معمولا در در دیابت بارداری داروی خوراکی داده نمی‌شود و انسولین استفاده می‌شود…
تزریق انسولین به مادر باردار ضرری برای جنین ندارد. این دارو تنها هورمونی است که برای سوخت و ساز لازم است و از لوزالمعده ترشح می‌شود میزان انسولین بطور متوسط برای هر فرد حدود ۲۵ واحد ضرورت دارد تا میزان قند به صورت طبیعی بماند. کنترل قند خون قبل وبعد از بارداری بسیار حائز اهمیت است زیرا کنترل نشدن قند خون می‌تواند عوارض زیادی برای جنین و مادر به همراه داشته باشد.
یکی از ویتامین های مهم برای مادران باردار با دیابت حاملگی اسید فولیک است، تحقیقات نشان می دهد که مصرف اسید فولیک قبل از شروع بارداری، برای کاهش ناهنجاری های جنینی و سلامت مادر و جنین در دیابت حاملگی بسیار مؤثر است.
از مواد مهم معدنی دیگر که قبل و بعد بارداری مصرف آن برای سلامت مادر و جنین در دیابت حاملگی ضروری است قرص آهن است به خصوص در خانم های بارداری که مبتلا به فقر آهن هستند همچنین مصرف مواد گیاهی، سبزیجات تازه، میوه ها و غلات برای زنان باردار ضروی است. نکته مهم دیگر عدم استعامل دخانیات و الکل در زنان قبل و بعد از بارداری و دوران شیردهی می باشد که اثرات مخربی روی جنین برجای می گذارند.
آیا انسولین را می‌توان در بارداری به شکم تزریق کرد؟
انسولین را در هر نقطه از بدن زیرجلد می‌توان تزریق کرد و زیر شکم یکی از نقاط مناسب تزریق انسولین است.
همه زنان قبل ازبارداری به ویژه اگر سابقه قند خون درحاملگی‌های قبلی خود یا سابقه فامیلی دارند، باید قند خونشان کنترل شود. بنابراین در اولین آزمایش بارداری یکی از موضوعاتی که باید کنترل شود قند خون ناشتاست و این قند باید کمتر از ۹۵ باشد.
اگر زنی دارای سابقه فوت جنین دررحم یا گرفتارچاقی و همچنین سابقه قند خون باشد، بررسی عوامل خطر باید به صورت دقیق‌تر و با فواصل نزدیک‌تر نسبت به فردی با شرایط عادی برایش انجام شود.
اگر در سه ماهه اول قند خون مادر باردار مناسب بود، تست آن در هفته ۲۶ و ۲۸ بارداری تکرار می‌شود و باید توجه کرد که اگر بیماری در گروه‌های پرخطر باشد قند خون باید به صورت ناشتا و سه ساعته بررسی شود.
دیابت کنترل نشده در بارداری در سه ماهه اول می‌تواند باعث بروز ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین شود و در سه ماهه دوم و سوم در صورتی که کنترل نشود، در مادر و نوزاد عوارضی ایجاد می‌کند.
در صورتی که قند خون مادر باردار افزایش یابد و کنترل نشود، می‌تواند افزایش وزن جنینی و ماکروزومی و همچنین احتمال فشار خون بالا در بارداری را به همراه داشته باشد.
اگر مادر دچار دیابت باشد باید قند خون و کلسیم وی دقیق کنترل شود چرا که احتمال کاهش قند خون نوزاد و زردی وی بیشتر می‌شود بنابراین کنترل قند خون پیش از بارداری و حین و همچنین پس از بارداری بسیار اهمیت دارد.
درمان دیابت در بارداری در مرحله اول با رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب است و اگر نیاز بود انسولین نیز توسط پزشک تجویز می‌شود. انسولین از جفت رد نمی‌شود و ضرری برای جنین ندارد در حالی که قند خون بالای مادر مشکلات زیادی را برای جنین ایجاد می کند. گاهی داروی ضد دیابت در حاملگی را در سه ماهه دوم می‌توان تجویز کرد ولی این دارو به هیچ عنوان جایگزین انسولین نمی‌شود.
عوارض دیابت بارداری
در این مورد باید بین کسانی که از قبل مبتلا به دیابت بوده‌اند و هم‌اکنون حامله هستند و کسانی که برای اولین‌بار دیابتشان در حاملگی تشخیص داده می‌شود، تفاوت قائل شد. تفاوت مهمی از نظر عواقب نامطلوب حاملگی بین زنان مبتلا به دیابت حاملگی و دیابت آشکار وجود دارد.
نکته مهم این که از این نظرکه در زنان مبتلابه دیابت حاملگی، میزان ناهنجاری‌های جنینی افزایش پیدا نمی‌کند. در حالی که در مواردی که مادر دیابت آشکار دارد جنین ممکن است به ناهنجاری‌های مادرزادی مبتلا شود که این ناهنجاری‌ها در قلب، مغز، نخاع، کلیه‌ها، اندام‌ها، دستگاه گوارش و… رخ می‌دهد. برعکس در بیماران مبتلا به دیابت حاملگی این ناهنجاری‌ها دیده نمی‌شود.
در مادران مبتلابه دیابت آشکار، خطرات دیگری نیز جنین را تهدید می‌کند از جمله این که ممکن است دچار سقط یا زایمان زودرس و افزایش بیش از حد میزان مایع دور جنین شوند.
از سوی دیگر نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت متولد می‌شوند ممکن است دچار افت قندخون، افت کلسیم خون، مشکلاتی در کارکرد قلب و همین‌طور زردی نوزادی بشوند. همچنین در این جنین‌ها بلوغ ریه هم دیرتر از یک جنین معمولی صورت می‌گیرد و نوزاد ممکن است پس از تولد دچار مشکلات تنفسی شود.
در مادرانی که در حاملگی به دیابت مبتلا می‌شوند خطر اصلی که جنین را تهدید می‌کند رشد بیش از اندازه جنین و بزرگی بیش از حد است. این مساله ممکن است ساده به نظر برسد، اما از یک طرف باعث انجام بیشتر سزارین در مادران مبتلا به دیابت می‌شود و از طرف دیگر، اگر مادر بخواهد زایمان طبیعی کند از آنجا که افزایش رشد جنین بیشتر در قسمت شانه‌ها و تنه وی است ممکن است در زمانی که یک جنین درشت به دنیا می‌آید سر خارج شده و تنه او به علت بزرگی بیش از حد از کانال زایمانی خارج نشود.
این مساله البته خیلی کم اتفاق می‌افتد، اما در صورت بروز بسیار خطرناک است و عواقب بسیار بدی برای مادر و جنین دارد. از طرفی چون جنین در رحم مادر با انسولین زیادی مواجه بوده تا قند خون بالای مادر کنترل شود، پس از به دنیا آمدن ممکن است دچار افت ناگهانی و شدید قند خون شود که این موضوع برای نوزاد خطرناک است.
دیابت بارداری درمان دارد
برای درمان دیابت در افراد حامله نیز مانند افراد غیرحامله رژیم غذایی، ورزش بخصوص ورزش‌های مقاومتی و دارو توصیه می‌شود.
تفاوتی که در مورد مصرف دارو وجود دارد این است که معمولا در حاملگی داروی خوراکی داده نمی‌شود و انسولین استفاده می‌شود.
حتی در زنانی که از قبل مبتلا به دیابت بوده‌اند و داروی خوراکی مصرف می‌کرده‌اند نیز وضع به همین منوال است. البته مطالعات اخیر، مصرف بعضی داروهای خوراکی پایین‌آورنده قند خون را در دوران بارداری بی‌خطر دانسته‌اند، اما هنوز این قضیه فراگیر نشده است و غالب پزشکان هنوز انسولین را در دوران بارداری به داروهای خوراکی ترجیح می‌دهند.
معمولا هم لازم است مادر چند روزی در بیمارستان بستری شود تا هم قندخونش به طور مکرر چک شود و هم انسولین طی دوران بستری در بیمارستان برای مادر شروع شود تا میزانی از انسولین که قادر به کنترل قندخون است و در عین حال به کاهش بیش از حد قند منجر نمی‌شود، مشخص شود و هم مادر تزریق انسولین را فرا گیرد.
سپس بیمار با دوز مشخصی از انسولین و نحوه مصرف آن مرخص می‌شود و طبق برنامه‌ای که به وی آموزش داده شده به صورت روزانه درمنزل با گلوکومتر قندخونش را چک می‌کند یا هفته‌ای یک یا دو بار در آزمایشگاه آزمایش قند خون انجام می‌دهد و در نهایت با مراجعه به پزشک و با هماهنگی وی بهترین دوز انسولین مشخص می‌شود.
