جفت سرراهی یا جفت پایین یکی از مشکلات زایمان میباشد. جنین از طریق بند ناف به جفت متصل شده و مواد غذایی را از مادر دریافت میکند. در حاملگی معمولاً جفت در نیمه فوقانی رحم قرار دارد اما گاه جفت در قسمت تحتانی رحم قرار میگیرد و دهانه رحم (سرویکس) که محل خروج جنین هنگام زایمان است را بطور کامل و یا ناقص مسدود میکند. به این حالت قرار گیری جفت، جفت سرراهی میگویند که ممکن است کامل یا ناقص باشد.
تشخیص جفت سرراهی معمولاً توسط سونوگرافی انجام میشود ولی در معاینه نیز ممکن است.
اگر جفت در نیمه اول حاملگی در قسمت تحتانی قرار داشته باشد در بیشتر موارد با ادامه حاملگی و بزرگ شدن رحم، جفت به سمت بالا کشیده میشود و پیگیری سونوگرافیک حتماً لازم است. در نیم درصد موارد جفت در قسمت پایین باقی میماند (از هفته سی ام به بعد) که آن را جفت سرراهی مینامیم.
علت جفت سرراهی
علت روشنی برای جفت سرراهی تاکنون تعریف نشده است ولی به عنوان یک فرضیه ممکن است تشکیل غیر طبیعی شبکه عروقی بستر اندومتر رحم ناشی از ترومای قبلی، جراحی یا عفونت عامل آن باشد لذا ریسک فاکتورهای جفت سرراهی سابقه قبلی جفت سرراهی، چند قلویی (به دلیل بزرگ شدن جفت)، سابقه سزارین قبلی، سابقه جراحی رحم و مصرف سیگار و کوکائین هستند.
علایم جفت سرراهی
خونریزی از واژن: این نوع خونریزی در سه ماهه آخر حاملگی اتفاق میافتد و معمولاً بدون درد است.علت خونریزی اتساع دهانه رحم در سه ماهه سوم حاملگی است که جفت قادر به کشش نیست و دچار خونریزی میشود.همچنین فعالیت فیزیکی زیاد مادر و نزدیکی با وجود جفت سرراهی ممنوع است.
در یک مطالعه بین زنانی که با جفت سر راهی به بیمارستان مراجعه کرده بودند ۱۳ ٪ با درد زایمان، ۸۲ ٪ با خونریزی واژینال و ۵٪ با آبریزش مراجعه کرده بودند.
جفت سرراهی به خودی خود مشکلی برای جنین ایجاد نمیکند ولی گاهی به خاطر خونریزیهای شدید مادر، پزشک مجبور به انجام زایمان قبل از موعد مقرر است. با این حال مرگ و میر اوایل نوزادی در جفتهای سرراهی بالاتر از ده درصد است.
زایمان در جفت سرراهی
در سه ماهه سوم حاملگی اگر مادر خونریزی داشته باشد معمولاً دو تشخیص محتمل است:
۱. جفت سرراهی
۲. دکولمان (کندگی) جفت (که اغلب خونریزی با درد و علائم استرس جنین همراه است)
باید مادر سریع به بیمارستان منتقل شود. در جفت سرراهی به خصوص اگر هفته ۳۷ به بعد باشد و خونریزی شدید باشد سزارین انجام میشود.
اگر جفت سرراهی به طور کامل دهانه رحم را مسدود کند حتی بدون خونریزی نیز تنها راه به دنیا آمدن کودک سزارین است.
در مادرانی که بارداری قبل از هفته سی ام باشد و مادر یا جنین دیسترس نداشته باشند نیاز به بستری نیست.
