مشهودترین علامت تشنج، تکان‌های عمومی بدن است. کودک دچار پرش‌های ریتمیک و اسپاسم عضلانی شده و در برخی موارد دچار اختلالات تنفسی شده و چشم‌های او می‌رود. پس از بروز تشنج معمولاً کودک خواب‌آلوده و گیج است…
تشنج در نوزادان زمانی اتفاق می‌افتد که افزایش ناگهانی فعالیت الکتریکی بدن به مغز آسیب وارد می‌کند. این فعالیت بر اثر تغییرات شیمیایی در سلول‌های عصبی رخ می‌دهد. این نکته را به ذهن بسپارید که تشنج در کودکان یک بیماری یا اختلال مادرزادی به حساب نمی‌آید.
در عوض، ممکن است بیماری بر اثر اختلال‌های مادرزادی مانند آسیب مغزی، نقص عضو سر، بیماری‌های قلبی مادرزادی، مشکلات هنگام تولد و غیره بروز کند.
پزشکان به شیوه‌های مختلفی نوزادان مبتلا به تشنج را درمان می‌کنند و این شیوه‌ها به تعداد دفعات و شدت اختلال بستگی دارد.
حرکات شدید اندامها، پرش‌های عضلانی تکراری، لرزش پلکها، سفت شدن اندامها، حرکات شبیه مکیدن (ملچ و ملوچ) یا جویدن در دهان، حرکات چرخشی چشمها، خیره شدن به نقطهای برای چند لحظه، حرکات پاها بهصورت پا زدن رکابی، گریه غیر طبیعی و از دست دادن کنترل ادرار در زمان حمله، از علائم تشنج نوزادی است.
درمان تشنج نوزادان نیز کوتاه مدت است و بر حسب وضعیت بالینی نوزاد و پاسخ او به درمان، از ۲ هفته تا ۳ ماه بعد از آخرین تشنج، دارو را در صورت تأیید پزشک، میتوان قطع نمود.
تشنجهای دوران نوزادی، معمولاً نشانه یک بیماری زمینهای جدی بوده و خطرناک است و یک اورژانس پزشکی محسوب میشود که میتواند منجر به آسیبهای دائم مغزی شود.
تشنج میتواند از نوع خفیف و یا کاملاً آشکار باشد و در نوزادان نارس و کموزن شایعتر است.
تشنج نوزادی اختلال موقتی در مغز است که بهصورت ناگهانی آغاز میشود و غیر ارادی و غیر قابل کنترل است. در ۲۵ تا ۳۵ درصد نوزادانی که دچار تشنج میشوند، عوارض تکاملی ـ عصبی برجای میماند.
علل تشنج نوزادی چیست؟
شایعترین علت تشنج در دوران نوزادی، نرسیدن اکسیژن به مغز است. سایر علل آن، عبارتند از:
علل متابولیکی: کاهش قند خون، کاهش کلسیم و منیزیم خون، افزایش یا کاهش دمای بدن، افزایش یا کاهش سدیم، کمبود چند ماده خونی دیگر
علل عفونی: عفونتهای قبل و بعد از تولد مانند مننژیت
آسیبهای وارده به نوزاد حین تولد
مشکلات سیستم عصبی نوزاد
علل دیگر: افزایش اوره خون، افزایش بیلی روبین (زردی بسیار بالا) و …
عوامل تعیین پیشآگاهی از تشنج نوزادی
این عوامل شامل مشاهده مشخصات تشنج، عوامل قبل از تولد، وجود علائم عصبی، وجود عوامل ایجاد کننده، بررسی آزمایشگاهی و ناهنجاریهای نوار مغز نوزاد است.
علائم تشنج نوزادی
نوزادان بهطور تقریباً شایع در ۴ روز اول زندگی دچار لرزشهای ضعیف در یک یا چند اندام میشوند که باید از تشنج افتراق داده شود.
اگر لرزشهای نوزاد با حرکات غیرمعمول چشمی و دهانی و قطع تنفس (کبودی) همراه باشد، بدون وقفه و طولانی و با خمیدگی اندام همراه باشند، بعد از چهار روزگی ادامه یابد و اگر به تحریکات خارجی پاسخ ندهند، تشنج تلقی میشوند.
حرکات شدید اندامها، پرش‌های عضلانی تکراری، لرزش پلکها، سفتشدن اندامها، حرکات شبیه مکیدن (ملچ و ملوچ) یا جویدن در دهان، حرکات چرخشی چشمها، خیرهشدن به نقطهای برای چند لحظه، حرکات پاها بهصورت پا زدن رکابی، گریه غیر طبیعی و از دست دادن کنترل ادرار در زمان حمله، از علائم تشنج نوزادی است.
درمان تشنج
برای درمان تشنج، با توجه به نظر پزشک از شیوه‌های مختلفی استفاده میشود:
تزریق سرم؛ دارو
نوزاد را برای اطمینان از کنترل تشنج تحت نظر قرار میدهند.
گرفتن نوار مغز و انجام MRI مغزی
تعیین وضعیت نوزاد در آینده از نظر تکرار تشنج و یا شدت آسیب مغزی، معمولاً بهراحتی قابل پیشبینی نیست و نیاز به گذشت زمان دارد.
نکته
در صورت ترخیص نوزاد با داروهای ضدتشنج در دادن بهموقع و دقیق آنها توجه داشته باشید و مراجعه بهموقع به پزشک را فراموش نکنید.
از آنجاییکه بیشترین رشد مغز در سال اول و آن هم در سهماهه اول زندگی است، همین امر باعث شده که اغلب مشکلاتی که در هنگام ترخیص در نوزادان ملاحظه میشود، در ۳ تا ۴ ماهگی بهتدریج از بین برود، به همین دلیل درمان تشنج نوزادان نیز کوتاهمدت است و بر حسب وضعیت بالینی نوزاد و پاسخ او به درمان، از ۲ هفته تا ۳ ماه بعد از آخرین تشنج، دارو را در صورت تأیید پزشک، میتوان قطع نمود.
