خیلی از زوجین پس از تولد اولین فرزند خود نگران باردار شدن مجدد هستند. مخصوصا اگر در اطراف خود مادرانی را دیده باشند که حتی ۴ ماه بعد زایمان دوباره باردار شده‌اند. بارداری بلافاصله پس از زایمان، برای بسیاری از مادران نگران‌کننده است.
با دکتر شیوا فاطمی شریعت‌پناهی، متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران، مصاحبه کرده‌ایم تا از زبان ایشان در مورد بهترین روش جلوگیری از بارداری پس از زایمان بیشتر بدانیم.
تا چه مدت بعد از زایمان بهتر است زوجین روابط زناشویی نداشته باشند؟
نمی‌توان برای شروع این كار بعد از زایمان تاریخ یا زمان دقیقی تعیین کرد. در خانم‌ها چه زایمان طبیعی داشته و چه به روش سزارین زایمان کرده باشند، تا زمانی که خونریزی وجود دارد، نباید تماس جنسی انجام شود و بهتر است تا ۶ هفته پس از زایمان نیز روابط زناشویی برقرار نشود زیرا دستگاه تناسلی زن بعد از زایمان حدود ۶ هفته زمان می‌برد تا به حالت عادی برگردد. در زایمان به روش طبیعی، به علت تغییراتی که در مجرای تناسلی زن ایجاد شده، بهتراست روابط زناشویی کمی دیرتر از سر گرفته شود. البته ممکن است زن با شروع مقاربت دردهایی در ناحیه تناسلی احساس کند یا به دلیل خشکی مخاط مجرای تناسلی حین روابط زناشویی درد داشته باشد. در این صورت استفاده از ژل‌های لغزنده كننده مجرا و تغییر وضعیت هنگام نزدیکی می‌تواند موثر باشد.
آیا این باور صحیح است که مادری که شیر می‌دهد باردار نمی‌شود؟
بله، معمولا مادری که بعد از زایمان به فرزندش شیر می‌دهد، به علت ترشح هورمون پرولاکتین و به دنبال آن عدم تخمک‌گذاری باردار نمی‌شود، البته فقط تا ۶ ماه، یعنی تا زمانی که قاعدگی شروع نشده، مادر به فرزندش شیر می‌دهد و از هیچ غذای مکمل دیگری برای تغذیه نوزاد استفاده نمی‌کند. در خانمی‌که یک ماه بعد قاعدگی‌اش شروع شده است، احتمال بارداری وجود دارد اما نکته‌ای که خانم‌ها بعد از زایمان باید به آن توجه کنند این است که فقط به دلیل عدم قاعدگی و تخمک‌گذاری، نباید بی‌هیچ روش پیشگیری و بدون نگرانی، روابط زناشویی داشته باشند. یكی از روش‌های مناسب برای پیشگیری از بارداری در مادران شیرده، مصرف قرص‌های محرک شیردهی (لاینسترول؛ یک هورمون پروژسترونی) است كه ترجیحا بهتر است در ۶ ماه اول پس از زایمان مصرف شوند، به این شرط كه شیرخوار به جز شیر مادر از هیچ نوع نوشیدنی یا غذای دیگری استفاده نكند.
بهترین روش برای جلوگیری از بارداری پس از زایمان کدام است؟
اصلا نمی‌توان گفت بهترین روش جلوگیری از بارداری پس از زایمان کدام است ولی معمولا زنانی که زایمان می‌کنند در ۶ ماه اول می‌توانند از روش‌های جلوگیری مثل IUD و قرص‌های پروژسترونی استفاده کنند، ولی قرص‌های ترکیبی و قرص‌هایی که در بازار وجود دارد به دلیل داشتن هورمون استروژن كه باعث كاهش کیفیت و کمیت شیر می‌شود، مناسب نیستند. بهترین روش «می‌نی پیل» (قرص پروژسترونی) است. حتما باید سر ساعت مصرف شود و اگر به فاصله ۳ ساعت تاخیر داشته باشیم باید همراه آن از روش دیگری برای جلوگیری از بارداری استفاده شود. گذاشتن آی‌یودی هم اگر خانمی‌عفونت نداشته باشد بعد از ۶ هفته مشکلی ایجاد نمی‌کند.
خانم دکتر! گفتید IUD از بهترین وسایل پیشگیری از بارداری است، مزیت آن چیست؟
همانطور که می‌دانید IUD وسیله كوچكی از جنس پلاستیك است كه گاه در بدنه آن مس یا هورمون به كار رفته است. كاربرد این وسیله روشی مطمئن، موثر و طولانی مدت برای پیشگیری از بارداری است. IUD معمولا برای خانم‌های شیرده، خانم‌هایی كه تمایلی به استفاده از روش‌های هورمونی ندارند یا به دلیل بیماری در استفاده از روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری مشكل دارند، خانم‌هایی كه ترجیح می‌دهند روشی انتخاب كنند كه نیاز به مصرف روزانه یا استفاده برای هر بار نزدیكی نداشته باشد. خانم‌هایی كه حداقل یكبار زایمان كرده و به یك روش موثر و مناسب احتیاج دارند، مفید است.
آیا این روش عارضه‌ای هم دارد؟
از عوارض IUD می‌توان به افزایش حجم و مدت خونریزی قاعدگی كه معمولاً پس از چند دوره قاعدگی برطرف می‌شود و به حالت قبل بازمی‌گردد و نیز خروج خود به خود IUD كه بیشتر در ماه اول در جا‌گذاری یا پس از زایمان دیده می‌شود، اشاره كرد اما چون در روابط زناشویی زن و شوهر تداخل ایجاد نمی‌كند، به یادآوری روزانه نیاز ندارد و آثار زیانباری برای بارداری‌های بعدی نخواهد داشت و بلافاصله پس از برداشتن آن بارداری به طور طبیعی اتفاق می‌افتد، بسیاری از مادران پس از زایمان اول آن را ترجیح می‌دهند.
اگر خانمی خواست IUD را به عنوان روش جلوگیری از بارداری پس از زایمان اول استفاده کند، چه زمانی مراجعه کند؟
زمان مناسب گذاشتن IUD، در روزهای دوم تا پنجم قاعدگی یا شش هفته پس از زایمان است. در ضمن مادر باید در ماه اول پس از استفاده از IUD از روش‌های پیشگیری دیگری به طور همزمان استفاده كند. برای كنترل و معاینه باید یك ماه بعد، ۳ ماه بعد و سپس سالی یكبار به مركز بهداشتی یا پزشكی مراجعه کند. نکته مهم دیگر آنکه تعویض IUD پس از پایان مدت زمان اثر آن ضروری است.
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
