وقتی تشنج بدون علت خاص مانند تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و غیره بروز کند و دو بار یا بیشتر تکرار شود، به آن صرع گفته می شود…
بیماری صرع چیست؟
تشنج یعنی اختلال موقتی در مغز که در اثر تخلیه الکتریکی غیر طبیعی در سلولهای عصبی مغز بصورت ناگهانی بروز می کند.
تشنج نشانه‌ای است که می‌گوید تمام یا قسمتی از مغز کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهد و به جرقه یا طوفان الکتریکی در مغز تشبیه می شود.
وقتی تشنج بدون علت خاص مانند تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و غیره بروز کند و دو بار یا بیشتر تکرار شود، به آن صرع گفته می شود.
پس بروز فقط یک بار حمله تشنج بدون علت خاص صرع نمی باشد و حداقل دو حمله لازم است تا بگوییم کودک بیماری صرع دارد.
ابتلا به صرع از جنبه‌های مختلف بر کودک تاثیر می‌گذارد. این تاثیرات با توجه به سن کودک و نوع صرع متفاوت است. در برخی از کودکان، تشخیص صرع هیچ تاثیری بر زندگی روزمره کودک نخواهد داشت. در برخی دیگر از کودکان، درک و قبول صرع سخت خواهد بود. این کودکان ممکن است در مقابل همسالان احساس خجالت، گوشه گیری و متفاوت بودن داشته باشند.
ابتلا به صرع باعث افزایش احتمال اختلالات رفتاری یا یادگیری در کودک می‌شود. سردرد، زخم و دیگر مشکلات جسمی نیز در صرع رایج هستند.
تشنج در کودکان ممکن است به صورت های زیر بروز کند:
۱- اختلال هوشیاری، یعنی اطرافیان رانشناسد متوجه زمان و مکان نباشد، به صدازدن شما پاسخ ندهد یا بی هوش روی زمین بیفتد.
۲- انحراف چشمها (سیاهی چشم) به سمت بالا، چپ یا راست و یا اینکه کودک برای چند لحظه به نقطه ای خیره شود.
۳- حرکات غیر ارادی در اعضای بدن کودک که ممکن است قسمتی از بدن یا تمام اندام ها را درگیرکند. این حرکات بصورت سفتی اندام یا دست و پازدن یا حرکات لرزشی و تکان دهنده در یک و یا چند اندام اتفاق می افتد.
۴- ممکن است کودک در زمان حمله کنترل ادرار خود را از دست بدهد.
۵- گاه کودک دچار حرکات اتوماتیک وار و تکراری می شود یا اینکه یک منظره را به صورت توهم بینایی می بیند.
۶- گاهی تشنج بصورت تغییر ناگهانی رفتاری در کودکان نمایان می شود.
تغذیه در صرع چه اهمیتی دارد؟
هر بیمار مبتلا به تشنج باید این اصل مهم را بداند که چه بخورد تا بیماری تشدید نشود و در عین حال از غذاخوردن هم لذت ببرد.
رژیم غذایی کم نمک، بدون روغن و مواد مضر استفاده از روغن‌های مانند زیتون، هسته انگور و… عدم استفاده از برنج در وعده‌های غذایی اکثریت رژیم‌های غذایی بیماران را تشکیل می‌دهد، به گونه‌ای که فرد پس از گذراندن مدتی طولانی از خوردن این دست غذاها نیز سرباز زده و نسبت به مصرف غذا بی‌میل می‌شود.
سبک زندگی سالم و عادات غذایی مناسب در کنترل بهینه تشنج بسیار مهم است، نکته مهم در رژیم غذایی این بیماران اطمینان از مصرف ریزمغذی‌ها در سبدغذایی است، سردسته این مواد شامل: اسیدفولیک (سبزی و میوه‌ها خام و کمی پخته) ، کلسیم و منیزیوم (فرآورده‌های لبنی)، ویتامین ب ۱۲ (در فرآورده‌های لبنی و حیوانی)، ویتامینK (سبزیجات دارای برگ‌های سبز، غلات و حبوبات) و ویتامین دی (روغن گوشت ماهی و قرارگیری پوست در مقابل خورشید) است.
آیا داروهای ضدتشنج بر روی تغذیه در صرع تاثیر می‌گذارند؟
داروهای ضدتشنج که برای کنترل صرع تجویز می‌شود، می‌تواند در استفاده بدن از ریزمغذی‌هایی مانند اسیدفولیک، کلسیم، منیزیوم، منگنز، ویتامین ب ۱۲، ویتامین K و ویتامین دی تداخل ایجاد کند.
البته در اکثر افراد این تداخل خفیف و غیر مشکل‌زا است، افرادی که در خطر ویژه جهت بروز مشکل در اثر این تداخل هستند، شامل: افراد با مصرف مقادیر بالاتر دارو، مصرف تعداد بیشتری از داروهای ضدتشنج، افراد مسن، کودکان در حال رشد، زنان باردار، مصرف کنندگان الکل و افرادی که رژیم غذایی مناسبی ندارند هستند. برای مثال گاهی در اثر کمبود شدید اسیدفولیک کم‌خونی بروز می کند و یا در اثر کمبود کلسیم پوکی‌استخوان ایجاد می‌شود.
برای کنترل مواد مغذی در بیمار مبتلا به صرع چه باید کرد؟
در بیمار مبتلا به صرع لازم است با آزمایش‌های دوره‌ای میزان ریزمغذی‌ها بدن را اندازه گیری کرد و در صورت لزوم درمان مناسب را با مکمل‌های غذایی جهت بیمار آغاز کرد.
چه غذاهای به عنوان غذاهای تشنج آور در بیمار مبتلا به صرع ممنوع است؟
مصرف قهوه، مشروبات الکلی و سیگار در افراد مبتلا به صرع ممنوع است به طوری که مصرف زیاد و دفعات متعدد استفاده از این مواد از طریق کاهش آستانه تشنج در فرد باعث بروز تشنج می‌شود، در نتیجه مصرف آن در فرد مبتلا توصیه نمی‌شود.
به عنوان یک نکته کلیدی تغذیه در صرع، غذاهای تشنج آور چه هستند؟
در بررسی های متعددی ثابت شده است در بسیاری از افراد مبتلا به صرع مصرف غذاهایی که دارای طبع سرد می باشند، باعث تشدید صرع در آنها می شود.
غذاهایی مانند پلو ماهی، دوغ، ماست، قرمه سبزی، کوکو، هندوانه از جمله این موارد هستند. طبق تجربه شخصی بیماران صرع حملات انها همراه با مصرف اینگونه غذاها اتفاق می افتد.
این بدان معنی نمی باشد که فرد غذاهای با طبع سرد استفاده نکند بلکه در صورت مصرف آنها باید از غذاهای گرم هم به همراه آنها مصرف کند، زیرا عدم مصرف برخی از مواد غذایی مانند لبنیات باعث ایجاد مشکل ( پوکی استخوان ) می شود. بیماران باید تعادلی بین غذاهای گرم و سرد برقرار کنند که بدن دچار سرد شدن بیش از حد نشود.
منبع خبر : دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان
