اکثر کودکان ابتدا یاد می‌گیرند که در طول روز مثانه را کنترل کنند؛ این یادگیری معمولاً به دو تا سه ماه آموزش نیاز دارد. کنترل کردن هنگام چرت روزانه و خواب شبانه زمان بیشتری می‌برد و گاهی حتی سال‌ها طول می‌کشد. در این مدت شب‌ها شلوارهای یک بار مصرف مخصوص آموزش به کودک بپوشانید و روی تشک ملافه بکشید…
شرط موفقیت در آموزش توالت رفتن به کودکان آمادگی جسمی و روحی کودک است و به سن خاصی مربوط نمی‌شود. بسیاری از کودکان قبل از دو سالگی به آموزش توالت رفتن علاقه نشان می‌دهند، حال آن که برخی تا سن دو و نیم سالگی یا حتی بیشتر آماده نیستند، در هر حال هیچ عجله‌ای نیست. کودک باید ضرورت دفع را حس کند، معنای حسی را که هنگام دفع دارد، درک کند و بتواند نیاز خود به دفع را به زبان بیاورد و از اطرافیان برای دستشویی رفتن کمک بگیرد. اگر در آموزش دستشویی رفتن به کودک عجله کنید، نتیجه دادن این آموزش به زمان بیشتری نیاز خواهد داشت.
آموزش دادن توالت رفتن به فرزندتان هم برای او و هم برای خودتان هیجان‌انگیز است. اگر آرامش و مثبت اندیشی خود را حفظ کنید، فرزندتان نیز سریع‌تر این کار ساده اما مهم را یاد خواهد گرفت.
زمان مناسب برای آموزش توالت به کودکان
والدین گاهی نشانه‌های آماده بودن فرزندشان برای آموزش توالت رفتن را حدود دو سالگی در وی مشاهده می‌کنند. برخی کودکان این نشانه‌ها را زودتر، حدود ۱۸ ماهگی تشخیص می‌دهند و شماری نیز تا پس از دو سالگی منتظر مشاهده این نشانه‌ها می‌مانند.
نشانه‌های زیر علامت آماده بودن کودک است:
کودک راه می‌رود و می‌تواند مدت کوتاهی بنشیند.
کودک خواهان استقلال بیشتر برای انجام وظایف است و واژه نه را بیشتر به زبان می‌آورد.
کودک به تماشای توالت رفتن اطرافیان علاقه نشان می‌دهد، این کار شاید اندکی ناراحت کننده باشد، اما روش مناسبی برای آماده کردن وی و نشان دادن موارد اصلی است.
پوشک کودک برای دو ساعت یا بیشتر خشک می‌ماند، خشک ماندن پوشک علامت این است که کودک می‌تواند ادرار را در مثانه نگه دارد؛ حال آن که ادرار نوزادان یا کودکان کوچک‌تر خود به خود تخلیه می‌شود.
کودک با کلمات یا با زبان بدن به والدین می‌فهماند که پوشک را کثیف کرده است، اگر کودک نیاز به دفع را قبل از کثیف شدن پوشک اطلاع دهد، این اطلاع‌رسانی علامت آماده بودن کودک برای آموزش دستشویی رفتن است.
کودک به راحتی اجازه بستن پوشک نمی‌دهد، حتی سعی می‌کند پوشک کثیف شده را بکشد و باز کند.
کودک به طور منظم مدفوع نرم و شکل گرفته‌ای را دفع می‌کند.
کودک می‌تواند شلوارش را پایین و بالا بکشد.
کودک دستورات ساده‌ای مانند "توپ را به بابا بده" متوجه می‌شود و آن را انجام می‌دهد.
کودک متوجه است که هر بخش از خانه مخصوص کاری خاص است.
نحوه آموزش توالت به کودکان
بهتر است والدین آموزش دستشویی رفتن را زمانی شروع کنند که وقتشان کاملاً آزاد است و برنامه‌ای برای خروج از خانه ندارند. به توصیه‌های زیر عمل کنید تا هنگام فرارسیدن روز موعود آمادگی بیشتری داشته باشید.
زمان‌بندی داشته باشید
در زمان‌هایی که فرزندتان معمولاً قضای حاجت می‌کند، برای مثال ۳۰ دقیقه پس از غذا خوردن یا استحمام، او را روی صندلی دستشویی بنشانید. البته این راه‌حل برای تمام کودکان جواب نمی‌دهد. آموزش واقعی توالت رفتن زمانی شروع می‌شود که کودک بداند که قرار است دستشویی رفتن را یاد بگیرد و به این کار علاقه‌مند باشد.
نشانه‌های نیاز فرزندتان به توالت رفتن، برای مثال تغییر در حالت اندامی، خارج شدن باد شکم، ساکت شدن یا رفتن به اتاق دیگر را بشناسید.
اگر فرزندتان پس از ۵ ـ ۳ دقیقه نشستن روی صندلی دفعی انجام نداد، او را از روی صندلی بلند کنید. بهتر است نگذارید کودک مدتی طولانی روی صندلی توالت بنشیند، چون ممکن است احساس کند که تنبیه شده است.
تشویق و یادآوری
از سعی و تلاش فرزندتان تقدیر کنید، به ویژه اگر تلاش‌ا او موفقیت‌آمیز است. برای مثال می‌توانید او را برای نشستن روی صندلی توالت تشویق کنید تا فرزندتان بداند که کار خوبی انجام داده است. به تدریج و به موازات افزایش مهارت کودک در هر مرحله، تشویق‌هایتان را کمرنگ‌تر کنید.
در ساعات مختلف روز از فرزندان بپرسید که آیا دستشویی دارد یا خیر، اما افراط نکنید. یک یادآوری کوچک کافی است، کودک نباید حس کند که تحت فشار قرار گرفته است.
اگر فرزندتان دفع را در جای مناسب انجام نداد و خودش را کثیف کرد، خونسردی خود را حفظ کنید. کودکان معمولاً از قصد این کار را نمی‌کنند، بنابراین بدون سرزنش کردن فرزندتان، فقط دوباره همه جا را تمیز کنید.
شلوار و لباس
به جز شب‌ها و هنگام چرت روزانه دیگر از پوشک استفاده نکنید و در عوض همیشه به فرزندتان زیرشلواری یا شلوار مخصوص آموزش بپوشانید. حتی می‌توانید اجازه دهید که فرزندتان خودش زیرشلواری را انتخاب کند تا این کار برای او هیجان‌انگیز شود.
لباس‌هایی به کودک بپوشانید که درآوردن آن راحت باشد، شلوار با کمر کشی بهتر از لباس سرهمی است. اگر هوا گرم است، بگذارید کودک در خانه فقط زیرشلواری به پا داشته باشد.
بهداشت
پس از اتمام کار، بدن فرزندتان را تمیز کنید تا خودش به تدریج مستقل شود. حتماً ناحیه تناسلی را از جلو به عقب پاک کنید، به ویژه اگر فرزندتان دختر است.
روش شستشوی دست پس از قضای حاجت را به فرزندتان یاد دهید. شستشو می‌تواند کاری مفرح باشد که کودک از آن لذت می‌برد.
آموزش دستشویی رفتن شبانه
اکثر کودکان ابتدا یاد می‌گیرند که در طول روز مثانه را کنترل کنند؛ این یادگیری معمولاً به دو تا سه ماه آموزش نیاز دارد. کنترل کردن هنگام چرت روزانه و خواب شبانه زمان بیشتری می‌برد و گاهی حتی سال‌ها طول می‌کشد. در این مدت شب‌ها شلوارهای یک بار مصرف مخصوص آموزش به کودک بپوشانید و روی تشک ملافه بکشید.
پسرفت و اتفاقات ناخوشایند هنگام آموزش
آموزش دستشویی رفتن زمان‌بر است و والدین باید انتظار پسرفت و کثیف شدن‌ها مکرر را داشته باشند.
اگر کودک از اتفاق‌های ناخوشایند حین آموزش دلسرد و ناراحت شد، به او این اطمینان خاطر را بدهید که موضوع پیش آمده هیچ اهمیتی ندارد.
توصیه‌های زیر را رعایت کنید تا کمتر با اتفاقات ناخوشایند روبرو شوید:
اگر فرزندتان می‌گوید که فوراً باید به دستشویی برود، به او توجه کنید. ممکن است درست بگوید.
اگر متوجه شدید که فرزندتان مدتی است، ادرار یا مدفوع نکرده است، به او یادآوری کنید که به دستشویی برود. گاهی اوقات کودک آن‌قدر درگیر کاری است که دارد انجام می‌دهد، که متوجه ضرورت دفع نمی‌شود.
زمانی که کودک برای مدتی طولانی مشغول بازی بوده و همچنین قبل از بیرون رفتن از او بپرسید که آیا می‌خواهد به دستشویی برود؛ اگر نمی‌خواهد، اصرار نکنید.
دقت کنید که صندلی توالت مخصوص کودک همواره در دسترس باشد.
از فرزندتان بخواهید که قبل از خوابیدن ادرار کند.
بدانید که چه زمانی باید آموزش را متوقف کنید
اگر کودک در مقابل استفاده از صندلی توالت مقاومت می‌کند یا اگر پس از چند هفته علاقه‌ای به این کار نشان نمی‌دهد و نمی‌داند چطور دستشویی برود، دست نگه دارید. احتمالاً فرزندتان هنوز آماده نیست و باید آموزش را پس از چند ماه شروع کنید.
بیماری‌ها: علایمی که نیاز به مشورت با پزشک دارد
توصیه می‌کنیم وجود مشکلات احتمالی مرتبط با توالت رفتن را بررسی کنید. نشانه‌های زیر می‌تواند علامت ابتلا به بیماری باشد:
افزایش یا کاهش شدید تعداد دفعات دفع ادرار یا مدفوع
سفت بودن مدفوع و سخت بودن دفع آن
مدفوع بسیار شل و آبکی
وجود خون در مدفوع یا ادرار، گاهی اوقات ادرار کدر است.
کودک هنگام دفع دچار درد می‌شود.
