۳ روش عملی که بدون توسل به زور رفتارهای بدکودکان را تغییر میدهد عبارتند از:
۱- نادیده گرفتن رفتارهای کوچک و بد
۲- منزوی کردن کودک بعد از انجام کار بد
۳- کاهش تعداد دفعات انجام کار بد، با تشویق کارهای خوب
این روشها بهترین شیوه برای مقابله با رفتارهای بد و بهتر از تنبیه بدنی است. یعنی در حالی که خوب و بد رفتار را به کودک میآموزد، برخلاف رفتارهای تنبیهی رفتارهای خوب را نهادینه و دیرپا میکند.
۱- نادیده گرفتن بدرفتاریهای جزئی
تشویق و تصدیق کودک بلافاصله بعد از انجام عمل خوب، تشویقکننده کودک برای انجام مجدد آن است. یعنی اگر با تکرار کار خوب، تشویق و جایزه ادامه داشته باشد و با انجام یک عمل بد و خلاف برنامه اخلاقی، تشویق همیشگی حذف شود، اینجاست که کودک متوجه نارضایتی و بیرغبتی والدین به کار خودش میشود و به طبع، آن عمل را دیگر تکرار نمیکند، چون غریزه کودک، او را به تشویق و توجه مداوم ترغیب میکند. توصیه روانشناسان این است که هروقت کودک بدرفتاری میکند، از توجه به او و به رسمیت شناختن رفتارش خودداری کنید. گریه شبانه پسر ۳سالهای که هر شب هنگام ورود به تختخواب آغاز میشود، ( بدون هیچ دلیل پزشکی)، یعنی اینکه کودک شناخته که کدام رفتار، بداخلاقی است! وقتی والدین این پسربچه، گریه او را نادیده گرفتند، یعنی پاداشی بابت این گریه به او ندادند ( خروج از اتاقخواب، خوابیدن همراه پدر و مادر در اتاق آنها، تماشای تلویزیون و … ) میآموزد که وقت خواب چه معنایی دارد و گریه موجب تغییر آن نمیشود. یعنی بداخلاقی رفتاری او اصلاح شد.
چند نکته:
رفتارهای بدی را که فرزند شما انجام میدهد یادداشت کنید و در زمان مناسب به راهحل برطرف کردن آنها فکر کنید.
ابتکار عمل را در دست بگیرید، کاری پیدا کنید که مغایر با بدرفتاری کودک باشد، مثل پازلبازی در رستوران یا مطب، تلویزیون تماشا کردن بهجای دویدن در سالن مهمانی و …
او را به انجام کارهایی که میتواند انجام دهد، راهنمایی کنید نه اینکه دایم به او بکن، نکن بگویید.
به کودک برای رفتار پسندیدهاش توجه ویژهای داشته باشید، او را فوقالعاده تحسین و تشویق کنید و بگذارید کودک بفهمدکه نسبت به رفتار بدی که داشته و الان تغییر کرده، حساس هستید و مشتاق ادامه آن.
۲- منزوی کردن به جای تنبیه بدنی
در بعضی موارد، کودک آنچنان بدرفتاری انجام میدهد که نادیده گرفتن آن بسیار دشوار است، حالا باید چه کار کرد؟
راهکار پیشنهادی دوم، منزوی کردن آن است. به عبارتی دیگر، این جمله یعنی فرستادن کودک به اتاق خودش ولی به شیوهای مدرنتر و موثرتر. دور بودن و تنها بودن از هر منبع توجهی، برای کودک ناخوشایند است. برای چهنوع بدرفتاریهایی میتوان از شیوه منزوی کردن استفاده کرد؟ این شیوه معادل، تنبیه بدنی کودک است، پس باید شدت رفتار به همان بزرگی باشد و بیشتر در شیوههای رفتاری پرخاشگرانه، تهاجمی (کتککاری، حمله به پدر و مادر) گاز گرفتن دیگران، شکستن و پرتاب کردن اشیاء و … به کار گرفته میشود.
اولین قدم در استفاده از این شیوه، پیدا کردن مکانی برای انزوای چند دقیقهای کودک است. این مکان باید بدون هیچگونه وسیله سرگرمی و لذتبخش باشد.
کودک را از دیگر افراد خانواده و فعالیت آنها جدا کند، جای کاملاً امن و ایمن از لحاظ لوازم خطرناک، داروها، مواد قابل سوختن و … باشد.
اتاق اضافه یا گوشهای از اتاق که به ندرت استفاده می شود، مکان مناسبی برای انزوای چند دقیقهای کودک است.
اگر رفتار کودک تکرار شد، ابتدا به کودک تذکر بدهید در صورت تکرار، منزوی خواهد شد، یعنی اینکه باید ۱۰ دقیقه در مکان مورد نظر، تنها بماند و به کار و رفتار غلط فکر کند و راهحلی برای جبران و عذرخواهی از پدر و مادرش پیدا کند.
۳- رفتار ناپسند را با پاداش رفتارهای پسندیده، تعدیل کنید
این شیوه، شیوهای بسیار ساده و سهلالوصول است که به همین دلیل، از دید والدین دور میماند. چون کودک در آن واحد نمیتواند هم خوب باشد و هم بد، پس با تشویق زیاد و به موقع، درست هنگامی که کودک خوب است، مانع از بروز رفتارهای بد بشوید، به همین سادگی!
وقتی دو کودک خردسال ۲ و ۴ ساله شما، دایم با هم گلاویز و در جنگ هستند، بهترین شیوه برای آرامکردن آنها، برنامه زیر است:
۲۰ دقیقه زمان بازی روزانه هر کدام از آنها بعد از صبحانه ( یا در بچههای بزرگتر بعد از برگشت از مدرسه) است . ۲۰ دقیقه با نظارت مادر و مقابل چشمان او با هم مشغول بازی میشوند، اگر هرکدام بدون درگیری با دیگری بازی را تمام کند امتیاز ویژهای دارد و آن هم زمان مخصوص بازی با خود شما ( خود مادر یا پدر) است. به این ترتیب زمان آرامش آنها تداوم پیدا میکند.
هنگام مراجعه به مطب پزشک یا رفتن به رستوران، مشکل اساسی والدین، ناآرامی بچهها پشت میز رستوران یا اتاق انتظار مطب پزشک است. یک کتاب یا پازل کوچک دستی، هدیه ویژه شما به کودکان است. آنها میتوانند در صورت کلافه شدن از انتظار، مورد تشویق شما قرار بگیرند و کار پسندیدهای انجام دهند که شما میخواهید . به این ترتیب فرصت این را پیدا نمیکنند تا شلوغ کنند، از این طرف به آنطرف بروند و باعث شکستن یا خرابی لوازم مختلف شوند.
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
اگر در مواقعی استفاده از تنبیه بدنی تنها راه گریزناپذیری برای والدین است توصیه می شود آرام پشت دست کودک زده شود اما اگر تنبیه فرزندان حالت خشونت آمیز به خود بگیرد نه تنها تاثیری روی اصلاح رفتار فرزندتان ندارد بلکه باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودک می شود. ممکن است با تنبیه بدنی فرزندتان از انجام کار اشتباه دوری کند اما این رفتار نشانه ترس اوست و در واقعیت قادر به تشخیص کار درست از نادرست نیست.