وظيفه بند ناف چيست؟
جنين در داخل رحم مواد غذايي و اكسيژن لازم را طريق جفت كه به ديواره داخلي رحم مادر متصل است دريافت مي كند. جفت از طريق بند ناف به شكم جنين متصل مي شود. پس از تولد، بند ناف با گيره اي بسته شده و از نزديك بدن نوزاد قطع مي شود و به اين ترتيب تكه اي از آن متصل به ناف كودك باقي مي ماند كه به مرور مي افتد.
افتادن بند ناف چقدر طول مي كشد؟
بند ناف معمولاً ظرف ۱۰ تا ۲۱ روز خشك شده و مي افتد و جاي آن بصورت زخمي باقي مي ماند كه ظرف چند روز خوب مي شود.
آيا بند نافي كه هنوز نيفتاده است نياز به مراقبت خاصي دارد؟
مهمترين مسئله در نگهداري بند ناف قبل از افتادن آن، جلوگيري از عفونت است.
بند ناف را بايد خشك و تميز نگه داشت. در هنگام تعويض پوشك لبه بالاي آن بايد زير بند ناف تا كرد تا بند ناف در معرض هوا قرار داشته باشد و با ادرار تماس پيدا نكند. زمانيكه بند ناف مي افتد ممكن است پوشك كمي خوني شود كه طبيعي است. از حمام كردن نوزاد در وان تا قبل از افتادن بند ناف بايد خودداري كرد.
در هواي گرم به نوزاد بايد فقط پوشك و يك تي شرت گشاد پوشاند تا جريان هوا زير لباسش برقرار بوده و بند ناف سريعتر خشك شود. از پوشاندن لباس هاي زير دكمه دار تا زمانيكه بند ناف بيفتد بايد خودداري كرد. هيچگاه سعي نكنيد بند ناف را با دست بكنيد حتي اگر خيلي شل شده باشد و تنها اتصال آن رشته اي نازك باشد.
گاهي بعد از افتادن بند ناف توده گوشتي كوچكي باقي مي ماند كه ممكن است خودش از بين برود و يا نياز به درمان داشته باشد. اين توده ها كه "گرانولوم نافي" خوانده مي شوند مشكلي جدي نبوده و در داخل آنها عصب وجود ندارد بنابراين در صورتيكه نياز به درمان داشته باشند درمان آنها دردناك نخواهد بود.
در اتاق زايمان، متخصص زنان يا ماما براي جلوگيري از عفونت، بند ناف را پس از قطع كردن با مواد ضد عفوني كننده تميز مي كند. سال ها توصيه بر اين بود كه براي تميز كردن بند ناف در روزهاي بعد در خانه، از پنبه يا گاز آغشته به الكل يك يا دو بار در روز استفاده شود. بسياري از متخصصين كودكان هنوز هم به اين روش اعتقاد دارند ولي امروزه بعضي ديگر معتقدند كه بهتر است بند ناف را رها كرد تا خودش خشك شود و بيفتد. دليل اين اعتقاد جديد نتايج مطالعه اي كه در سال ۱۹۹۸ در كاناداد انجام شد. در اين مطالعه چنين نتيجه گيري شد كه ترميم بند ناف هايي كه به حال خود رها مي شوند ۸ روز طول مي كشد در صورتيكه اين زمان براي بند ناف هايي كه با الكل تميز شده بودند ۱۰ روز بود. (در هيچيك از ۱۸۰۰ نوزادي كه اين مطالعه بر روي آنها انجام شده بود عفونت ديده نشد.)
يكي از دلايلي كه بعضي متخصصين كودكان هنوز هم روش تميز كردن با الكل را توصيه مي كنند اين است كه بند ناف هايي كه با الكل تميز نمي شوند گاهي ترشحات و بوي بد دارند. از سوي ديگر بسياري از اين متخصصين معتقدند كه اختلاف دو روز در زمان ترميم، اختلاف چندان قابل توجهي نيست.
علائم عفونت بند ناف
در صورتي كه هر يك از علائم زير را مشاهده كرديد به پزشك مراجعه كنيد:
• تب يا بد حال بودن نوزاد
• تورم يا قرمزي ناف يا اطراف آن
• وجود چرك
معمولا در هنگام زايمان در بيمارستان‌هاي عمومي در حدود يک دقيقه پس از تولد بند ناف با زدن گيره مسدود مي‌شود. در زايشگاه‌ها ممکن است اين زمان تا ۵ دقيقه به تاخير انداخته شود. بعد از زدن گيره، بند ناف بريده مي‌شود. اين عمل دردي ندارد زيرا بند ناف عصبي ندارد. با توجه به سفت بودن بند ناف براي بريدن آن بايد از ابزار کاملا تيزي استفاده شود. با توجه به اينکه بريدن بند ناف پس از توقف نبض بند ناف (۵ تا ۲۰ دقيقه پس از تولد) انجام مي‌شود، معمولا خون‌ريزي قابل‌توجهي رخ نمي‌دهد. پس از بريدن بند ناف، يک گيره پلاستيکي روي باقي‌مانده بند ناف قرار داده مي‌شود تا زماني که بند ناف خشک شده و کاملا بسته شود. ۷ تا ۱۰ روز ممکن است طول بکشد تا باقي‌مانده بند ناف خشک شود و بيفتد.
بند ناف از ژله وارتون تشکيل شده است. يک ماده ژلاتيني که عمدتا از موکوپلي‌ساکاريدها ساخته شده است. بند ناف حاوي يک وريد حامل خون اکسيژن‌دار و مواد مغذي به سوي جنين و دو شريان است که خون بدون اکسيژن و مواد مغذي را از جنين خارج مي‌کنند. گاهي تنها يک وريد و يک شريان در بند ناف وجود دارد. اين وضعيت ممکن است با برخي ناهنجاري‌هاي جنيني همراهي داشته باشد، اما همچنين ممکن است با مشکلي همراه نباشد.
بر خلاف بقيه بدن، وريد نافي خون اکسيژن‌دار و شريان نافي خون بدون اکسيژن را حمل مي‌کند (تنها جاي ديگر بدن که اين گونه است وريدها و شريان‌هاي ريوي هستند که ريه‌ها را به قلب متصل مي‌کنند) اما اين نام‌گذاري وريد و شريان نافي تنها به اين حقيقت مربوط مي‌شود که وريد نافي خون را به سمت قلب جنين مي‌آورد و شريان نافي خون را از آن خارج مي‌کند.
بند ناف از راه شکم وارد بدن جنين مي‌شود، جايي که بعد از جدا شدن بند ناف، به ناف بدل مي‌شود. وريد نافي درون بدن جنين به سمت شيار عرضي کبد مي‌رود و آن را به دو قسمت تقسيم مي‌کند. يکي از شاخه‌هاي آن به وريد باب کبدي متصل مي‌شود و خون را به درون کبد مي‌برد. شاخه دوم (داکتوس ونوزوس) حدود ۸۰ درصد خون ورودي را يا ميانبر زدن کبد از راه وريد کبدي چپ درون وريد اجوف تحتاني مي‌ريزد تا نهايتا به قلب برسد. دو شريان نافي از شريان‌هاي ايلياک داخلي منشأ مي‌‌گيرند در دو طرف مثانه حرکت مي‌کنند و نهايتا وارد بند ناف مي‌شوند.