دندان‌ها نقش زیادی در سلامت و زیبایی ما دارند؛ بنابراین باید به دندان‌های خود و سلامت آنها توجه داشته باشیم. اما متاسفانه یک مانع بر سر راه رسیدگی و درمان مشکلات دندان‌ها وجود دارد و آن ترس از دندانپزشکی است. حتی اگر به بهترین دندانپزشک زیبایی جهان هم مراجعه کنید، ممکن است با فوبیا (ترس بیش از حد) دندانپزشکی مواجه شوید.
فوبیای دندانپزشکی یک ترس بسیار رایج است که بیماران را از مراجعه به کلینیک‌های دندانپزشکی و مراقبت‌های پیشگیرانه باز می‌دارد که عواقب مختلفی مانند درد دندان و از دست دادن آن را در پی دارد. لازم است بدانید بیماری‌های لثه یک عفونت جدی است که می‌تواند باعث آسیب به بخش‌های دیگر بدن شود، به‌طوری که تحقیقات اخیر نشان از ارتباط آن با بیماری قلبی، سکته و دیابت دارد.
پس بهتر است برای کمک به سلامت دیگر اندام‌های بدن‌تان هم که شده ترس از دندانپزشکی را کنار گذاشته و برای درمان اقدام کنید. در این مطلب به شما می‌گوییم برای غلبه بر ترس‌تان چه کنید.
دندانپزشک را از ترس خود مطلع کنید
می‌گویند آموزش دوای درد جهل است؛ این امر در‌مورد غلبه بر فوبیای دندانپزشکی نیز صدق می‌کند. قبل از آنکه از دندانپزشک خود نوبت بگیرید، بهتر است به‌صورت تلفنی یا حضوری درباره ترس خود صحبت کنید. اگر دندانپزشک را از ترس خود مطلع کنید، شانس بیشتری برای غلبه بر آن خواهید داشت. به‌علاوه در صورتی که دندانپزشک احتیاط بیشتری در درمان شما به خرج دهد، فرصت بهتری برای کنترل ترس خود خواهید داشت. همچنین بسیاری از کلینیک‌های دندانپزشکی برای غلبه بر ترس و بهبود شرایط مشاور روانشناسی هم دارند که میتوانید از کمک‌شان بهره بگیرید.
بارها بر این موضوع تاکید شده است، اما اهمیت آموزش‌و‌پرورش نباید دست‌کم گرفته شود و این امر به‌ویژه در رابطه با ترس و فوبیای دندانپزشکی صدق می‌کند. اگر می‌دانید که فوبیای دندانپزشکی دارید، بهتر است ترس‌های مشخص خود را با ذکر دلیل یادداشت کنید. شاید اگر به فوبیای خود از دندانپزشکی فکر کنید، درک کنید که ترس شما چندان عقلانی نیست. اگر ترس شما واقعا مشکل‌ساز است، بهتر است لیست یادداشت‌های‌تان را با خود به مطب دندانپزشک ببرید. این لیست به دندانپزشک کمک می‌کند حین درمان حتی‌الامکان با ملاحظه بیشتری با شما مواجه شود.
از جزئیات درمان‌تان بپرسید
وقتی صحبت از فوبیا به میان می‌آید، ترس از ناشناخته‌ها اغلب بزرگ‌ترین مانع در راه مبارزه با ترس است، یعنی همین که نمی‌دانید دندانپزشک چه کاری روی دندان شما انجام می‌دهد، ترسناک است. از این رو، باید قبل از هر عملی کمی وقت بگذارید و از جزئیات مربوط به درمان خود مطلع شوید. راحت باشید و هر سوالی دارید از پزشک یا دستیاران او بپرسید. در صورت لزوم، میتوانید از یادداشت‌های خود کمک بگیرید. همچنین میتوانید در اینترنت جست‌وجو کنید تا با جزئیات مربوط به پروسه درمانی خود بیشتر آشنا شوید. خواندن این مطالب به شما کمک خواهد کرد تا آرامش و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید.
با مشورت پزشک آرامبخش بخورید
اگر داروهای ضد‌اضطراب مصرف نمی‌کنید، میتوانید از دندانپزشک خود بخواهید به شما داروهای ضد‌اضطراب بدهد. در بسیاری از مطب‌های دندانپزشکی از داروهای مسکن برای کاهش ترس و اضطراب بیماران استفاده می‌شود. البته در این باره باید با پزشک یا روانپزشک مشورت کنید تا ضرری متوجه شما نشود. در این شرایط، باید از کسی بخواهید که شما را به خانه برساند، چون ممکن است پروسه درمانی چندان سریع پیش نرود.
بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند پروسه درمانی خود را با مصرف کمترین داروی ممکن ادامه دهند، اما بهتر است در این مورد تجدید‌نظر کنند. داروهای مسکن مورد‌استفاده در پروسه دندانپزشکی اغلب سریع عمل می‌کنند و بلافاصله پس از اتمام درمان بی‌اثر می‌شوند. در هر صورت، اگر قبل از ورود به مطب دندانپزشک از داروهای مسکن استفاده کرده‌اید، بهتر است دندانپزشک خود را از این امر مطلع کنید.
نفس‌های عمیق بکشید
اگر به‌طور کامل با داروهای ضد‌اضطراب و انواع مسکن‌ها مخالف هستید، میتوانید از تکنیک‌های تمدد اعصاب برای کسب آرامش کمک بگیرید. بدیهی است که در اتاق انتظار، زمان کافی برای مدیتیشن وجود ندارد. حتی اگر در همین زمان اندک به انجام مدیتیشن بپردازید، ممکن است نتیجه دلخواه را به دست نیاورید. بنابراین، بهتر است از تکنیک‌های تنفس عمیق کمک بگیرید؛ اثربخشی این تکنیک‌ها در طول زمان به اثبات رسیده است.
تنفس عمیق به شما کمک می‌کند تمرکز کرده و به‌تدریج بر ترس خود از دندانپزشکی غلبه کنید. روش‌های مختلفی برای تنفس عمیق وجود دارد، اما ساده‌ترین روش به این شرح است: یک نفس عمیق و طولانی بکشید و قبل از آنکه آن را بیرون بدهید به یک موضوع مثبت فکر کنید. آن‌قدر این کار را تکرار کنید که به آرامش برسید. با کمی تمرین میتوانید این تکنیک را در هر زمان و مکانی انجام دهید تا از شر استرس خلاص شوید.
در انتخاب دندانپزشک سختگیر باشید
بسیاری از افراد از دندانپزشک خود می‌ترسند، چون او را مثل بقیه «مردم» در‌نظر نمی‌گیرند. در عوض، دندانپزشک را به‌عنوان موجودی در‌نظر می‌گیرند که می‌خواهد کارهای ترسناکی داخل دهان‌شان انجام دهد. وحشتناک است، نه؟ پس لازم نیست این‌طور فکر کنید. بیماران باید درک کنند که بر کل امور مربوط به درمان خود کنترل دارند و می‌توانند دندانپزشک خود را شخصا انتخاب کنند.
هیچ اشکالی ندارد؛ شما میتوانید با دندانپزشک‌های مختلف مشورت کرده و کسی را برای درمان انتخاب کنید که هم تحت پوشش بیمه خدمات درمانی‌تان باشد و هم پزشکی که با او احساس راحتی می‌کنید. برای انجام این کار میتوانید از دوستان یا اعضای خانواده برای مراجعه به سایر دندانپزشک‌ها کمک بگیرید. همچنین میتوانید در اینترنت جست‌وجو کنید و به‌دنبال یک دندانپزشک مناسب بگردید. در هر صورت، تا زمانی که دندانپزشک مناسب خود را پیدا نکرده‌اید، از جست‌وجو دست نکشید.
استراحت کنید
گاهی اوقات لازم می‌شود که بین پروسه درمانی خود استراحت داشته باشید و دوباره آن را ادامه دهید. برای این کار میتوانید با دندانپزشک‌تان در‌مورد یک پیام «توقف» توافق کنید تا در‌صورتى که لازم بود دندانپزشک انجام عمل روى دندان را ادامه ندهد و به شما استراحت بدهد. این پیام می‌تواند حرکت دست‌تان باشد یا یک اشاره کوچک. در این صورت میتوانید مطمئن باشید که اگر درد داشته باشید که استرس به شما نزدیک شده باشد، میتوانید بر آن غلبه کنید.
با اطرافیان‌تان همراه شوید
برای اینکه بتوانید بر ترس خود از دندانپزشکی غلبه کنید بهتر است برای درمان به تنهایی مراجعه نکنید. یک عضو خانواده یا یکى از دوستان‌تان را براى قوت قلب همراه خود ببرید. سعی کنید کسی همراه‌تان باشد که به لحاظ عاطفی و روانی وابستگی بیشتری به او دارید.
از بهداشت مرکز درمانی مطمئن شوید
گاهی اوقات ترس از دندانپزشکی به‌دلیل ترس از سرایت انواع بیماری‌ها طی درمان است. در برخی افراد ترس از اینکه طی درمان دندان‌های خود به بیماری‌های دیگر مبتلا شوند، بر ترس ذاتی از دندانپزشکی اضافه می‌شود. برای غلبه بر این ترس و اطمینان خاطرتان میتوانید راه‌های انتقال بیماری‌ها را بشناسید و راجع به آنها آگاه باشید. به‌علاوه مراجعه به مراکز معتبر می‌تواند در این زمینه کمک‌تان کند. همچنین میتوانید از پزشک‌تان بخواهید درباره ضدعفونی کردن وسایل برای‌تان توضیح بدهد.
اتاق انتظار دندانپزشکی
در اتاق انتظار به سوالاتی که در ذهن دارید فکر کنید، یک موسیقی آرامش‌بخش گوش کنید و سعی کنید برای مدتی به چیزی غیر از دندانپزشکی فکر کنید. در بهترین حالت، وقتی نام شما خوانده می‌شود، توانسته‌اید تا‌حدی به یک آرامش درونی دست پیدا کنید. این امر به شما کمک می‌کند وقت ملاقات خود را به بهترین شکل ممکن به پایان برسانید.
به خودتان جایزه بدهید
شاید نتوان روز ملاقات با دندانپزشک را یک روز خوب نامید؛ فکر کردن به این مسئله می‌تواند باعث تشدید ترس و فوبیای شما از دندانپزشکی شود. شما میتوانید با انجام یک کار ساده به خود کمک و بر ترس‌تان غلبه کنید؛ ایجاد ارتباط مثبت با روز ملاقات دندانپزشک. به‌عنوان مثال میتوانید هر بار که از مطب دندانپزشک خارج می‌شوید، به خودتان برسید یا یک جایزه کوچک به خودتان بدهید. برای این کار مثلا میتوانید به پیاده‌روی رفته یا برای دیدن یک فیلم به سینما بروید.
از صداگیرهای داخل گوش استفاده کنید
یکی از رایج‌ترین علل ترس و فوبیای بیماران از دندانپزشکی، ابزار دندانپزشک و سر و صدای مربوط به آنهاست. صدای ابزار دندانپزشکی بزرگ‌ترین عامل محرک بیمارانی است که از دندانپزشکی می‌ترسند. بیمارانی که فوبیای دندانپزشکی دارند، با شنیدن صدای ابزار دندانپزشک به سرعت تحریک می‌شوند.
بنابراین، به بیماران توصیه می‌شود از صداگیرهای داخل گوش برای جلوگیری از شنیدن صدای محیط استفاده کنند. بهتر است دندانپزشک خود را از پوشیدن این صداگیرها مطلع کنید تا اگر سوالی از شما دارد، صداگیرها را از گوش‌تان بیرون بیاورید.
کمی زودتر در مطب حاضر باشید
اگر می‌خواهید ترس به‌طور کامل بر شما غلبه کند، سعی کنید یک بار زودتر از موعد مقرر در مطب دندانپزشک حاضر شوید. وقتی زودتر از موعد در مطب حاضر می‌شوید، احتمالا با این پیغام مواجه می‌شوید که روی صندلی خود بنشینید و منتظر بمانید. این مسئله بسیاری از بیماران را شگفت‌زده می‌کند.
حتی می‌تواند برخی افراد را با مشکلات مضاعفی مواجه کند. بسیاری از بیماران می‌توانند با حضور به‌موقع و زودتر از موعد در مطب دندانپزشکی بر ترس و اضطراب خود غلبه کنند. از این رو، توصیه می‌شود زودتر از موعد در مطب حاضر شوید، فرم‌های مربوطه را پر کنید و در اتاق انتظار منتظر بمانید.
