آزمایش ناباروری مردان/ چگونه آزمایش اسپرم بدهیم؟

روش انجام آزمایش ناباروری مردان

آزمایش و ارزیابی ناباروری برای مردان به سادگی و فقط با تجزیه و تحلیل مستقیم مایع منی مردانه انجام می شود. فقط آنها باید اسپرم را به آزمایشگاه برسانند. این نمونه برای شمارش اسپرم، اندازه، تحرک (نیروی حرکت و ریخت شناسی ساختار و ویژگی) آزمایش می شود. تمام این نشانه ها ارزیابی می شوند و اگر هر یک از آنان زیر حد طبیعی باشند، به درمان نیاز خواهد بود.

 حداقل میزان اندازه ی مایع منی باید در هر انزال یک و نیم میلی لیتر باشد و در آن انزال، باید برای هر میلی لیتر پانزده میلیون اسپرم وجود داشته باشد و از آن اسپرمها، ۳۰ درصد باید از تحرک کافی برخوردار باشند. از این اسپرم ها باید بیش از ۴ درصد ساختاری نرمال داشته باشند. 

هنگامی که مشکلی در باروری زوجین پدید می آید معمولا تصور عمومی بر این است که ناباروری مشکل بانوان است. در حالیکه حدود ۴۰ درصد از تمام موارد و مشکلات مربوط به لقاح جنین را می توان در آقایان ریشه یابی کرد.

این اعتقاد وجود دارد که پس از سی سالگی قدرت باروری بانوان کاهش می یابد و باروری مردان تا سالهای متمادی نیرومند باقی می ماند و فقط پس از چهل سالگی به تدریج رو به افول می رود. این تصور که مشکل باروری مشکل خانم هاست، درست نیست. برعکس عوامل مختلفی وجود دارد که بر باروری آقایان اثر می گذارد.

البته مطرح کردن این موضوع دشوار است، زیرا ناباروری مردان اغلب به عنوان ایراد وارد کردن به نیروی جنسی مردان یا مردانگی تصور می شود، اما وقتی زوجی برای لقاح جنین تلاش می کند، باید درباره ی تمامی موارد تاثیر گذار تحقیق شود. از آنجایی که در بسیاری از موارد تعیین علت و درمان ناباروری می تواند موجب تداوم یک زندگی مشترک و آرامش روحی خانواده ها گردد، شناسایی عوامل ناباروری باعث مدیریت مناسب زوج های نابارور می گردد.

خوب است بدانید بخش مبهم درباره ی باروری مردان این است که معمولا فقط وقتی شما و شوهرتان برای لقاح جنین تلاش می کنید، متوجه وجود این مشکل شوید. به گفته ی دکتر کریس ونتر، متخصص زنان و زایمان و باروری، معمولا بانوان به متخصص زنان و زایمان مراجعه می کند و می گوید: "ما نمی توانیم باردار شویم" وقتی مردان در نعوظ مشکل ندارند تصور می کنند که عملکردشان در آمیزش جنسی عادی بوده است و مشکلی در توان باروری آنان وجود ندارد.

علت ناباروری مردان چیست؟

به زبان ساده، دو نوع مشکل برای باروری مردان وجود دارد: مشکلات مربوط به تولید اسپرم و مشکلات انتقال اسپرم. به گفته ی دکتر ونتر، اغلب مشکلات مربوط با تولید اسپرم، ژنتیکی است. عوامل ژنتیکی در حدود ۵۴ درصد از کل دلایل ناباروری مردان را شامل می شود.

 البته تعداد بسیار کم اسپرم نیز حدود ۵ درصد موراد را شامل می شود. مشکلات مربوط به تولید اسپرم می تواند مربوط به اختلالات مادرزادی باشد، مثل بیضه هایی که پیش از بلوغ پایین نیامده باشند، آسیب دیدگیهای ورزشی با صدمه به بیضه ها که باعث بروز عارضه ای شده باشد و نیز مصرف مواد شیمیایی و استروئید آنابولیک که ضرورتاً می تواند تعداد اسپرم مردان را در مدت کوتاه از بین ببرد (حدود ۳۰ درصد از سوءمصرف کنندگان استروئید دچار آسیب طولانی مدت به تعداد اسپرم میشوند).

رگهای واریسی و شیمی درمانی نیز از جمله ی این عوامل هستند. به گفته دکتر وینتر، اگر قرار است جراحی بر بیضه ها یا شیمی درمانی داشته باشید، برای اطمینان از ادامه ی باروری باید پیش از درمان، اسپرم خود را در بانک اسپرم ذخیره کنید. در مورد انتقال اسپرم نیز آسیب های مجرای خروجی مثانه یا مجرای دفران یا هر عفونتی که از قبل در پروستات وجود داشته باشد می توانند مجرای خروج اسپرم را مسدود می کند و باعث ناباروری آقایان گردد.

آزمایش و آنالیز به توصیه ی دکتر ونتر، اگر زوجی طی یک سال از آمیزش جنسی منظم و حمایت نشده (بدون استفاده از قرص و کاندوم) در لقاح جنین موفق نبودند، هر دو باید ارزیابی شوند. متوجه باشید که مفهوم منظم“ به معنای دو بار در هفته (به طور میانگین) است. 

آزمایش و ارزیابی ناباروری برای بانوان می تواند بسیار تهاجمی و ناخوشایند باشد، در حالی که برای آقایان به سادگی و فقط با تجزیه و تحلیل مستقیم مایع منی مردانه انجام می شود. فقط آنها باید اسپرم را به آزمایشگاه برسانند. این نمونه برای شمارش اسپرم، اندازه، تحرک (نیروی حرکت و ریخت شناسی ساختار و ویژگی) آزمایش می شود. تمام این نشانه ها ارزیابی می شوند و اگر هر یک از آنان زیر حد طبیعی باشند، به درمان نیاز خواهد بود.

سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۰ درباره ی آنچه شمارش طبیعی اسپرم است، اعلام می کند که حداقل میزان اندازه ی آن باید در هر انزال یک و نیم میلی لیتر باشد و در آن انزال، باید برای هر میلی لیتر پانزده میلیون اسپرم وجود داشته باشد و از آن اسپرمها، ۳۰ درصد باید از تحرک کافی برخوردار باشند. از این اسپرم ها باید بیش از ۴ درصد ساختاری نرمال داشته باشند.

تغییر شیوه ی زندگی درست مثل باروری بانوان، باید به برخی از بنیان های شیوه ی زندگی پرداخت. داروهای مخدر و محرک، مصرف بیش از حد الكل، استفاده از استروئید آنابولیک، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مسموم و حتی پوشیدن زیر جامه ی تنگ همگی بر باروری مردان تاثیری منفی دارند. مصرف دخانیات به شکل منفی بر شانس لقاح جنین اثر می گذارد، زیرا این مواد تاثیری منفی بر تحرک اسپرم دارند. اگر برای لقاح جنین تلاش می کنید، زمان ترک دخانیات رسیده است.

 چاقی عامل دیگری است که به شکل چشمگیری در حال افزایش است و بر کیفیت اسپرم اثر می گذارد. به گفته ی دکتر ونتر، چاقی و سندرم سوخت و ساز بدن، اسپرم را تنبل تر می سازد – آنها به خوبی شنا نمی کنند.

استرس نیز بر ریخت شناسی با ساختار اسپرم موثر است. به توصیه ی دکتر ونتر، تغییر در شیوه ی زندگی تاثیر اساسی بر کیفیت اسپرم می گذارد. بنابر پژوهش ها، اصلاح شیوه ی زندگی، کیفیت اسپرم را تغییر می دهد و می تواند فرد را از ضرورت استفاده از روش های کمک باروری بی نیاز کند.

درمان ناباروری مردان

اگر عوامل ناباروری مردانه خفیف باشد، می توان اصلاح سبک زندگی مثل کم کردن وزن، ترک دخانیات و الكل و کاهش میزان استرس به عنوان اولین گام ها در نظر گرفت. مکمل های آنتی اکسیدان، عامل اکسیده شدن اسپرم را کاهش می دهد و در واقع، می تواند ریخت شناسی آنها را بهبود بخشد. ولی اگر عوامل شدید ناباروری مردانه دخیل باشند، به متخصص ارجاع خواهید شد.

اگر شمارش اسپرم کمتر از پنج میلیون، ریخت شناسی کمتر از ۴ درصد و تحرک کمتر از ۱۰ درصد باشد، تولید مثل یاری شده با راهکارهای پزشکی ضرورت بیشتری می یابد. اصلاح سبک زندگی در این موارد کمکی نخواهد کرد، زیرا عوامل مهم تری وجود دارد. بسیاری از زوج هایی که با مشکل تعداد کم اسپرم جهت دستیابی به بارداری طبیعی مواجه هستند، می توانند از تکنیک هایی کمک بارور کننده نظير تلقيح داخل رحم (IUI) و یا لقاح خارج رحمی (IVF) جهت بارداری موفقیت آمیز استفاده کنند.

گاهی درمان مستلزم لقاح داخل رحمی است که شامل شستن اسپرم، تمایز بهترین شناگرها (اسپرمهای شناگر) و تزریق آن به داخل رحم می باشد تا اسپرم ها با تمرکز بیشتری وارد محیطی شوند در آن تخمک گذاری و بارورسازی صورت می گیرد. اگر این درمان به خطا رود و تعداد اسپرم ها با چارچوب معیارهای این درمان همخوانی نداشته باشد، در نتیجه برای درمان آی وی اف (IVF) مناسب تر خواهد بود. در موارد ناباروری شدید مردان ترجیحا روش آی سی اس آی (ICSI) مورد استفاده قرار می گیرد که به معنی تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی است. در این درمان برای بارورسازی سلول تخمک، اسپرم به داخل تخمک تزریق می شود.