تعداد دفعات طبیعی مدفوع نوزادان
طی چند روز اول بعد از تولد، مدفوع نوزاد (مکونیوم) شروع می شود.
مکونیوم به رنگ سیاه و یا سبزپررنگ است و قبل از تولد، روده نوزاد را می پوشاند و هنگامی که مکونیوم تمام شد، رنگ مدفوع به زرد- سبز برمی گردد.
زمانی که نوزاد شروع به خوردن غذاهای جامد کند، قوام مدفوع از حالت نرم به شل و آبکی تغییر می یابد.
اگر نوزاد با شیرخشک تغذیه می شود، معمولا رنگ مدفوعش قهوه ای مایل به زرد و یا زرد می باشد و سفت تر از مدفوع نوزادی است که از شیرمادر تغذیه می کند.
کار کردن طبیعی شکم نوزاد، چندبار در روز است؟
تعداد دفعات طبیعی مدفوع نوزادان مختلف، متفاوت می‌باشد. در چند روز اول پس از تولد، نوزاد شما ممکن است چهار یا پنج بار دفع مدفوع داشته باشد و رنگ مدفوع نوزاد، تیره، قیری شکل، سیاه و متمایل به سبز است. این ممکن است ۲ تا ۳ روز اول تولد ادامه داشته باشد.
در طول شش هفته اول، دفع مدفوع به میزان ۲ تا ۵ بار در روز در کنار وزن گیری نوزاد، نشانه دریافت کالری کافی توسط نوزاد است. پس از شش هفته، طبیعی است که برخی از نوزادان دفع مدفوع کمتری داشته باشند، هر چند ممکن است در برخی دیگر این تعداد دفع مدفوع همچنان ادامه داشته باشد.
زیاد کار کردن شکم نوزاد؛ تا چه حدی طبیعی است؟
اینکه فرزندتان چند بار در روز مدفوع داشته باشد، چندان مهم نیست، با این حال، این مسئله برای مادران جوان گاهی نگران کننده است. بعد از ۶ ماهگی بیش از ۴ بار مدفوع در روز زیاد است و کمتر از یک بار در ۳ یا ۴ روز برای کودکی که با شیر مادر تغذیه می‌کند، کم است و کمتر از یک بار در روز برای کودکان بالای ۲ سال بسیار کم محسوب می‌شود. به طور کلی بهتر است مدفوع به صورت تدریجی و باثبات باشد.
بسیاری از نوزادان بلافاصله بعد از غذاخوردن، مدفوع می‌کنند که این ناشی از رفلکس معده-روده می‌باشد. این مسئله باعث می‌شود وقتی معده پر شود، سیستم گوارشی فعال گردد. نوزادان ۳ تا ۶ هفته‌ای و برخی از نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، حتی اگر یک بار در هفته دفع مدفوع داشته باشند هم طبیعی است، زیرا شیر مادر مقدار کمی مواد زائد دارد، بنابراین مدفوع نکردن نوزاد، نشانه یبوست نیست و نوزاد به طور ثابت وزنش زیاد می‌شود. اگر نوزاد از شیر خشک تغدیه می‌کند، باید حداقل روزی یک بار دفع مدفوع داشته باشد.
اگر کودک شما تنها یک بار در هفته دفع مدفوع داشته باشد نگران نباشید او یبوست ندارد مگر اینکه مدفوعش سخت و خشک باشد. به طور طبیعی مدفوع باید کاملاً شل و نرم بوده و هیچ گاه نباید گلوله گلوله، سفت و مانند نخود باشد. اگر نوزاد به علت سفتی مدفوع، زور بزند و تعداد دفعات دفع مدفوع نیز کمتر از حد طبیعی باشد، ممکن است دچار یبوست شده باشد و بهتر است به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
کودک تا ۶ ماه ابتدایی زندگی به طور انحصاری از شیر مادر تغذیه می‌کند و زمانی که شروع به خوردن مواد غذایی (جامد) می‌کند (بین ۶ تا ۸ ماهگی) مدفوع او سفت‌تر شده و بوی تندتری می‌دهد. تعداد دفعات دفع مدفوع کودک هم، کمتر و به بزرگسالان شبیه‌تر می‌شود.
در صورت زیاد کار کردن شکم نوزاد چه کنیم؟
زیاد کار کردن شکم نوزاد، به این که کودک از چه چیزی در طول روز تغذیه می‌کند، بستگی دارد. در صورتی که نوزاد از شیر مادر تغذیه کند، اگر در طول روز و به طور معمول بین ۸-۷ بار مدفوع کند مشکلی ایجاد نمی‌شود و جای نگرانی وجود ندارد. اما در صورت زیاد کار کردن شکم نوزاد (بیش از این تعداد دفعات که به آن اشاره شد) و در صورتی که تغذیه نوزاد هم از شیر مادر نباشد، بهتر است به یک متخصص گوارش نوزادان مراجعه کنند.
در زمان دفع مدفوع نوزاد به چه چیزی توجه کنیم؟
مسئله مهم در هر حالتی این است که مدفوع نوزاد شما پس از دفع شدن نرم و قابل دفع باشد. اگر مدفوع بیش از حد سفت و خشک باشد، نشان از یبوست نوزاد است و شما به عنوان پدر یا مادر باید به فکر راه درمان و کمک به نوزاد باشید. باید به قوام، رنگ و محتویاتی که در مدفوع وجود دارد، توجه کرد. از طرفی هیچ وقت نگران سرریز کردن پوشک نباشید. مدفوع شیرخوار اگر شل و آبکی باشد ولی کودک شما وزنش اضافه شود، جای نگرانی نیست.
شیرخوار تازه متولد شده اصولاً پس از هر بار شیر خوردن دفع مدفوع دارد. این الگوی دفع مدفوع به طور میانگین ۱۰-۶ بار در طول روز تکرار خواهد شد. اما پس از ۶-۳ هفته یا بیشتر دفع مدفوع آنها عادی شده و تعداد دفعات دفع مدفوع آنها کمتر می‌شود. در صورت کمتر بودن دفع مدفوع از حالت عادی جای نگرانی نیست. تنها در صورت مشاهده تغییرات ناگهانی و شدید در مدفوع باید راه درمانی ویژه‌ای را در نظر بگیرید و یا به پزشک مراجعه کنید.
مشکلات مدفوع نوزادان
– اگر مدفوع نوزاد سفت و یا خیلی خشک باشد، ممکن است نشاندهنده آن باشد که نوزاد مایعات کافی دریافت نمی کند و یا مایعات زیادی را به خاطر تب یا گرما یا یک بیماری از دست داده است.
– هنگامی که مدفوع نوزاد سفت می شود، ممکن است نشاندهنده آن باشد که نوزاد غذاهای یبوست آور را زیاد مصرف کرده است، از قبیل: غلات و یا شیر گاو. لازم به ذکر است که مصرف شیرگاو برای نوزادان زیر یک سال ممنوع است.
– اگر فرایند هضم غذا کند شود، به علت آنکه نوزاد مقدار زیادی غلات در روز مصرف کرده و یا غذای نوزاد نیاز به تلاش بیشتری برای هضم کردن دارد، رنگ مدفوع ممکن است سبز شود.
– اگر نوزاد قطره آهن دریافت کند، رنگ مدفوع ممکن است قهوه ای تیره شود.
– اگر نوزاد ناراحتی جزئی در مقعد خود داشته باشد، رگه های خونی ممکن است در روی مدفوع دیده شود.
– اگر مقدار زیادی خون، مخاط و یا آب در مدفوع نوزاد وجود داشته باشد، فورا به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید، زیرا ممکن است این علائم نشاندهنده مشکلات روده ای باشد.
– از آنجایی که در حالت عادی، مدفوع نوزاد نرم و کمی آبکی می باشد، به راحتی نمی توان فهمید که نوزاد دچار اسهال شده است یا نه.
– افزایش ناگهانی دفعات مدفوع کردن (بیش از یک بار مدفوع کردن بعد از غذاخوردن) و وجود مقدار زیادی مایع در مدفوع، نشاندهنده ابتلای نوزاد به اسهال است.
– اسهال ممکن است نشانه ای از عفونت روده ای باشد و یا ممکن است در اثر تغییرات رژیم غذایی رخ داده باشد.
– اگر نوزاد شیرمادر خوار است، به علت تغییرات رژیم غذایی مادر، می تواند به اسهال مبتلا شود.
– مهم ترین نگرانی درباره اسهال، از دست دادن آب بدن نوزاد می باشد.
– در صورت وجود اسهال همراه با تب در نوزاد، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
معمولا شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند ممکن است به ازای هر بار تغذیه با شیر مادر، یک بار اجابت مزاج داشته باشد البته در مواردی هم باز همین شیرخواران بدون این که از نظر سلامتی مشکلی داشته باشند ممکن است چند روز یک بار اجابت مزاج داشته باشند. مهم این است که در هر بار اجابت مزاج، چه هر روز و چه چند روز یک بار بافت مدفوع خمیری و نرم باشد.