وزن سالم اولین نشانه سلامتی و رشد کودک است. از بدو تولد تا یک سالگی باید کودک حداقل ماهی یک بار وزن شود و از یک تا دو سالگی باید حداقل هر سه ماه یک بار وزن کشی کودک انجام شود. هر بار که کودک را به درمانگاه یا سایر مراکز سلامت میبرید باید وزن او اندازه گیری شود. با این کار هر گونه مشکل رشد در کودک زود شناسایی میشود و اقدامات لازم صورت میگیرد.
همچنین در صورتی که کودک سریعتر از حد طبیعی وزن بگیرد باید وضعیت او بررسی شود. وزن کودک نسبت به سن و قد او سنجیده میشود تا مشخص شود اضافه وزن دارد یا خیر.
اگر کودکی اضافه وزن یا کمبود وزن داشته باشد باید برنامه غذایی او بررسی شود.
کودکی که در شش ماه اول زندگی تنها از شیر مادر تغذیه میکند، معمولا رشد خوبی در این زمان دارد. شیر مادر به محافظت از کودک در مقابل بیماریها کمک کرده و رشد ذهنی و بدنی او را تضمین میکند. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه شده اند بهتر از نوزادان دیگر یاد میگیرند.
از شش ماهگی کودک باید در کنار شیر مادر، مواد غذایی متنوعی دریافت کند تا رشد سالمی داشته باشد.
در هر بار وزن کشی کودک، باید رشد او در جدول رشد به صورت یک نقطه علامت زده شود و نقاط به دست آمده به هم وصل شوند تا منحنی رشد به دست بیاید. منحنی رشد نحوه رشد کودک را نشان میدهد. اگر منحنی رو به بالا باشد کودک وضعیت خوبی دارد و اگر صاف و یا رو به پایین باید علت آن مشخص شود.
کودک نه تنها باید به وزن مناسب برسد بلکه قد او نیز باید مناسب باشد. قد کودک به خصوص در دو سال اول زندگی تحت تاثیر عواملی همچون تغذیه خوب، مراقبت و بهداشت است. اگر مادر در دوران بارداری تغذیه مناسبی نداشته باشد کودک تازه متولد شده او ممکن است کوتاه قد شود. این امر کودک را در خطر کوتاهی قد یا کوتولگی در بزرگسالی قرار میدهد. وزن کم در هنگام تولد به این معنی است که باید توجه ویژه ای به تغذیه و مراقبت از رشد کودک معطوف شود.
کودکی که در یکی دو ماه اول وزن کافی نمیگیرد، ممکن است به غذایی با حجم بیشتر یا مغذی تر یا وعده های بیشتر نیاز داشته باشد. همچنین ممکن است کودک بیمار باشد یا نیاز به توجه بیشتری در هنگام غذا خوردن داشته باشد. والدین باید علت مشکل را زود شناسایی کنند و به اصلاح آن اقدام نمایند.
در اینجا به برخی سوالات مهمی که از والدین پرسیده میشود تا علت مشکل رشد کودک مشخص شود، اشاره میکنیم.
آیا تعداد وعده های غذایی کودک کافیست؟
کودک ۶ تا ۸ ماهه علاوه بر شیر مادر به دو تا سه وعده غذایی در روز و از ۹ ماهگی به سه تا چهار وعده غذایی در روز نیاز دارد. میان وعده های مغذی مانند میوه یا مغزهای گیاهی یک تا دو مرتبه در روز لازم است. کودکی که دچار تاخیر در رشد یا معلولیت است ممکن است نیاز به کمک و زمان بیشتر برای غذا خوردن داشته باشد.
آیا کودک به اندازه کافی غذا دریافت میکند؟
کودک ۶ تا ۸ ماهه در ابتدا باید در هر وعده غذایی ۲ تا ۳ قاشق کامل غذا دریافت کند و این مقدار به تدریج به یک فنجان افزایش پیدا کند به طوری که یک کودک ۹ تا ۱۲ ماهه به دریافت یک فنجان غذا در هر وعده غذایی نیاز دارد. کودک ۱۲ تا ۲۳ ماهه در هر وعده باید نزدیک به یک لیوان (۲۵۰ میلی لیتر) از غذای خانواده مصرف نماید. کودکان ۲ ساله و بزرگتر باید حداقل یک لیوان غذا در هر وعده غذایی دریافت کنند. اگر کودک غذایش را تمام کرده و غذای بیشتری طلب کرد باید غذای بیشتری به او بدهید.
آیا وعده های غذایی کودک حاوی مواد پر انرژی و مناسب رشد هست؟
غذاهایی که به رشد کودک کمک میکنند عبارتند از حبوبات، ماهی، تخم مرغ، گوشت، لبنیات، غلات. مصرف غذاهای بر پایه حیوانی در رژیم غذایی مهم است. مقدار کمی چربی میتواند انرژی خوبی ایجاد کند. روغن پالم قرمز یا سایر روغنهای خوراکی غنی از ویتامین منابع خوبی برای انرژی کودک هستند. غذاهای مناسب برای رشد برای اطمینان از وزن و قد طبیعی در کودک اهمیت دارند. غذاهایی مانند غذاهای چرب بسیار فراوری شده یا میان وعده های شیرین ویتامین و مواد معدنی زیادی ندارند و ممکن است موجب اضافه وزن زیاد کودک شوند بدون این که قد او به همان نسبت بلند شود.
آیا کودک از خوردن امتناع میکند؟
اگر به نظر میرسد کودک طعم غذای خاصی را دوست ندارد، غذاهای دیگری به او پیشنهاد کنید. غذاهای جدید را باید به تدریج به او معرفی کنید.
آیا کودک بیمار است؟
کودک بیمار نیاز به تشویق به خوردن وعده های غذایی بیشتر با حجم کمتر دارد. کودک بیمار باید به دفعات بیشتری شیر مادر دریافت کند. کودک پس از بیماری باید مدتی بیشتر از حد معمول بخورد تا وزن از دست رفته را جبران نماید و سطح انرژی او بازگردد. اگر کودک مرتبا بیمار میشود باید پزشک اطفال وضعیت او را بررسی کند.
آیا غذای کودک ویتامین آ کافی دارد؟
شیر مادر سرشار از ویتامین آ است. غذاهای دیگر حاوی ویتامین آ عبارتند از جگر، تخم مرغ، محصولات لبنی، روغن پالم قرمز، سبزیجات و میوه های زرد و نارنجی و سبزیجات برگی. اگر این غذاها را کودک به مقدار کافی مصرف نمیکند ممکن است مجبور به مصرف مکمل ویتامین آ (به شکل قرص یا شربت) باشید. در این باره پزشک اطفال باید تصمیم بگیرد.
آیا کودک از شیر مادر تغذیه نمیکند؟
اگر به کودک جایگزینهای شیر مادر مانند شیر خشک میدهید، باید لیوان یا ظرف تمیز برای این منظور استفاده کنید.
آیا آلودگی را از غذا دور نگه داشته اید؟
اگر چنین نباشد کودک به دفعات بیمار میشود. غذاهای خام باید با آب تمیز و مطمئن شسته یا پخته شوند. غذاهای پختنی باید زود مصرف شوند. باقی مانده غذا باید به دقت نگهداری شود و پیش از مصرف باید خوب داغ شود.
آیا آبی که به کودک میدهید تمیز است؟
آب تمیز برای سلامت کودک حیاتی است. آب باید از منبع مطمئنی تهیه شود و در ظرف تمیز و درب دار نگهداری شود. آب لوله کشی حاوی کلر بوده و کنترل شده و تمیز است. آب استخرها، رودخانه ها، چشمه ها و چاهها را به کودک ندهید چرا که باید این آبها ضد عفونی و تصفیه شوند. برای مصرف این آبها باید آن را فیلتر کرده بجوشانید و کلر یا مواد ضد عفونی کننده بی خطر دیگر مانند نور مستقیم آفتاب استفاده کنید.
آیا کودک را با کودکان دیگر زیاد تنها میگذارید؟
اگر چنین است باید هنگامی که کودکان را تنها میگذارید از یک بزرگسال دیگر بخواهید مراقب آنها باشند.
سلام قلب جنین تشکیل شده ولی الان رفتم سونو میگن دیگه ضربان قلب نداره باید چی کنم امکان داره قبلا داشته باشه الان نداشته باشه
سلام بله امکانش هست.
پسری ۱۹ماهه دارم ک ۸کیلو و۴۵۰گرمه در حال حاضر وزن گیری خوبی نداره هنگام تولد ۲ کیلو و۶۰۰ گرم بوده .هر کاری میکنم وزنش بالا نمیره چندین بارم دکتر بردم .خیلی نگرانشم لطفا منو راهنمای کنید ک چوار کنم متشکرم
وزن گیری و رشد کودک یک پروسه است و در یک مقطع زمانی قابل قضاوت نیست. چنانچه نمودار رشد یک کودک نرمال باشد جای نگرانی نیست. مقدار غذای کودک یا به عبارت دیگر پر اشتهایی یا کم اشتهایی کودک اهمیت چندانی ندارد و فقط زمانی که اختلال رشد وجود داشته باشد اهمیت پیدا میکند. در مورد این کودک بایستی ابتدا نمودار رشد کودک توسط پزشک خانوادگی اش کنترل شود. در صورت نرمال بودن نمودار که ظاهرا نرمال هم به نظر میرسد بهتر است فقط مکملهای معمول آهن و ویتامین بگیرد و آزمایشات معمول ۹ ماهگی و معاینات دوره ای کافی است.