زمان تشکیل بند ناف در چند هفتگی؟!
بند ناف رابط بین بدن جنین و مادر است. بند ناف در هفته ششم بارداری تشکیل می شود و دارای دو شریان و یک ورید است که اکسیژن و موادغذایی را برای جنین فراهم و مواد مضر را دفع می کند.
اگر خونرسانی بندناف به درستی انجام نشود جنین دچار اختلال رشدی می شود. سونوگرافی کالر داپلر عروق بندناف، صحت عملکرد خونرسانی بندناف را ارزیابی می کند.
اما در ۲۵% از بارداری ها، بندناف به دور گردن جنین پیچیده می شود. این عارضه به تنهایی ارزش زیادی ندارد و تنها در صورت همراهی با کمبود مایع امنیوتیک، تاخیر رشد جنین، کاهش حرکات جنین و در جنین های بالای چهل هفته اهمیت دارد.
در ابتدای شکل گیری بند ناف، رویان و جفت از طریق طناب عروقی که با حلقه ابتدایی بند ناف احاطه شده اند به هم وصل می شوند. با رشد رویان و شکل گیری جنین، طناب عروقی نیز رشد کرده و به دو شریان و یک ورید تبدیل می شود که همزمان با رشد دستگاه گوارش از میان حلقه بند ناف خارج می شود و بند ناف بلندتری شکل می گیرد. از طریق بند ناف خون از مادر به جنین و از جنین به مادر منتقل می شود.
جفت چه ساختاری دارد؟
جفت از دو قسمت تقسیم شده است؛ بخش مادری و بخش جنینی.
جفت انسان در پایان ۴۰ هفته بارداری، به شکل صفحه گرد و پهن است و قطری حدود ۲۲ سانتی‌متر و ۲ تا ۵/۲ سانتی‌متر ضخامت و وزنی حدود ۵۰۰ گرم دارد. رنگ جفت قرمز تیره به نظر می‌رسد. جنین توسط بندناف به جفت متصل شده است.
بندناف طبیعی ۵۵ تا ۶۰ سانتی‌متر طول دارد و دارای ۲ شریان و یک ورید است. بندناف به سطح جنینی جفت وارد شده و شاخه‌شاخه میشود و سطح جفت را می‌پوشاند.
اتصال بندناف به جفت معمولی خارج از مرکز است و گاهی به حاشیه جفت نیز متصل میشود.
جفت از ۱۵ تا ۲۰ ناحیه برجسته به نام "کوتیلدون" تشکیل میشود.
رشد جفت چگونه است؟
رشد جفت از کاشته شدن رویان (که در این زمان به آن بلاستوسیت می‌گویند) در پوشش داخلی رحم مادر (آندومتر) آغاز میشود
قسمت خارجی بلاستوسیت از لایه‌ای از سلول‌هایی به نام تروفوبلاست تشکیل میشود.
این لایه خود شامل ۲ بخش است: سن‌سیوتروفوبلاست (لایه خارجی) و سیتوتروفوبلاست (لایه داخلی).
رشد این لایه سلولی نهایتا جفت را ایجاد می‌کند. مرحله رشد جفت تا پایان سه ماهه اول (۱۲ تا ۱۳ سانتی‌متر) باداری کامل میشود.
گردش خون جفتی – مادری
جفت مادری از آندومتر رحم منشا می‌گیرد. آندومتر بعد از کاشته شدن تخم دستخوش تغییراتی میشود. ضخامت آندومتر تحت تاثیر پروژسترون افزایش می‌یابد و سلول‌های آندومتر در اثر تجمع چربی و گلیکوژن حجیم‌تر می‌شوند که به آن "دسیدوآ"می‌گویند.
شریان‌های مارپیچی عمل خونرسانی از مادر به جنین را بر عهده دارند به تدریج از پیچش شریان‌ها کاسته شده و بر قطر و ضخامت آنها افزوده میشود که موجب جریان خون مادری به جفت و کاهش مقاومت جریان خون میشود.
به این ترتیب امکان مبادله مواد بین خون مادر و جنین فراهم میشود. هنگام ترم جریان خون مادری cc/min 600 تا ۷۰۰ است.
گردش خون جنینی جفت
بعد از مبادله مواد خونی بین جنین و مادر خون دارای اکسیژن و مواد غذایی از طریق وریدها به ورید نافی و سیستم گردش خون جنین وارد میشود. خون مادر و جنین هرگز با هم مخلوط نمی‌شوند.
وظایف جفت
– مواد غذایی و الکترولیت‌ها مانند پروتئین‌ها، اسیدهای چرب، کربوهیدرات‌ها و ویتامین‌ها به راحتی از جفت عبور می‌کنند.
– آنتی‌بادی‌ها مانند IgG (ایمونوگلبولین G) از مادر به جنین منتقل میشود.
-هورمون‌های درون‌ریز مانند هورمون گنادوتروپین جفتی (HCG) بوسیله جفت تولید میشود.
هورمون‌های جفت کدامند؟
HCG اولین هورمونی که جفت تولید می‌کند HCG است. این هورمون در خون و ادرار مادر یافت میشود. تست‌های آزمایشگاهی از طریق این هورمون قادر به تشخیص بارداری است. تقریبا ۱۰۰روز بعد اولین روز آخرین قاعدگی به پایین‌ترین سطح خون می‌رسد و تا پایان بارداری در این مقدار باقی می‌ماند.
۳ تا ۴ هفته بعد از پایان بارداری سطح HCG در خون و ادرار مادر به مقادیر قبل از بارداری می‌رسد.HCG فقط در دوران بارداری و توسط جفت ترشح میشود.
لاکتوژن: این هورمون مانند هورمون رشد عمل می‌کند. و دریافت قند خون مادر را در جنین را تسریع می‌کند. همچنین باعث تکامل پستان‌ها برای تولید بیشتر میشود.
استروژن: موجب تحریک و تکامل غدد پستانی و رحم میشود.
پروژسترون: برای حفظ و ادامه بارداری ترشح میشود.
مراقب فشار خون خود باشید
اگر فشار خون شما بالاست و برای پیشگیری دارو مصرف می‌کنید، حتما استفاده آن را ادامه دهید. زیرا فشار خون مادر بر چگونگی رسیدن خون، مواد مغذی، اکسیژن و سلول‌های ایمن ساز جنین بسیار موثر است و بر عملکرد بهتر این تبادل‌ها تاثیر می گذارد.
بنابراین هر گونه نوسان اضافی، بالا یا پائین، می‌تواند براین روند تاثیرات نامطلوب داشته باشد، این اثر منفی حتی می‌تواند بر وضعیت جنین بعد از تولد نیز تاثیر گذار باشد.
به آنچه که درباره فشار خون از جانب پزشک به شما گفته میشود، دقیقا توجه کنید. اندازه نرمال فشار خون کمتر از ۱۱۵/۷۵ است، ولی در دوران بارداری فشار خون شدیدا در نوسان است، به همین علت است که پزشک در تمامی ملاقات ها فشار خون شما را بررسی می کند.
بند ناف پس از تولد کارایی خاصی ندارد به همین دلیل با گیره ان را می بندند و از بدن نوزاد قطع می کنند اما خون داخل آن دارای سلول های بنیادی نامیرا و پایداری است که در علم پزشکی کاربردهای فراوانی دارد و برای درمان بیماری های مختلف خونی از آن استفاده می شود.
اگر خونرسانی بندناف به درستی انجام نشود جنین دچار اختلال رشدی می شود. سونوگرافی کالر داپلر عروق بندناف، صحت عملکرد خونرسانی بندناف را ارزیابی می کند.
“خون بند ناف” دارای سلول های بنیادی خون سازی است که در خون دیگر اعضای بدن وجود ندارد.می توانند به نوزاد یا یکی از اعضای خانواده تان که بعدا بیمار می شود کمک کنند.
بند ناف حاوي دو شريان (شريان‌هاي نافي) و يک وريد (وريد نافي) است که درون يک ماده ژلاتيني به نام «ژله وارتون» قرار گرفته‌اند. وريد نافي خون اکسيژن‌دار و غني از مواد مغذي را از جفت به جنين مي‌رساند. برعکس، شريان‌هاي نافي خون خالي از اکسيژن و مواد مغذي را از جنين باز مي‌گردانند. بند ناف از کيسه زرد و آلانتوئيس (که باقي‌مانده‌هاي آنها در بند ناف ديده مي‌شود) ساخته مي‌شود و بنابراين از همان سلول تخم يا زيگوتي که جنين را مي‌سازد، منشأ مي‌گيرد. بند ناف در هفته پنجم رشد جنين شکل مي‌گيرد و جايگزين کيسه زرده به‌عنوان منبع تغذيه‌کننده جنين مي‌شود. بند ناف به‌طور مستقيم به دستگاه گردش خون مادر متصل نيست ولي به جفت متصل مي‌شود و جفت اجازه تبادل مواد بين خون مادر و جنين را بدون مخلوط شدن مستقيم آنها مي‌دهد. بند ناف در يک نوزاد رسيده حدود ۵۰ سانتي‌متر درازا و حدود ۲ سانتي‌متر قطر دارد. قطر بند ناف درون جفت به سرعت کاهش پيدا مي‌کند.شريان نافي داراي دو لايه اصلي است: يک لايه بيروني متشکل از سلول‌هاي عضلاني که به‌صورت حلقه‌اي مرتب شده‌اند و يک لايه دروني از سلول‌هاي با آرايش نامنظم که درون مقدار زيادي ماده زمينه‌اي که با متاکروماتيک رنگ مي‌گيرد، قرار گرفته‌اند. سلول‌هاي عضلاني صاف اين لايه خارجي به‌طور کامل تمايز پيدا نکرده‌اند و تنها حاوي چند ميوفيلامنت (رشته عضلاني) ريز هستند و بنابراين نقش فعالي در بسته‌شدن رگ‌هاي بند ناف پس زايمان ندارند.