چکار کنیم بند ناف دور گردن جنین نپیچد؟!

وقتی که پیچیدن بند ناف به دور گردن ۳۶۰ درجه و قادر به بازگشت نباشد و در نتیجه مانند یک گره باشد؛ برای جنین خطرناک است…

یکی از باورهای قدیمی این است که وقتی خانم باردار میخواهد در خواب از این پهلو به آن پهلو شود، باید بنشیند و بچرخد، اما پیچش بندناف دور جنین ربطی به وضعیت قرارگیری مادر ندارد و فقط در اثر حرکتهای خود جنین داخل مایع آمنیوتیکی اتفاق میافتد؛ بنابراین مادر در ایجاد آن نقشی ندارد.

البته توصیه می شود از نیمه دوم بارداری، خانمهای باردار به پهلوی چپ بخوابند.

چه عواملی باعث پیچیدن بند ناف به دور گردن جنین می شود؟
گاهی اوقات پیچیدن بند ناف دور گردن جنین بدون علت مشخصی رخ می دهد اما عواملی که ممکن است در این موضوع دخیل باشند عبارتند از:

بارداری دوقلویی
بزرگ بودن اندازه جنین
وضعیت بریچ
مایع آمنیوتیک بیش از حد
بلند بودن بند ناف

علایم پیچیدن بند ناف به دور گردن جنین
شایع ترین نشانه پیچیدن بند ناف به دور گردن جنین، کاهش فعالیت کودک از هفته ۳۷ بارداری به بعد است. اگر بند ناف در طول زایمان به دور گردن بپیچد مانیتور کاهش ضربان قلب جنین را مشخص می کند.

آیا پیچیده شدن بند ناف دور گردن جنین خطرناک است؟
اگر پزشکتان بعد از مشاهده نتایج سونوگرافی به شما گفت که بند ناف دور گردن فرزندتان پیچیده است، بازهم ضرورتی برای زایمان سزارین نخواهید داشت. زیرا یک سوم از این نوزادان بدون مشکل با زایمان طبیعی به دنیا می‌آیند.

معمولاً پزشکان و ماما‌ها، هنگام خروج سر جنین وضعیت قرار گیری بند ناف را بررسی می‌کنند و اگر مشکلی در این رابطه وجود داشته باشد، مهارت لازم جهت اقدامات اورژانسی و کاهش خطرات احتمالی را آموزش دیده‌اند. اگر بند ناف دور گردن نوزاد قرار گرفته باشد، عبور دادن آن از روی سر نوزاد چندان کار دشواری نیست، ‌زیرا بند ناف مرطوب و لیز است. ولی اگر بند ناف سفت شده یا بیش از دوبار دور گردن نوزاد پیچیده شده باشد، پس از گیره زدن، بریده می‌شود و نوزاد آزاد می‌گردد.

در واقع مشکل‌سازترین مسئله وجود «یک گره حقیقی» در بند ناف است، نه پیچیده شدن بند ناف دور گردن جنین. خوشبختانه این مشکل بسیار نادر است، اما درصورت سفت شدن گره و قطع جریان خون، وضعیت بسیار خطرناک خواهد بود. البته این مشکل طی بارداری قابل تشخیص است. زمانی‌که جنین برای دوره بارداری‌اش کوچک است یا رشدی ندارد یا زمانی‌که تپش قلب ضعیفی وجود دارد یا زمانی‌که گره بند ناف در سونوگرافی مشاهده گردد، حتی اگر جنین نارس باشد، احتمال دارد، چاره‌ای بجز زایمان زودتر نوزاد از طریق سزاین وجود نداشته باشد.

البته گاهی ممکن است گره‌ای که در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود، کاذب یا دروغین باشد. گره‌های کاذب (false knots) از به هم پیچیدن عروق بند ناف برای تطابق طول بند ناف ناشی می‌شوند و معمولاً هیچ مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کنند.

علت پیچ خوردن بند ناف دور گردن جنین
زمانی‌که بند ناف طول متوسط یا بیشتر از معمول داشته باشد، امکان بروز مشکلاتِ بند ناف درور گردن جنین را به حداقل می‌رساند. اما زمانی‌که بند ناف بسیار کوتاه باشد، احتمال خطر نیز افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی ممکن است، بندِ نافِ کوتاهِ پیچیده شده در دور گردن جنین مانع سرازیر شدن جنین به داخل لگن شود. همچنین ممکن است گره ایجاد شده کشیده شود و جریان خون و اکسیژن را از جفت به جنین مسدود سازد. البته بند نافی که به سفتی دور گردن جنین پیچیده شده باشد به خودی‌خود بچه را حلق‌آویز نمی‌کند، زیرا جنین از طریق بینی تنفس نمی‌کند. ولی می‌تواند جریان حیاتی اکسیژن که از طریق بند ناف به جنین می‌رسد را با اختلال مواجه سازد، بنابراین باید به سرعت تصحیح شود. معمولاً زایمان سزارین چاره‌ساز خواهد بود.

بند ناف کوتاه می‌تواند دور دست یا پا بچرخد (خوشبختانه این مشکل نیز بسیار نادر است) و جریان مستقیم به این عضو را مسدود ساخته و در رشد و نمو طبیعی آن عضو مداخله کرده و بر آن تاثیر گذارد.

زمانی‌که بند ناف دور گردن پیچیده شده باشد، پیچیدگی‌های آن به عواملی مثل افزونی فشار خون یا دیابت‌ها نیز بستگی دارد.

طی زایمان و تولد نوزاد، تپش قلب جنین به دقت تحت نظارت قرار می‌گیرد. تپش قلب جنین معمولاً طی انقباضات آهسته می‌شود، یعنی از جفت اکسیژن کمتری به جنین می‌رسد، اما زمانی‌که انقباض پایان یافت، این روند به سرعت بازسازی می‌شود. اگر به علت فشرده شدن بند ناف، جریان اکسیژن به جنین قطع شود با گوش دادن و ضبط آهنگ تپش قلب جنین (پیش از، طی و پس از انقباضات) می‌توان مشکل را تشخیص داد. اگر زمان زیادی طول کشید تا جنین پس از هر انقباضی احیا گردد، نوزاد بدون وقفه از طریق سزارین زایمان می‌شود.