خارش و کهیر شکم در بارداری/ آیا عوارضی برای جنین دارد؟!

حاملگی دوره‌ای کوتاه و گذرا اما سرشار از تغییرات است. ضعف دستگاه ایمنی در این دوران می‌تواند منجر به بهبود یا بدتر شدن بعضی بیماری‌های پوستی شده یا باعث به وجود آمدن بیماری جدید، لکه‌ها و تغییراتی در پوست شود که بعد از اتمام بارداری برطرف خواهند شد. اما برخی تغییرات نیازمند بررسی بیشتر و درمان هستند. حساسیت بالای پوست در بارداری می‌تواند باعث واکنش سریع پوست به مواد بهداشتی و پاک‌کننده شود. بنابراین در هنگام استفاده از صابون، شامپو و لوسیون‌های بدن احتیاط کنید.

وجود خشکی پوست و خارش در دوران بارداری در بعضی از نواحی بدن بخصوص دور شکم و پستانها که در حال بزرگ شدن هستند مشاهده می شود زیرا پوست باید برای هماهنگی با رشد این نواحی کشیده می شود.
هورمون های دوران بارداری نیز تا حدی در این امر مؤثرند. در حدود دوسوم از خانم های باردار در طول دوران بارداری دچار قرمزی و گاهـی خارش کـف دست ها و پاها می شوند.
کارشنـاسـان براین باورند که علت این اختلالات که بلافاصله پس از زایمان از بین می رود افزایش سطح استروژن خون است.
خانم های سیاهپوست نسبت به سفید پوستان کمتر دچار این حالت می شوند. گاهی ممکن است بیماریهای پوستی که بطور طبیعی با خارش همراه است نظیر خشکی پوست، اگزما، یا آلرژی غذایی در دوران بارداری، با خارش شدیدی بروز کند.

و اما چگونه میتوان خارش را تسکین داد؟
از گرفتن دوش و حمام داغ بپرهیزید زیرا می تواند پوست را خشک تر کرده و خارش را تشدید کند. از صابون های ملایم استفاده کنید و دقت کنید که آنرا بخوبی آب کشی کنید و سپس به آرامی پوست را خشک کنید.
پس از استحمام از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید و ترجیحاً انواعی را که معطر نیستند انتخاب کنید زیرا بعضی از انواع عطریات می توانند پوست را تحریک کنند. لباسهای نخی و گشاد بپوشید و هنگام گرمای روز از خانه خارج نشوید زیرا حرارت خارش را تشدید می کند.
در حدود ۱ درصد از خانم ها به چنین عارضه ای دچار می شوند. این بثورات بصورت لکه های قرمز رنگ، برآمده و خارش دار شبیه به کهیر در طول ماه آخر یا دو ماه آخر سه ماهه دوم بارداری بر روی شکم ظاهر می شوند.
این بثورات که پاپول ها یا کهیرهای خارش دار دوران بارداری (PUPPP) یا بثورات چند شکلی دوران بارداری نامیده می شوند، ابتدا در محل خطوط کشیدگی پوست شکم ظاهر می شوند و بعد به ران ها، باسن و گاهی بازوها کشیده می شوند.
این بثورات خطری برای شما یا جنین ندارند ولی ممکن است خارش شدیدی داشته باشند.
PUPPP در اکثر خانم ها در عرض چند روز پس از زایمان از بین می رود و ناپدید می شود و خوشبختانه بندرت در بارداری های بعدی ظاهر میگردد.

بیماری پوستی که با شیوع کمتری خانم های باردار را گرفتار می کند خارش بارداری (prurigo gestationalis) نام دارد که با برآمدگی های کوچک و متعدد شبیه گزش حشره تظاهر می کند. این بثورات ممکن است هر یک از نواحی بدن را گرفتار سازد ولی احتمال بروز آنها در روی دست ها، پاها، بازوها، و ساق پاها بیشتر است.

این بثورات با وجود اینکه آزاردهنده و خارش دار هستند خطری برای جنین ندارند. خارش بارداری در هر زمانی در طول بارداری ممکن است بوجود آید ولی احتمال بروز آن در سه ماهه دوم بارداری بیشتر است.

در موارد بسیار نادر بثورات بسیار خارش داری بوجود می آیند که ابتدا به شکل کهیر هستند و بعد تبدیل به تاول های بزرگی می شوند. این بثورات که به نام pemphigoid gestationalis نامیده می شوند (علیرغم آنکه این بیماری هیچ ارتباطی با ویروس تبخال (هرپس) ندارد herpes gestationalis نیز نامیده می شود)، معمولاً از ناحیه شکم و اغلب دور ناف شروع می شوند و گاهی به بازوهـا و ساق پاها کشیده می شوند.
این بیماری جدی تر از PUPPP است زیرا احتمال زایمان زودرس و نیز احتمال اختلال رشد جنین در آن بیشتر است. این بیماری معمولاً در سه ماهه سوم بارداری شروع می شود ولی ممکن است در هر زمان دیگری حتی در هفته اول پس از زایمان نیز شروع شود.
این بثورات در طول دوران بارداری ممکن است چند بار ظاهر شوند و سپس فروکش کنند و اغلب بعد از زایمان نیز شعله ور می شوند. بروز این بثورات در بارداری های بعدی امری شایع است و معمولاً در بارداری های بعدی شدیدتر خواهد بود.
توصیه می شود در صورت وجود هر گونه بثورات آن را به اطلاع پزشک خود برسانید. حتما اگر بثورات به بارداری مربوط نباشد بازهم بهتر است که پزشک آن را بررسی کند و در این زمینه توصیه های لازم را به شما بدهد و یا شما را به متخصص پوست ارجاع دهد.

علت واریس در بارداری چیست؟

با بیشتر شدن حجم خون بدن در حاملگی و با رشد جنین و بزرگ شدن شکم، سنگینی بدن به مویرگ‌های پا فشار وارد می‌کند. خطوط سبز یا آبی برجسته روی پاها همان واریس است که ژنتیک نیز در پیدایش آن دخیل است. هر چند واریس بارداری خطر زیادی ندارد اما می‌تواند برای زنان باردار ناخوشایند باشد. این رگه‌های ورم‌کرده می‌توانند در باسن، ناحیه‌ی تناسلی و حتی مقعد زنان باردار به وجود آیند. البته معمولاً بعد از زایمان بهبود پیدا می‌کنند.

علت خارش پوست در حاملگی چیست؟

یکی از شایع‌ترین شکایات زنان باردار در این دوران خارش شدید پوست است. گاهی اوقات علت این خارش به بارداری ارتباطی ندارد و به دلیل آلرژی یا قارچ، ایجاده شده است. خارش مخصوص دوران بارداری خارشی است که هیچ نشانه و اثری روی پوست ندارد و بیشتر کشیدگیِ پوست منجر به بروز این خارش‌ها می‌شود.

در صورت خارش کف دست‌ها و پاها در بارداری باید نوع دیگری از عوامل خارش بررسی شود که «کلستاز» نام دارد و منشأ آن کبد است. کلستاز نیاز به بررسی و پیگیری دارد زیرا می‌تواند به سلامت جنین آسیب رسانده و زمان زایمان را جلو بیاندازد.

در نیمه‌ یا پایان دوران بارداری ممکن است خراش‌هایی را بر سطح بازو و پای خود ببینید که به رنگ قرمز درآمده و می‌خارد، این نوع خارش کمیاب بوده و برای بارداری خطرساز نیست.

یک نوع خارش آزاردهنده‌ی دوران بارداری نوع کهیری آن است که «پلاک بارداری» نام دارد و از ۶ ماهگی از ناحیه ناف شروع شده و بعد سینه و پاها را درگیر می‌کند.

یک نوعِ خطرناک دیگر «تبخال پمفیگویید» است که ربطی به ویروس تب‌خال ندارد و می‌تواند باعث زایمان زودتر از موعد شده و حتی برای جنین خطرآفرین باشد. بنابراین به بررسی و پیگیری نیاز دارد.

علت جوش در حاملگی چیست؟

بروز جوش در بارداری شیوع زیادی دارد. حتی اگر جوش نداشته باشید ممکن است در این دوران جوش‌های تازه‌ای بزنید و یا اگر سابقه‌ی جوش دارید افزایش آن را مشاهده کنید. زیاد شدن چربی پوست در بارداری و تغییرات هورمونی که در ۳ ماه اول بارداری اتفاق می‌افتد دلیل این جوش‌هاست. اگر در سه‌ماهه‌ی اول جوشی نزدید خوشحال باشید، ممکن است دیگر دچار این عارضه تا پایان بارداری خود نشوید. اگر دچار جوش‌های بارداری شدید نگران نباشید مدتی بعد از اتمام بارداری برطرف خواهند شد. پس بهتر است از درمان جوش در بارداری صرف نظر کنید، زیرا بیشتر داروهای جوش برای جنین مضر است.

عرق‌سوز شدن در بارداری

سنگین وزن شدن در حاملگی می‌تواند باعث تحریک و حساس شدن پوست کشاله‌ی ران و زیر پستان‌ها شود. زیرا با تعریق زیاد و باقی ماندن رطوبت در این ناحیه، پوست آن دچار التهاب و حتی قارچ می‌شود. این قارچ عامل برفک دهان نوزاد است و چون قابلیت انتقال به نوزاد را دارد پیشنهاد می‌شود قبل از اتمام بارداری درمان شود.

چه تغییرات پوستی‌ در بارداری شایع نیست؟

اگر در بارداری نقاط برجسته‌ی قرمز رنگی درون دست‌ها مشاهده کردید، نگران نشوید. تغییرات دوران بارداری باعث ایجاد آن شده است.

ممکن است ضایعه‌هایی به کوچکی نوک سوزن یا بزرگی یک نخود را در اواخر بارداری مشاهده کنید که همرنگ پوست یا پررنگ‌تر از آن در ناحیه گردن و صورت آویزان شده است. این آویزهای پوستی به زودی بعد از پایان بارداری از بین می‌روند.

شبکه‌هایی از تارهای عنکبوتی قرمز رنگ و منشعب ممکن است بر روی قسمت‌هایی از پوست در بارداری ظاهر شود که «آنژیوم عنکبوتی» نام دارد.