«رتینوپاتی» یا آسیب شبکیه در نوزادان نارس، یکی از اختلالات مربوط به چشم است که بر اثر عدم تکامل طبیعی عروق خونی شبکیه و در شرایطی که اکسیژن کافی به شبکیه نمی رسد، اتفاق می افتد . در این مطلب درباره علل و درمان رتینوپاتی در نوزادان نارس توضیحاتی ارائه کرده ایم که امیدواریم مورد توجه شما قرار گیرد.رتینوپاتی در نوزادان نارس
درباره علل و درمان رتینوپاتی در نوزادان نارس چه می دانید
رتینوپاتی (مشکلات شبکیه) در نوزادان نارس (Retinopathy of Prematurity – ROP) که به آن Retrolental Fibroplasia نیز گفته می شود می تواند سبب کوری شود .
این بیماری در گذشته ناشی از استفاده از مقادیر زیاد اکسیژن در دستگاه هایی بود که نوزادان نارس در آنها نگهداری می شدند ولی امروزه با پیشرفت در روش های نگهداری از نوزادان نارس، بروز این بیماری کمتر شده است .
عواملی که نوزاد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به رتینوپاتی قرار می دهند کم بودن وزن هنگام تولد (کمتر از ۱٫۵ کیلوگرم) و زایمان زودرس (هفته ۲۶ تا ۲۸) هستند. در کودکان نارس رشد و تکامل عروق خونی شبکیه دچار اشکال بوده و عروق خونی غیر طبیعی شروع به رشد می کنند. مشکل رشد عروق غیر طبیعی که به آن نئوواسکولاریزاسیون نیز می گویند این است که اکسیژن کافی به شبکیه نمی رسانند .
عواملی که باعث ایجاد رتینوپاتی در نوزادان نارس می شود
رتینوپاتی در نوزادان نارس بسته به شدت بیماری به ۵ درجه تقسیم می شود. پیشرفت بیماری به درجات آخر می تواند سبب ایجاد زخم در شبکیه و عوارضی نظیر جدا شدگی شبکیه، خونریزی زجاجیه، انحراف چشم، و تنبلی چشم شود. بسیاری از نوزادان مبتلا به رتینوپاتی دچار نزدیک بینی خواهند شد .
علت رتینوپاتی نوزاد نارس چیست؟
۱٫ کم بودن وزن هنگام تولد (وزن کمتراز۲کیلوگرم) همراه با وجود مشکلی در سلامتی نوزاد پس از تولد که منجر به بستری شدن وی در بخش مراقبت های ویژه نوزادان گردد .
۲٫ نارسی (تولد قبل از هفته ۳۷ بارداری)
۳٫ نیاز به اکسیژن در هفته اول پس از تولد
۴٫ وجود مشکلی در سلامتی نوزاد بلافاصله پس از تولد
تشخیص رتینوپاتی در نوزادان نارس
• کلیه نوزادانی که با سن داخل رحمی کمتر از ۳۲ هفته متولد می شوند، حتی بدون مشکلات تنفسی، حداقل یک بار درهفته چهارم زندگی نیاز به معاینه توسط چشم پزشک را دارند .
• کلیه نوزادان نارس کمتر از ۳۷ هفته که مشکلات تنفسی و ریوی داشته اند، باید در هفته ۳ و ۴ بعد از تولد، معاینه دقیق چشم پزشکی شوند .
• کلیه نوزادان کم وزن (زیر ۲ کیلوگرم) بدون درنظرگرفتن سن داخل رحمی در صورتی که نیاز به بستری شدن در ICU نوزادان داشته اند، نیاز به معاینه چشم دارند. صرف نظر از اینکه این کودکان به درمان نیاز داشته باشند یا خیر، مجدد در فواصلی که چشم پزشک مشخص می کند، بایستی تحت معاینه قرار گیرند .
درمان رتینوپاتی در نوزادان نارس
بعضی از کودکانی که بیماریشان در حد درجه ۱ یا ۲ است بدون درمان بهبود می یابند. در موارد دیگر، در صورتی که بیمار علائم بیماری درجه ۳ یا بالاتر را نشان دهد درمان لازم است. برای جلوگیری از انتشار عروق غیر طبیعی ممکن است مناطقی از شبکیه را با روشی بنام کرایوتراپی درمان کنند. در این روش قسمت هایی از شبکیه منجمد می شود.
درمان با لیزر (در موارد کمتری) و کرایوتراپی را می توان برای درمان خون ریزی زجاجیه یا پرولیفراسیون شدید و پیشرونده عروقی به کاربرد. جراحی برای جدا شدگی شبکیه توصیه می شود. مراحل خفیف تر ROP در اکثر بیماران به طور خود به خودی و بدون ایجاد اختلال بینایی بهبود پیدا می کنند .
غربالگری بدو تولد را جدی بگیرید
رتینوپاتی نوزادان نارس، بیماری عروق شبکیه در نوزادان نارس است و می تواند به طیف وسیعی از اختلالات بینایی از نقایص جزئی قابل اصلاح تا جدا شدن شبکیه و کوری منجر شود.
یک فوق تخصص بیماری های شبکیه با تاکید بر این که رتینوپاتی نوزادان نارس قابل پیشگیری و در مراحل اولیه قابل درمان است و به همین دلیل، غربالگری نوزادان نارس اهمیت زیادی دارد، می گوید:درمان در مراحل انتهایی بیماری، بسیار مشکل و در اغلب موارد غیرممکن است و هزینه های درمانی که به خانواده تحمیل می شود، چندین برابر درمانی است که در مراحل ابتدایی و بموقع انجام می شود. متاسفانه درمان در مراحل پیشرفته بیماری، بینایی قابل قبولی را به کودک برنمی گرداند. به همین دلیل بر انجام غربالگری بدو تولد با هدف کاهش عوارض فیزیکی، اقتصادی و روانی این بیماری بسیار تاکید می شود.
این متخصص یادآور می شود:نوزادانی که در خطر ابتلا به رتینوپاتی قرار دارند، باید در هفته چهارم تا ششم پس از تولد معاینه چشم پزشکی شوند. چشم پزشک با استفاده از قطره های گشاد کننده، مردمک را باز می کند و سپس با ابزار مخصوص، شبکیه چشم را می بیند. معاینات دوره ای نیز برای این که روند پیشرفت یا توقف بیماری و سطح نیاز به درمان چشم نوزاد مشخص شود، ضروری است.
