پرولاکتین یک هورمون پروتئینی زنانه است که از قسمت جلویی غدد هیپوفیز ترشح می شود و وظیفه اصلی آن تولید شیر در پستان ها بوده و نقش بزرگی را در آماده سازی سینه ها جهت تولید شیر در دوران بارداری دارد.علاوه بر آن با ترشح پریودیک این هورمون در دوران شیردهی تداوم تولید شیر توسط پستان ها باقی می ماند.پرولاکتین رل مهمی در باروری خانم ها بازی می کند.لازم به ذکر است که در خانم های غیر باردار پرولاکتین به مقدار کم در خون موجود است.
علل افزایش پرولاکتین :
۱- افزایش بیولوژیک یا طبیعی: در زمان بارداری و شیردهی پرولاکتین به طور طبیعی میزانش بسیار بالا است. در مواردی که استرس روحی وجود دارد و در زمان خواب میزان آن به طور طبیعی بالا می رود. افزایش کاذب پرولاکتین به علت وجود مولکول های غیر فعال این هورمون دیده شده است که علائمی ایجاد نکرده است.
۲- افزایش غیر طبیعی: از علل مهمی که به طور بیماریزا باعث بالا رفتن مقدار پرولاکتین خون می شوند، شامل: کم کاری تیروئید- استفاده از بعضی داروها، به خصوص داروهایی که جهت درمان بیماری های روانی داده می شود- بیماریهای کبد و کلیه ها و تخمدان ها- تومورهای هیپوفیز- تحریک نوک پستان ها- صدمات و ضایعات قفسه سینه به علت درگیری اعصاب پستان ها.
توجه: در بسیاری از موارد علت بالا بودن پرولاکتین نامشخص می باشد.
علائم :
از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
مهمترین علائم آن شامل:
اختلالات پریود- ترشح شیر از پستان ها- کاهش میل جنسی- پوکی استخوان- خشکی واژن- سردرد- مشکلات بینایی- کم خونی- اختلال در باروری- آکنه و پر موئی می باشد.
پرولاکتین میزان ترشح استروژن (هورمون زنانه) را از تخمدان ها کاهش می دهد. استروژن رل مهمی در قوام استخوان ها دارد. بنابر این کاهش آن زمینه را برای پوکی استخوان فراهم می سازد.
تشخیص:
اندازه گیری میزان پرولاکتین خون و تست های تیروئید و غیره و انجام MRI از نظر وجود تومور هیپوفیز از کارهای اصلی است. درمان گزینه های درمانی مختلف وجود دارد. بسیاری از بیماران نیازی به درمان ندارند، فقط تحت نظر گرفتن آنها با تکرار تست های لازم کافی است.عده ای از بیماران در موقع تشخیص، نیاز به جراحی دارند و مواردی هم با درمان داروئی قابل کنترل هستند.
لازم به ذکر است که در مردان پرولاکتین به مقدار اندکی در خون موجود است. علائم افزایش این هورمون در مردان شامل اختلال در میل جنسی- بزرگی سینه ها و اختلال در باروری آنها می باشد.
پرولاکتین این هورمون زنانه کمتر شناخته شده (از نظر عموم) در تعادل سیستم هورمونی و متابولیک زنان نقش بزرگی را ایفا می کند.
