کولیک یا دل درد نوزادان در سن ۲۰ روزگی تا ۴ ماهگی بروز میکند و بصورت حملات زور زدن های پیاپی همراه سفتی اندامها و قرمزی صورت و گاهی با گریه و بی قراری همراه است. این علایم جزیی از روند تکامل کودک است و در تمامی کودکان در این سن دیده میشود. وقتی شبکه عصبی روده ها تکامل یابد این دل درد ها هم خودبخود خوب میشوند(۴-۶ ماهگی)این دل درد ها نه با دارو خوب میشوند و نه با هیج اقدام دیگر ولی با اقداماتی که در ادامه توضیح خواهیم داد کاهش مییابند. فراموش نكنید كه داروها فقط نقش كمكی دارند و رعایت اصول ذكر شده مهم تر از داروها است.
***عواملی که باعث تشدید کولیک میشوند
¨ مصرف حبوبات توسط مادرشامل نخود لوبیا لپه(عدس و ماش مشکلی ایجاد نمی کند) البته عده ای میگویند با خیس كردن حبوبات میتوان نفاخی انرا كم كرد كه تا حدی درست است ولی حذف حبوبات منطقی تر است
¨ دمای زیاد محیط و پوشش بیش از حد لباس این هم از عادات اشتباه فرهنگ ماست كه هم دمای منزل را بیش از حد گرم میكنیم و هم بیش از حد لباس بر تن كودك میكنیم.اینها سبب افزایش بی قراری كودك میشود .بطور كلی دمای مناسب جهت منزل ۲۵ درجه سانتی گراد است و در این دما دو پوشش لباس نخی برای كودك كافیست. و روسری یا كلاه كودك در این شرایط نیاز ندارد. .كلاه یا روسری نوزاد در بیرون و مكان سرد هم نباید از این نوع روسری هایی كه دو دور دور گردن پیجانیده میشود باشد و كلاه تنها كافیست و البته در محیط سرد میتوان كودك را لای پتو نگه داشت.
¨ سکوت و بی تحرکی(موسیقی و بغل گرفتن و گهواره باعث بهبودی .اغلب این دل درد ها نیمه شب تشدید میشود و علت ان خاموش شدن چراغ و تلوزیون و خوابیدن خانواده است .موسیقی ملایم یكی از عواملی است كه سبب بهبود این دل درد ها میشود و اثر ان گاهی از دارو هم موثر تر است
¨ بیشتر عصر و شب است و اغلب صبح کودک راحت است
¨ اغلب آخر شب به اوژانس مراجعه میکنند و کودک کاملا آرام است و ووالدین ادعا میکنند کاملا بیقرار بوده اگر دقت کنید خودبخود تمام عوامل تشدید کننده در مسیر برطرف شده .کودک از محیط گرم خانه خارج شده(گرما سبب افزایش بی قراری كودك میشود) در ماشین هم بغل گرفته شده(بغل كردن كودك سبب كاهش درد میشود) هم موسیقی و ضبط روشن بوده هم در ماشین بطور ملایم تکان میخورده.
***عوامل تسکین دهنده دل درد نوزادان
¨ موسیقی ملایم و یا هر گونه صدای آرام گاهی حتی والدین ذكر میكنند كودكشان با صدای جارو برقی کودک آرام میشود.(لالایی خوندن مادر بزرگها در قدیم اثر بخشی در كاهش دلدرد بچه ها داشت)
¨ تکان ملایم مانند گهواره . ماشین سواری.روی پا گذاشتن با تکان ملایم.
¨ بغل گرفتن (بهترین حالت روی بازو در حالت دمر و ماساژملایم پشت و شکم)
¨ مصرف زیره توسط مادر زیره و نعناع میتواند سبب كاهش این دل درد ها شود ولی اولا به عرقیات بازار نباید اعتماد كرد و ثانیا فقط مادر استفاده كند و نیازی نیست كه به كودك داده شود. نكته سوم و مهم اینكه زیره سبب زردی در نوزاد نمیشود و این باور اشتباه در خیلی از والدین وجود دارد
¨ متعادل کردن دمای محیط همانطور كه گفتیم گرما و پوشش بیش از حد كه جزیی از فرهنگ ما شده سبب تشدید بیقراری كودك میشود
*نوازش كردن كودك در اغوش مادر و پدر سبب كاهش درد شكم كودك میشود..من مریضهای زیادی دارم كه ادعا میكنند بچه گوش درد است وقتی معاینه میكنیم میبینیم گوش كودك سالم است از والدین میپرسیم به چه استنادی فكر میكنند كودك گوش درد است میگویند وقتی گوشش را نوازش میكنیم ارام میشود. و این اثر نوازش است نه تسكین گوش درد .عده ای فكر میكنند پهلوی كودك در د میكند و میگویند با مالیدن فلان پماد(ویكس)به پهلوی كودك ارام شد .در حالی كه پماد او را ارام نكرده مالیدن پهلوی كودك حتی با دست خالی و بدون پماد او را ارام میكند(نوازش).
***باور های غلط در مورد کولیک نوزادان
¨ ایجاد محدودیت های شدید غذایی برای مادر . همانطور که گفته شد محدودیت غذایی فقط شامل حبوبات است .در خانواده ها هر کدام از بزرگتر ها یک غذا را برای مادر ممنوع میکنند (اصطلاحا میگویند فلان غذا باد دار است و نباید بخوری)و مادر شیر ده که نیاز به تنوع غذایی دارد را دچار مشکلات تغذیه ای میکنند
¨ ارتباط دادن کولیک و عدم دفع مدفوع. در نوزادان و شیر خواران بطور طبیعی گاهی هر چند روز یک بار دفع مدفوع دارند و خانواده به اشتباه فکر میکند این زور زدن هابه علت دم توانایی دفع مدفوع است و با دادن ملین و گاه با تنقیه صابون مشکل نوزاد را بیشتر میکنند (کلیه این اقدامات در نوزاد و شیر خوار بدون تجویز پزشک ممنوع است)
¨ دادن داروهای گیاهی متعدد به نوزاد که همگی اشتباه است.(همانطور که ذکر شد فقط ترکیبات زیره و گاهی نعناع آن هم به مادر,و نه به نوزاد مفید است)
¨ ترس از بغل کردن نوزاد به علت اینکه به اصطلاح بغلی نشود . این اصطلاح کاملا اشتباه است و کودک زمان کولیک نیاز دارد که بغل شود و بغل کردن کودک و تکان دادن ملایم سبب بهبودی میشود.
*یكی از باور های غلط شایع بستن كمر یا پهلوی كودك با شال یا پارچه است كه عدهای فكر میكنند چون پهلوی كودك سرما خورده این دل درد ها ایجاد میشود و این اقدام كاملا اشتباه است و سبب تشدید گرما زدگی كودك میشود و همینجا تاكید میشود مدفوع سبز رنگ كودك علتش سرماخوردن پهلو نیست و نیازی به بستن كمر كودك با پارچه نیست
¨ اصل اول اطمینان دهی به خانواده که این دردها خودبخود در ۴ ماهگی خوب میشود. و جزو تكامل كودك است .همانطور كه كودك در یك سالگی راه میرود و در شش ماهگی امكان ندارد راه برود این دل درد ها هم نیاز به گذر زمان جهت بهبودی دارند.
¨ بغل کردن نوزاد و تکان ملایم در آغوش یا روی پا و گهواره و نوازش كودك
¨ رعایت عوامل تشدید کننده و کم کننده که ذکر شد
¨ موسیقی ملایممصرف زیره در مادر میتواند دل درد کودک را کم کند
¨ داروهایی که میتوان به کودک تجویز کرد (فقط توسط پزشک تجویز میشود) مانند شربتهای گریپ میکسچر ساکارز . دایمتیکون و داروهای متعدد دیگر-لازم به ذکر است شربت دیفن هیدرامین هرپند بهبود دهنده درد است ولی به علت عوارض مصرف طولانی توصیه نمیشود.
