در حاملگی کاذب همه چیز وجود دارد جز جنین!
این مشکل از دوران باستان وجود داشته است. به طوری که فیلسوف باستان، بقراط، در ۳۰۰ سال قبل از میلاد مواردی از آن را گزارش کرده است.
یک نمونه ی تاریخی آن مربوط به ماری تودور، ملکه ی انگلیس است که نازا بود، ولی چند بار دچار حاملگی کاذب شد.
علایم آن مثل حاملگی واقعی است. تهوع صبحگاهی، دردناکی سینه ها، افزایش وزن و… این علایم به حدی گول زننده است که حتی پزشکان درمانگر نیز آن را حاملگی واقعی تصور می کنند. در یک تحقیق دیده شده که ۱۸ درصد افرادی که حاملگی کاذب داشته اند به عنوان حامله تحت درمان بوده اند. علایم آن به ترتیب شیوع، شامل بزرگ شدن شکم، قطع قاعدگی، احساس حرکات جنینی، تهوع و عوارض گوارشی، بزرگ شدن سینه ها و حتی بزرگ شدن رحم است. ممکن است علایم ۹ ماه ادامه یابد و حتی به زایمان کاذب نیز منجر شود.
علل حاملگی کاذب چیست؟
تمایل زیاد به حامله شدن یا ترس زیاد از حاملگی باعث تغییرات هورمونی و منجر به حاملگی کاذب می شود.
روان انسان همیشه جسم را تحت تأثیر قرار می دهد. گروهی از بیماری های جسمی هستندکه علت آن ها عوامل روانی هستند و ما آن ها را بیماری های روانی تنی می نامیم. پدیده ی حاملگی کاذب هم به همین مکانیزم ایجاد می شود.
زنان درگیر «حاملگی کاذب»به طور معمول بیشتر علائم یک بارداری طبیعی مانند استفراغ و تهوع صبحگاهی را تجربه می کنند؛ اما، با شدت و اغراق بیشتر؛ این بیماران به تصور خود حتی حرکات جنین را هم حس می کنند؛ اما، به طور شایع زودتر، از زمانی که در حاملگی طبیعی انتظار می رود. این احساس معمولاً مربوط به حرکا ت دودی منظم روده ای یا انقباضات عضلانی جداره شکم است؛ ولی، گاهی به قدری قابل توجه است که حتی پزشک را فریب می دهد.
معاینه دقیق این زنان بیشتر به تشخیص صحیح منجر می شود، بدون آنکه مشکل بزرگی پیش آید، زیرا رحم کوچک را با معاینه دو دستی می توان لمس کرد.
بانوان درگیر مسائل و مشکلات روحی و بیماری های اعصاب و روان بیش از دیگر گروه ها زمینه و استعداد تجربه کردن «حاملگی کاذب»را دارند.
به خصوص مبتلایان به اضطراب، وسواس، افسردگی و …مصرف داروهای روان فزا، به ویژه «فنوتیازین»ها از قبیل کلرپرومازین (لارگاکتیل)،تیوریدازین، پرفنازین، و…می تواند به بزرگی پستان ها، قطع خونریزی قاعدگی، خروج شیر از پستان و ظهور عوارض افزایش هورمون پرولاکتین منجر شود. واضح است که مشکل روانی زمینه ای نیز در اثر دگرگونی های جسمانی پیچیده تر می شود. همه این عوامل دست به دست هم داده و زمینه ظهور«حاملگی کاذب»را فراهم می آورد. با توجه به عوامل عاطفی-هیجانی درگیر در بروز این عارضه گوشزد کردن عدم حاملگی برای بیمار ناخوشایند بوده و در واقع ممکن است آزار دهنده نیز باشد. مبتلایان به سرعت در قبال تشخیص صریح فقدان بارداری جبهه گرفته، حتی ممکن است مطب پزشک یا بیمارستان را ترک کرده و موضوع را مسکوت بگذارند و تا حدودی هم پرخاشگر شوند . پزشک معالج معمولاً در صدد کشف زمینه عاطفی-هیجانی که حاملگی را برای بیمار الزامی کرده است، برمی آید.
در برخی از موارد لازم است پزشک پیش از بازگو کردن حقیقت مسأله، با بیمارش چند جلسه مصاحبه رو در رو داشته باشد تا بتواند آرام آرام و به ملایمت عدم آبستنی را برایش جا بیندازد. بعضی از بیماران نیز به روان درمانی حمایتی مبتنی برواقعیت نیاز دارند.
زنان مضطرب و مبتلا به اختلالات روحی ممکن است سال ها براین باور باقی بمانند که حامله اند. احتمال عود و برگشت علائم «حاملگی کاذب»بالا است . در کمال تعجب باید گفت که گاهی حاملگی دروغین یا حتی «زایمان کاذب»(Couyade)در مردان نیز دیده می شود. در این موارد معمولاً شوهر یک خانم آبستن ادعا می کند که خود او برخی از علائم حاملگی را احساس می کند!!
این اختلال ممکن است در ماه های اول حاملگی همسر بیمار روی داده و مرد از تهوع و استفراغ صبحگاهی و نیز غالباً از دندان درد شکایت کند. این شکایات بیشتر ظرف چند هفته از بین می رود و به نظر می رسد از اضطراب و نگرانی بیش از حد در مورد حاملگی همسر ناشی می گردد. علائم ممکن است در زمان وضع حمل همسر و نیز بیشتر به فرم انقباض های دردناک شکمی ظاهر شده و به سرعت پس از زایمان همسر از بین برود. البته، مردهای مجرد نیز ممکن است به حاملگی یا زایمان کاذب دچار شوند؛ اما در کل، آمارها حاکی از آن است که مردان متأهلی که انتظار تولد فرزند خود را می کشند، بیشتر دچار چنین عوارضی می شوند.
یک بررسی جدید نشان می دهد کما بیش به همان میزانی که مادران جدید پس از تولد یک کودک ممکن است به افسردگی دچار شوند، پدران جدید هم در معرض ابتلا، به افسردگی هستند. این تحقیق که روی ۵هزار خانواده صورت گرفته حاکی از آن است که حدود۱۴درصد مادران و ۱۰درصد پدران علائم شدید تا متوسط افسردگی پس از زایمان را نشان می دهند. والدین مورد بررسی در این تحقیق پرسشنامه هایی را پر می کردند و از نظر وجود علائم افسردگی مورد مصاحبه قرارمی گرفتند. «بررسی نشان داد که پدران افسرده مشکل دارند.»متخصصان اطفال در بهترین موقعیت برای شناسایی افسردگی والدین پس از تولد فرزند هستند. اما در اغلب موارد این کار را انجام نمی دهند .«پزشکان اغلب به وضع روانی مادر پس از زایمان توجه دارند؛ اما، وضعیت روانی پدر را نادیده می گیرند. پدران معمولاً پس از تولد فرزندشان احساس شادی می کنند؛ اما، این احساس شادی ممکن است بسته به وضعیت خانواده به تدریج از بین برود. این امر می تواند هنگامی رخ دهد که مادر بسیار کنترل کننده باشد و بچه را تنها برای خودش بخواهد. همچنین ممکن است پدران در صورتی که فراموش کنند همسرشان در این دوره کمتر به روابط زناشویی علاقه مند است، به ناکامی عاطفی و جنسی دچار شوند. اگر زن احساس مادرانه بسیار شدیدی از خود بروز دهد، پدر ممکن است خود را در حاشیه و بی مصرف احساس کند.«این افسردگی در پدر به یک الگوی رفتاری شناخته شده منتهی می شود، او خود را در کار غرق می کند و به تفریحات مردانه ای مانند تماشای مسابقات ورزشی روی می آورد و منزوی می گردد.»
حاملگی کاذب چه قدر شایع است؟
در گذشته که آزمایش حاملگی و سونوگرافی نبوده، این بیماری شیوع بیش تری داشته است، به طوری که در سال ۱۹۴۰ در امریکا یک نفر از هر ۲۵۰ نفر خانمِ حامله به آن مبتلا بوده، ولی آمارهای اخیر ۶ نفر در هر ۲۲۰۰۰ نفر را گزارش کرده است. سن شیوع این بیماری حدود ۳۰ سالگی است.
جالب است که این پدیده یا بیماری، در دیگر پستانداران مثل گربه و سگ و خرگوش هم دیده می شود.
راه تشخیص آن سونوگرافی است. در سونوگرافی ساک حاملگی یا جنین دیده نمی شود. بعد از انجام آن، عدم وجود حاملگی را به اطلاع بیمار می رسانیم. روان درمانی توسط روان شناس یا روان پزشک برای جست و جوی علل روانی پدیده، باعث بهبود می شود.
