یکی از مسایل نازایی مربوط به خانم ها عفونت است. عفونت ها می توانند قسمت های مختلف دستگاه ژنیتال داخلی یا خارجی زن را درگیر کنند.
دستگاه تناسلی زنان به دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم می شود.
بخش های خارجی نظیر واژن و دهانه رحم بیشتر در معرض آلودگی هستند. عفونت این مناطق تاثیر زیادی بر روی زایایی زن ایجاد نمی کند و به درمان های ساده پاسخ می دهند.
دستگاه تناسلی داخلی شامل رحم، لوله های رحمی و تخمدان ها است. اساساً نوع باکتری و میکروبی که این قسمت ها را آلوده می کند با نوع آلودگی ژنیتال خارجی متفاوت است. راه آلودگی به این میکروب ها نیز متنوع است نظیر تماس جنسی آلوده، خون و….
مهمترین عارضه این عفونت ها امکان بسته شدن و آسیب لوله های رحمی است. زیرا وجود لوله های رحمی برای انتقال تخمک و باروری آن توسط اسپرم ضروری است.
عفونت لوله های رحمی حدوداً ۱۰ درصد نازایی ها را تشکیل می دهد.
علایم این عفونت ها بر خلاف عفونت های دستگاه تناسلی خارجی دیر بروز می کند. ممکن است در موارد خفیف تا متوسط هیچ علامتی از نظر بالینی نداشته باشند.
بنابراین پیشنهاد می شود خانم ها هر ۶ ماه تا یک سال برای کنترل سلامتی نزد متخصصین زنان مراجعه کنند.
گاهی عفونت های داخلی به صورت حاد، ناگهانی و شدید به صورت تب، ترشحات واژینال و… ظاهر می شود که اگر تشخیص داده نشوند در سال های بعد یعنی هنگام مراجعه خانم برای درمان نازایی با گرفتن عکس رنگی سابقه یک عفونت در سال های قبل مشاهده می شود که باعث بسته شدن لوله ها می شود و در بعضی موارد بدون ایجاد علایم بالینی عوارض بدی بر جا می گذارد.
اجسام خارجی نظیر آی.یو.دی (IUD) تامپون ها و… عواملی هستند که بدن را مستعد عفونت می کنند. البته در صورت کنترل های مرتب درصد ابتلا کاهش پیدا می کند.
بیماری های عفونی نیز از طریق خون با منشأهای مختلف می توانند مشکلاتی را ایجاد کنند. از این قبیل عفونت ها می توان سل را نام برد که در کشور ما در موارد نادری مشاهده می شود. ولی در افراد مهاجری که از سایر کشورها آمده اند موارد بیشتری دیده شده است. ویروس HIV نقشی در نازایی ندارد.
اما به دلیل سرکوب شدن سیستم ایمنی در این بیماری، در نتیجه مستعد شدن بیمار به عفونت های مختلف می تواند به طور غیرمستقیم باعث نازایی شود.
عفونت های سیستم تناسلی داخلی علایمی را به دنبال دارد ، دردهای زیرشکم معمولاً شایع است، دردکمر، ترشحات واژینال و در صورت همراه شدن با عفونت ژنیتال خارجی سوزش، خارش هم دیده می شود.
گاهی اوقات نیز بی نظمی هایی در پریود دیده می شود. عفونت رحمی با ایجاد خراش ها و زخم باعث ایجاد خونریزی ها و لکه هایی وسط سیکل ماهانه می شود. در مراحل حاد بیماری تب وجود دارد ولی در مواقع مزمن دیده نمی شود.
● پیشگیری از بروز عفونت های تناسلی
در صورت استفاده از عوامل مستعدکننده عفونت نظیر آی. یو. دی (IUD) باید به طور مرتب تحت نظر پزشک باشند و در صورت مشاهده عارضه ای خاص زودتر از موعد مقرر نزد پزشک مراجعه کرده و از تماس های جنسی آلوده پرهیز کنند. در صورت مشاهده علایم عفونت به موقع نزد پزشک مراجعه کنند. علاوه بر آن تمامی خانم ها کنترل های شش ماهه تا یک ساله نزد پزشک متخصص زنان داشته باشند. مسیله مهم در این زمینه آموزش به جوانان است. آگاهی بهترین راه پیشگیری است.
● درمان
بنا بر اظهارات متخصص زنان در بسیاری از موارد برای این گونه عفونت ها درمان خاصی وجود دارد. نازایی مطلق در اثر عفونت ها با توجه به پیشرفت تکنیک های باروری دیده نمی شود. در کل این عفونت ها باروری خود به خودی را کاهش می دهند اما نازایی مطلق وجود ندارد.
زنان حساسیت ویژه ای به عفونت باکتریایی دستگاه تناسلی دارند. این عفونت می تواند منجر به زخم یا انسداد لوله های فالوپ و تخمدان و در نهایت نازایی شود. همچنین این عفونت باعث عدم تعادل هورمونی بدن و ترشحات غیرطبیعی از دهانه رحم می شود.