی و هندوانه هم یافت می‌شود. لیکوپن از قوی‌ترین ضد اکسید کننده‌هاست که از بیماری‌های قلبی و سرطان جلوگیری می‌کند.
هویج بنفش: معمولاً وسط این هویج نارنجی است و دارای انواع مختلفی از رنگدانه‌ها از جمله آنتوسیانین است که آن هم از دسته آنتی‌اکسیدان‌های مفید بوده و از صدمات ناشی از رادیکال‌های آزاد، جلوگیری می‌کند، آنتوسیانین با کند کردن جریان لخته شدن خون از بیماری‌های قلبی پیشگیری می‌کند. این نوع هویج در ترکیه و خاورمیانه یافت می‌شود.
هویج سفید: این نوع هویج فاقد رنگدانه است اما ترکیبات مفید دیگری از جمله فیتوکمیکال‌ها را داراست. این نوع نسبت به سایر انواع مواد مغذی کم‌تری دارد و در افغانستان، ایران و پاکستان یافت می‌شود.
باید توجه داشت که مصرف زیاد هویج باعث تجمع بتاکاروتن در بدن به ویژه در پوست می‌شود و آن را زرد می‌کند که اگر چه برای بدن بی‌ضرر است ولی از نظر زیبایی، خوشایند نیست.
