حاملگی های ناخواسته یکی از مشکلات بهداشتی و اجتمــاعـــــی می باشد، به طوری که هر ساله حدود ۲۰۰ میلیون حاملگی در سراسر جهان روی می دهد که تقریبا یک سوم آنها ناخواسته است.
از این تعداد حدود ۵۰ میلیون مورد از حاملگی های ناخواسته منجر به سقط می شود که ۲۰ میلیون از این سقط ها غیر بهداشتی و خطرناک است.
۱۳ درصد کل مرگ مادران به دلیل عوارض حاملگی در سراسر جهان به علت سقـــط غیرایمـــــن روی می دهد.وسالانه صدها هزار معلولیت و ناتوانی برای مادران که از خطر مرگ نجـــات یافته اند پیش می آید.
در کشور ما نیز علی رغم دسترسی آسان به مسایل پیشگیری از حاملگی هر ساله دهها هزار حاملگـــی ناخواسته اتفــاق می افتد.
حاملگی های ناخواسته به دلایل مختلف پیش می آیند ولی علت عمـده آن عدم استفاده از وسایل پیشگیری و یا مصرف نادرست و شکست این روش هاست.
انتظارات اجتماعی و فشارهایی که تعیین کننده نیاز زنان است موجب می شود زنان نتوانند به تنهایی از حاملگی های ناخواسته جلوگیری کنند.
تحریم های اجتماعی، نابرابری بین حقوق اجتماعی زن و مرد، مخالفت همسران، عدم دسترسی به روش های متنوع پیشگیری از بارداری، استفاده کم مردان از وسایل پیشگیری از حاملگی موجبات عدم امکان استفاده صحیح از وسایـل پیشگیری را فراهم می کند.
برنامه ریزی ناکافی، کم رنگ بودن نقش مشاوره؛ گاهی سبب می شود که روش های توصیه شده با شرایط فرد سازگاری نداشته و موجب عدم استفاده از روش ها گردد.
با توجه به اهمیت بهداشتی حاملگی های ناخواسته نکات زیر باید مـــــــورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد:
روش طبیعی از جمله روش هایی است که به خصوص در شهرها بسیار رایج بوده و در مجموع حدود ۱۸ درصد از زوج ها برای جلوگیری از حاملگی از این روش استفاده می کنند، لازم است با مشاوره و راهنمایی این خیلی سخت است که بفهمیم آمار دقیق بارداری های ناخواسته کشور چقدر است زیرا اولا دسترسی به همه افرادی که بارداری ناخواسته داشتند سخت است و ما نمی توانیم از آنها بپرسیم آیا این بارداری اتفاق افتاده، خواسته بوده یا ناخواسته؟! (برخی از آنها با سقط، به بارداری خاتمه داده اند.)….
علاوه بر این به دلیل فرهنگ ما به ویژه هرچه از ماه های بارداری می گذرد، مادران و خانواده ها سعی می کنند بارداری را خواسته تلقی کرده و آن را بپذیرند. مهم ترین مساله ای که به ما کمک کند تا بتوانیم این مشکل را حل کنیم دانستن دلیل های به وجود آمدن بارداری های ناخواسته است . معمولا دلایل ذیل علل اصلی بارداری ناخواسته می باشند:
مردم ما با وارد دانستن برخی ایرادها به روش های پیشگیری از بارداری سعی می کنند آن روش را مطرود اعلام کنند.
مثلا می گویند قرص سرطان می آورد، اعصابم را به هم می ریزد، با آی یودی دچار عفونت می شوم و…
اگر دلیل اصلی در این مورد باشد به راحتی می توان با افزایش اطلاعات مردم این مشکل را حل کرده و باورهای غلط را از ذهن آنها پاک کرد.
اگر استفاده کننده از روش اطلاعات نداشته باشد معمولا روش را درست استفاده نمی کند. بعضی ها می گویند چون در روز خاصی از سیکل قاعدگی ام هستم احتمال باردار شدن وجود ندارد و برای همین هیچ روشی لازم نیست.
بعضی از آقایان استفاده از روش مردانه را نمی پسندند و عنوان می کنند که لذت جنسی یا سیکل جنسی آنها دچار اختلال می شود.
عوارض بارداری ناخواسته:
در واقع عدم جلوگيري از زايمان‌هاي مكرر و بدون برنامه‌ريزي، بدون ترديد علاوه بر مادران، مرگ و مير و آسيب‌هاي وارده به كودكان را نيز افزايش مي‌دهد تحقيقات نشان مي‌دهد كه حاملگي ناخواستـه با افزايش سقط جنين غير بهداشتـي، زايمـان زودرس، وزن كـم موقـع تولـد همـراه است .
در کشور ما سالیانه هشتادهزار مورد از پانصد هزار مورد حاملگی ناخواسته به سقط جنین منجر می گردد, به عبارت دیگر روزانه ۲۲۱ مورد سقط عمدی اتفاق می افتد .علاوه بر این عوارض دیگری مانند کم خونی به علت خونریزی, افزایش احتمال سقط در بارداری های بعدی و عوارض روانی و عفونی ایجاد می کند به طور معمول رنجی که مادر در طی وضع حمل بر اثر حاملگی ناخواسته تحمل می کند بسیار سخت است واین افسردگی وناراحتی اثر بدی برروی جنین خواهد گذاشت.حاملگیهای ناخواسته علاوه بر اثرات شخصی اثرات اجتماعی زیادی خواهند داشت وآن شامل افزایش جمعیت واثرات نامناسبی که روی فراهم کردن تسهیلات کافی برای این جمعيت اضافی است می باشد. افزایش جمعیت بدون برنامه ریزی باعث اختلال در برنامه های مختلف جهانی خواهد شد.
حاملگیهای ناخواسته مراقبتهای دوران بارداری را هم تحت تاثیر خود قرار خواهد دادوبا کاهش مراقبتهاسطح مشکلات وآمارآنهابه شدت بالاخواهدرفت وجان مادروجنین راتحت تاثیر خود قرارخواهدداد. عوامل مختلف سنی,جنسی,تحصیلات ومحل زندگی والدین میتوانند عوامل موثری درحاملگیهای ناخواسته باشند.پس بهتر است با كار روي اين موضوع مهم قبل ازبيشتر شدن عوارض آن جلوي اين عامل گرفته شود.كشورهاي مختلف با فرهنگ سازي وترويج روشهاي جلوگيري از بارداري وبالا بردن اطلاعات مردمي درمورد عوارض حاملگيهاي ناخواسته واستفاده بيشتر از لوازم جلوگيري از بارداري كه احتمال حامله شدن در آنها كمترباشد ميتواند راههاي پيشگيري از چنين مشكلي باشند
استفاده صحیح زوج ها از وسایل پیشگیری از حاملگی که از اهمیت خاصــــی برخوردار می باشد.
بالا بردن سطح آگاهی و مهارت کارکنان بهداشتی در زمینه راهنمایی و مشاوره صحیح با زوج ها.
بهبود درصد استفاده کنندگان از روش های پیشگیری به منظور:
۱ـ افزایــش پوشش روش هایی که فرد مصرف کننده در آن دخالت ندارند، مثل روش های توبکتومی، وازکتومی،آمپولهای تزریقی و دستگاه داخل رحمی
۲ ـ کاهــش مصــرف روش هایی که با دخالت فرد مصرف کننده میزان شکست آن افزایش می یابد، مانند انواع قرص ها
۳ ـ کاهش مصـــرف روش هایی که شکست بالایی دارند، مثل کاندوم و روش طبیعی.
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
برخی از روشها در صورتیکه توسط جوانان مورد استفاده قرار گیرد، می تواند میزان خطای بیشتری داشته باشد. مثلاً زوجهای جوانی که از روش طبیعی بر اساس ریتم قاعدگی استفاده می‌کنند، احتمال حاملگی آنها بیشتر از زوجهای مسن‌تر است، چرا که ریتم قاعدگی در زنان جوان معمولاً نامنظم‌تر و غیر قابل پیش‌بینی تر است.
* پیشگیری اورژانسی، همانگونه که از نامش مشخص است، تنها در موارد اضطراری (مثلا پاره شدن اتفاقی کاندوم) کاربرد دارد و نباید به عنوان روش پیشگیری از بارداري، در مقاربت های عادی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین کارآیی این روش به دلیل نحوه استفاده از آن متفاوت از سایر روشها محاسبه می‌شود و نباید با سایر روشها مقایسه گردد.
** مقاربت منقطع و روش طبیعی با وجودیکه بصورت تاریخی در میان عوام به عنوان روش پیشگیری از بارداری ناخواسته شناخته می شود و بکار می رود، اما از نظر علمی به دلیل کارآیی پایین و غیرقابل پیش بینی بودن، به هیچ زوجی پیشنهاد نمی گردد. ارائه مطلب در خصوص این روشها در کنار سایر روشهای پیشگیری از بارداری ، بدلیل آگاهی مخاطبان عزیز درباره این روشهاست و استفاده از این روشها به شما پیشنهاد نمی شود.
توجه: علاوه بر روشهای ذکر شده در جدول، بستن لوله در زنان (توبکتومی) و بستن لوله در مردان (وازکتومی) نیز از روشهای بسیار مؤثر پیشگیری از بارداری است که به دلیل اثر غیرقابل بازگشت آن، مناسب جوانان نیست و بیشتر به زوجهایی توصیه می شود که دارای فرزند هستند و هرگز قصد بچه دار شدن دیگری را ندارند.
توجه: دوش واژن پس از انجام رابطه جنسی روشی است که توسط بعضی زوجین، به عنوان پیشگیری از بارداری و یا حتی پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی بکار می رود. در این روش پس از انجام رابطه جنسی، واژن با آب یا محلول دیگری شسته می‌شود. دوش واژن نه تنها هیچ کمکی برای پیشگیری از حاملگی نمی‌کند، بلکه فشار مایع، حتی می‌تواند اسپرم را سریعتر به رحم برساند.
همچنین خطر انتقال بیماریهای مقاربتی از این طریق افزایش می‌یابد. در واقع در اکثر مواقع بسیاری از اسپرم‌ها که شناگران بسیار سریعی هستند، پیش از آنکه دوش واژن انجام شود به سرعت خود را به رحم رسانده‌اند. دوش واژن همچنین باکتریهای مفید واژن را از آن خارج می‌کند و قدرت دفاعی در مقابل میکروبهای بیماریزا را از واژن می‌گیرد. به همین دلیل این روش نه تنها قابل توصیه نیست بلکه پزشکان به شدت با استفاده از این روش مخالفند.
برای تصمیم گیری در انتخاب روش پیشگیری از بارداری، مهمترین عاملی را که باید در نظر بگیرید کارآئی روش است. با این وجود سایر مسائل نیز در انتخاب مؤثر است. مثلا اینکه استفاده از یک روش چقدر آسان است و هزینه آن چقدر است نیز در انتخاب روش کمک کننده است. مسأله دیگر پیشگیری همزمان از ابتلا به بیماریهای مقاربتی است که اهمیت بالایی دارد. همانطور که در جدول می بینید فقط کاندوم این مزیت را دارد. بنابراین حتی توصیه می شود اگر از یک روش دیگر مانند قرص ضدبارداری برای جلوگیری از بارداری ناخواسته استفاده میکنید، می بایستی برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی مانند ایدز، حتما از کاندوم هم استفاده کنید
نكته مهم: در انتخاب روش پيشگيري از بارداري، حتما”با افراد صاحبنظر،مشورت كنيد.