لوپوس چیست؟
لوپوس یک بیماری مزمن است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن قادر به ایجاد تمایز بین سلول‌های سالم بدن و مهاجمان خارجی نباشد؛ در این حالت، بدن به سلول‌های خودی حمله می‌کند. این امر می‌تواند به التهاب، درد و آسیب اعضای حیاتی بدن منجر شود. علائم لوپوس دوره‌ای است و در فواصل زمانی مختلف تغییر می‌کند. شکل‌گیری نطفه در دوره بهبودی شانس داشتن یک بارداری سالم و به دنیا آوردن یک نوزاد سالم را دوچندان می‌کند.
بارداری در خانم‌های مبتلا به لوپوس
اگر به تشخیص پزشک مبتلا به لوپوس هستید، باید شیوه کنترل بیماری خود را یاد بگیرید. پزشکان معتقدند که این بیماری در ۶ ماه نخست علائم مشخصی ندارد. باردار شدن در این شرایط خطر ابتلا به عوارض و سقط جنین را افزایش می‌دهد.
اگر وضعیتتان رو به بهبودی است و می‌خواهید برای باردار شدن تلاش کنید، بهتر است پزشکتان را مطلع سازید. برای کسب بهترین نتیجه می‌توانید به یک روماتولوژیست مراجعه کنید. او وضعیت بیماری شما را بررسی و از بهترین روش درمانی برای کمک به باردار شدن استفاده می‌کند. همچنین با تجویز دارو به کاهش علائم لوپوس و جلوگیری از تشدید آن کمک می‌کند. البته ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف برخی داروها را قطع کنید، چون ممکن است روند بارداری‌تان را به خطر بیاندازند.
خبر خوب! تا زمانی که بیماری رو به بهبودی باشد، شانس شما برای بارداری همان اندازه خواهد بود که در شرایط سلامتی کامل داشتید. در واقع، اگر لوپوس به خوبی کنترل شود هیچ تاثیری بر روند بارداری شما نخواهد داشت. بنابراین، اگر خیال باردار شدن دارید، حتما با پزشکتان مشورت کنید.
لوپوس چگونه بر روند بارداری اثر می‌گذارد؟
اینکه آیا لوپوس بر بارداری اثر می‌گذارد یا خیر و اینکه این تاثیر چگونه اعمال میشود، کاملا روشن نیست. به نظر می‌رسد خانم‌هایی که از تلاش خود نتیجه می‌گیرند، در یک دوره آرام از روند بیماری خود باردار شده‌اند و خانم‌هایی که تلاش‌شان بی‌نتیجه می‌ماند، معمولا کسانی هستند که در یک دوره حاد اقدام به بارداری کرده‌اند. اختلالات شدید کلیوی نیز شانس بارداری را کاهش می‌دهند. برای اینکه باردار شوید، عملکرد کلیه‌ها باید به مدت حداقل شش ماه قبل از لقاح در حالت عادی باشد.
بارداری برای افراد مبتلا به لوپوس خطرات زیادی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
پره اکلامپسی: خانم‌های باردار مبتلا به لوپوس در مقایسه با خانم‌های سالم ۳ تا ۵ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به پره اکلامپسی قرار دارند. این عارضه در خانم‌هایی که مشکل کلیوی دارند بیشتر رخ می‌دهد. دیابت نیز یک عامل خطر است.
سندرم هلپ: این سندرم یک اختلال کبدی حاد است که باعث لخته شدن خون در کبد میشود و معمولا در خانم‌های مبتلا به پره اکلامپسی و تقریبا در سه ماهه سوم بارداری رخ می‌دهد.
زایمان زودرس: حدود یکچهارم از خانم‌های باردار مبتلا به لوپوس زایمان زودرس را تجربه می‌کنند. خانم‌های مبتلا به لوپوس اریتماتوی سیستمیک در معرض خطر بیشتری هستند.
سقط جنین یا به دنیا آوردن نوزاد مرده
اگر مبتلا به لوپوس باشید، بارداری شما در رده بارداری‌های پرخطر قرار خواهد گرفت، حتی اگر بیماری‌تان تحت کنترل باشد. این به این معنی است که باید به یک پزشک متخصص که با نحوه کنترل بارداری‌های پرخطر آشنا است مراجعه کنید و چند آزمایش انجام بدهید. همچنین باید به صورت منظم تحت معاینه باشید. بیشتر بیماران مبتلا به لوپوس هر دو یا چهار هفته یک بار به دکتر مراجعه می‌کنند.
بارداری چطور بر لوپوس اثر می‌گذارد؟
با اینکه مطالعات مختلف نشان می‌دهد که بارداری تاثیری بر این اختلال خود ایمنی ندارد، اما خانم‌های باردار می‌توانند با انجام اقدامات لازم از بارداری برای مبارزه با بیماری خود استفاده کنند. خوشبختانه، خانم‌هایی که در طول دوره بهبودی اقدام به بارداری می‌کنند، کمتر دچار عوارض مربوط به این عارضه می‌شوند. از سوی دیگر، خانم‌هایی که با لوپوس فعال، اقدام به بارداری می‌کنند، باید انتظار افزایش علائم را داشته باشند. با این حال، تنها ۳ درصد از مبتلایان با علائم حاد مواجه می‌شوند.
لوپوس چطور بر نوزاد اثر می‌گذارد؟
اکثر نوزادان در معرض هیچ خطری نیستند؛ یعنی هیچ خطری از جمله بروز نواقص مادرزادی آنها را تهدید نمی‌کند. در واقع، مطالعه محققان در سال ۲۰۱۵ نشان داد خانم‌هایی که در زمان کنترل لوپوس اقدام به بارداری کرده بودند، اغلب بارداری سالمی را سپری کرده و یک نوزاد سالم به دنیا آوردند. همچنین هیچ عارضه‌ای مادر و نوزاد را تهدید نکرده است. خانم‌های حاضر در مطالعه اغلب با بیماری لوپوس فعال، فشار خون بالا و پلاکت پایین دست و پنجه نرم می‌کردند. عوارض احتمالی این بیماری شامل پره اکلامپسی، کمبود وزن به هنگام تولد و تولد زودرس است.
حدود ۲ درصد از مادران مبتلا به لوپوس از وجود یک پادتن در خون خود بهره می‌برند که نوزادشان را از ابتلا به لوپوس در امان نگه می‌دارد. این بیماری عوارض گوناگونی از جوش صورت و کمبود گلبول‌های خون گرفته تا مشکلات قلبی حاد را به دنبال دارد. از این رو، تمام خانم‌های باردار مبتلا به لوپوس اریتماتوی سیستمیک باید به طور منظم تحت معاینه قرار بگیرند. بیشتر اوقات، علائم خفیف پس از گذشت ۶ ماه برطرف شده و نوزاد در سلامت کامل به سر خواهد برد. عوارض جدی‌تر نیز در دوران بارداری معاینه شده و در صورت نیاز پس از تولد درمان خواهند شد.
لوپوس در طول بارداری چطور درمان میشود؟
اگر لوپوس اریتماتوی سیستمیک شما رو به بهبودی باشد، به احتمال زیاد در طول ۹ ماه بارداری به مشکل خاصی بر نخواهید خورد. با این حال، اگر لوپوس شما فعال بماند یا دچار عوارض حاد شوید، باید با تیم پزشکی خود مشورت کنید تا در صورت نیاز سریعا تحت درمان قرار بگیرید. این کار بهترین و ایمن‌ترین روش برای حفظ سلامت مادر و کودک است. همانطور که روند درمان لوپوس در خانم‌های غیرباردار متفاوت است، پروسه درمان در خانم‌های باردار نیز به اشکال مختلف انجام می‌گیرد. به عبارت دیگر، هیچ روند درمانی مشخصی برای خانم‌های باردار وجود ندارد که بر روی همه موثر باشد.
در هر نوبت، پزشک یک سری آزمایش مانند نمونه خون، تست ادرار و چکاپ قلب می‌گیرد تا از وضعیت وعلائم لوپوس مطمئن شود و در صورت نیاز از درمان دیگری استفاده کند. همچنین ممکن است در طول دوره بارداری خود بارها سونوگرافی شوید تا پزشک از هر مشکلی مطلع شود. اگر سطح بسیار بالایی از پادتن‌های مرتبط با لوپوس در خون‌تان مشاهده شود یا در یکی از تلاش‌های قبلی خود برای بارداری شکست خورده باشید، پزشک ممکن است برای‌تان آسپرین و هپارین تجویز کند تا به صورت روزانه مصرف کنید.
داروهایی که برای درمان لوپوس به کار گرفته می‌شوند، (مانند هیدروکسی کلروکین) در طول بارداری نیز قابل مصرف هستند. مصرف سایر داروها (مانند متوترکسات و سیکلوفسفامید، سایتوکسان) در طول باردرای خطر دارند. از این رو، توصیه میشود که از مصرف آنها خودداری کنید. این پزشک است که بهترین تصمیم را برای شما و نوزادتان می‌گیرد.
اگر دچار خستگی، درد یا سایر علائم مربوط به بیماری لوپوس هستید (مانند ریزش مو، تب، سردرد، تورم مفاصل، کم‌خونی و زخم شدن دهان)، بهتر است به پزشکتان اطلاع دهید تا در نوبت بعدی معاینه شوید. اگر در اواخر دوران بارداری خود هستید و نمی‌توانید حرکت جنین را درون رحم احساس کنید یا از حالت تهوع و تورم مفاصل -علائم پره اکلامپسی- رنج می‌برید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. مراقبت از خویش اهمیت بسیاری دارد. اگر زود خسته می‌شوید، سعی کنید بیش از پیش به خود استراحت دهید.
همچنین توجه داشته باشید که احتمال بروز علائم لوپوس یا عود کردن لوپوس اریتماتوی سیستمیک پس از زایمان نیز وجود دارد. بنابراین، بهتر است پس از زایمان هم تا مدتی تحت نظر باشید. در تمام جلسات معاینه حاضر شوید، حتی اگر سخت‌تان است با نوزاد جابه‌جا شوید. همچنین باید توجه بیشتری به علائم دوران بارداری خود داشته باشیدتا در صورت بروز مجدد سریعا درمان را آغاز کنید.
