شیوع بیماریهای مادرزادی قلب در نوزادان زنده بهدنیا آمده حدود ۰/۸% است ولی شیوع این نارسایی قلب در جنین بالاتر است بهطوری که تقریباً ۲۲ در هزار نوزادانی که مرده بهدنیا میآیند مشکلات نارسایی قلب و بزرگ آناتومی قلب دارند.
بیماری مادرزادی نارسایی قلب جنین ، نقایصی است که هنگام تشکیل قلب در دوران جنینی ایجاد میشود و در این مراحل نقصی از بدو تولد با نوزاد همراه است، به همین دلیل برای نارسایی قلب جنین لفظ مادرزادی به کار برده میشود.
وراثت، عوامل محیطی و برخی احتمالات از علل مختلف بروز بیماری نارسایی قلب جنین است، اما عامل وراثت نقش مهمتری دارد.
بیماریهای مادرزادی نارسایی قلب جنین ممکن است در نوزاد یا کودک بدون علائم بالینی، با شنیدن صدای اضافی در قلب و هنگام معاینه از سوی متخصص کودکان تشخیص داده شود.
قبل از تولد هم با انجام اکو کاردیوگرافی قلب، سلامــت قلب جنین قابل بررسی است. البته ممکن است بیماریهای خفیف قلبی در دوران جنینی به علت کوچکی قلب قابل مشاهده نباشد، ولی بیماریهای مهم قلبی با دقت بسیار بالا قابل تشخیص است.
در روزهای اول تولد کبودی لب، زبان و مخاطها میتواند نشانهای از بیماری نارسایی قلب جنین باشد. در بعضی موارد تنفس تند و سنگین، ضعیف بودن نبض اندام تحتانی و سردی پاها، عدم وزنگیری، عفونتهای مکرر تنفسی و خستگی شیرخوار هنگام تغذیه و تعریق میتواند از علائم بیماری نارسایی قلب باشد. با مشاهده هرکدام از این موارد، بیمار باید حتما از سوی فوق تخصص قلب کودکان معاینه و اکو کاردیوگرافی شود و در موارد خاص برای تشخیص نهایی نیاز به انجام عکسبرداری رنگی از قلب (آنژیوگرافی) است.
در حال حاضر بیماری نارسایی قلب جنین قابل درمان است و بسیاری از بیماریهای پیچیده قلبی میتوانند از زندگی طبیعی برخوردار باشند، در حالی که تعداد محدودی از بیماریهای قلب در حال حاضر در کشور علاجی ندارند و در خارج از کشور نیز با مرگومیر بالایی همراه هستند، در صورت تشخیص این بیماری نارسایی قلب جنین و با هماهنگی پزشکی قانونی و نظر خانواده اجازه ختم حاملگی صادر میشود.
لازم است خانمها برای باردار شدن حداقل سه ماه پیش از حاملگی برنامهریزی کنند و اقدامات زیر برای پیشگیری از نارسایی قلب جنین انجام شود:
– اولین راه پیشگیری از نارسایی قلب جنین آزمایشهای لازم برای بررسی دیابت، اختلالات تیروئیدی و فنیل کتونوری است.
– پیشگیری از نارسایی قلب جنین با بررسی آنمی و علت آنمی و درمان آن .
– معاینهی بالینی کامل از نظر بررسی وجود عفونتهای مزمن و حاد و درمان آنها .
– درمان فشار خون بالای مادر در پیشگیری از نارسایی قلب جنین .
– کاهش وزن در مورد خانمهای چاق در نارسایی قلب جنین .
– درمان صرع موثر در پیشگیری از نارسایی قلب جنین .
– در صورت وجود فنیل کتونوری، حذف اسید آمینهی آلانین از رژیم غذایی از سه ماه پیش از حاملگی و طی دوران حاملگی برای پیشگیری از نارسایی قلب جنین .
– حذف سیگار، کافئین و مشروبات الکلی عاملی بسیار مهم در جلوگیری از ابتلای جنین به نارسایی قلبی .
– برای جلوگیری از مبتلا شدن جنین خود به نارسایی قلب جنین از تماس با بیماران مبتلا به بیماریهای ویروسی و عفونی اجتناب کنید .
– پیشگیری از نارسایی قلب جنین با تزریق واکسن سرخجه و هپاتیت B (در صورتی که انجام نشده باشد) .
– اجتناب از تماس با اشعهی , خصوصاً در ۱۰-۲ هفتهی اول حاملگی موثر در پیشگیری از نارسایی قلب جنین .
– دور بودن از استرسهای روحی و روانی طی حاملگی خود عاملی مهم برای پیشگیری از نارسایی قلب جنین است .
– مصرف روزانهی مولتی ویتامین با اسید فولیک از سه ماه پیش از حاملگی و طی دوران حاملگی (بررسیها نشان داده است که مصرف روزانهی مولتی ویتامین با اسید فولیک در خانمهای باردار تا حدود زیادی نارسایی قلب جنین و دستگاه عصبی را کاهش میدهد).
با رعایت توصیههای فوقالذکر، خطر ایجاد نارسایی قلب جنین در خانمهای باردار کاهش مییابد.
به طور خلاصه در ایجاد بیماریهای مادرزادی قلب عوامل متعددی دخالت دارد که شامل: ۱- عوامل مادری، ۲- عوامل جنینی و ۳- عوامل فامیلی و ارثی و اختلالات کروموزومی است.
۱- عوامل مادری در نارسایی قلب جنین:
این عوامل شامل دیابت مادری (اولیه و ثانویه)، فشار خون بالا و اختلالات تیروئیدی مادر، صرع و مصرف داروهای ضد صرع، فنیل کتونوری، مصرف داروهای تراتوژن (مانند تالیدومید، پیریمیدون، کاربامازپین، فنیتوئین، دیازپام، لیتیوم، هیدانتوئین، اسید والپروئیک، کوکائین، کومادین، سیکلوفسفامید و …)، عفونتهای مادری (مانند سرخجه، CMV، کوکساکی، آنفلوانزا، سرخک، اوریون)، اولیگوهیدروآمنیوس، پولیهیدروآمنیوس، بیماریهای روماتوئیدی و لوپوس (SLE)، اشعهی ,، سیگار و مصرف الکل است.
۲- عوامل جنینی در نارسایی قلب جنین:
مشکلات جنینی که میتواند همراه با بیماریهای مادرزادی قلب باشد، شامل موارد زیر است:
الف. کوچک بودن جنین به نسبت سن حاملگی، هیدروپس فتالیس، ناهنجاریهای خارج قلبی (آترزی مری، آترزی دوازدهه، فیستول مری به نای، امفالوسل، فتق دیافراگماتیک، مشکلات کلیوی جنین، هیدروسفالی)
ب. ناهنجاریهای کروموزومی (تریزومی ۲۱، ۱۸، ۱۳ و سندرم ترنر)
پ. نامنظمیهای قلبی (نامنظمی قلب ناپایدار و پایدار، تاکیکاردی فوق بطنی پایدار، برادیکاردی پایدار).
۳- عوامل فامیلی و ارثی در نارسایی قلب جنین:
این عوامل شامل وجود بیماریهای مادرزادی قلب در خانواده، والدین و اقوام والدین، کاردیومیوپاتی فامیلی، سندرم مارفان، سندرم دیجرج (Di-george)، سندرم اولت اورام (Holt-Oram)، سندرم نونان (Noonan) و وجود قلب چپ کوچک است.
همانطور که میدانیم قسمتهای مختلف قلب و سایر اعضای بدن جنین بین هفتهی دوم و دهم حاملگی تشکیل میشود. اثرات مضر عوامل فوقالذکر در این دوره میتواند سبب ایجاد اختلالات آناتومی در قلب و ایجاد نارسایی قلب جنین شود و پس از این دوره این عوامل میتواند روی عملکرد و ضربان قلب جنین تاثیر بگذارد.
تشخیص نارسایی قلب جنین
تشخیص نارسایی قلب جنین و آریتمیهای قلب جنین از طریق اکوکاردیوگرافی قلب جنین امکانپذیر است و بهترین زمان انجام این کار از هفتهی ۱۸ حاملگی به بعد است.
کاربرد عملی اکوی قلب جنین در موارد زیر است:
۱- تشخیص بیماریهای مادرزادی قلب
۲- تشخیص آریتمیهای ضربانات قلب جنین
۳- تشخیص نوع آریتمی ضربانات قلب جنین و درمان آن
۴- تشخیص نارسایی قلب جنین و هیدروپس فتالیس
۵- درمان نارسایی قلب جنین
۶- فراهم کردن تمهیدات لازم برای زایمان نوزادانی که مبتلا به بیماری کمپلکس مادرزادی قلب هستند
۷- توصیه به سقط جنین در مواردی که مشکلات متعدد و کمپلکس لاعلاج قلب جنین وجود دارد که ممکن است باعث مرگ جنین در حین حاملگی و یا بعد از زایمان شود.
انجام اکوکاردیوگرافی جنین در موارد زیر اندیکاسیون دارد:
۱- مادران دیابتیک
۲- مادران مبتلا به اختلالات تیروئیدی (هیپرتیروئیدی و هیپوتیروئیدی)
۳- مادران مبتلا به فشار خون بالا
۴- مادران مبتلا به فنیل کتونوری
۵- مادرانی که یک فرزند مبتلا به بیماری نارسایی قلب دارند
۶- مادرانی که در خانوادهی آنها بیماری کروموزومی و ژنتیکی وجود دارد
۷- مادرانی که در سه ماههی اول حاملگی داروهای تراتوژن مصرف کردهاند
۸- مواردی که مادر، پدر یا یکی از اقوام درجهی یک آنها مبتلا به بیماری نارسایی قلب باشند
۹- در تمام دیسریتمیهای قلب جنین (تاکیکاردی پایدار، تاکیکاردی ناپایدار، برادیکاردی پایدار و برادیکاردی ناپایدار)
۱۰- مادرانی که سابقهی سقطهای مکرر دارند.
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
