بعد از زایمان اول به مادر گفته شده دهانه رحم نارسایی دارد و باید در حاملگی بعدی دوخته شود. نارسایی دهانه رحم یا دهانه رحم ناکارآمد وضعیتی در بارداری است که دهانه رحم در سه ماهه دوم بارداری بدون درد باز میشود و باعث زایمان زودرس میشود در صورت پیگیری نکردن و درمان مناسب در حاملگیهای بعدی ممکن است تکرار شود.
علت نارسایی دهانه رحم نامشخص است اما بعضی از عوامل که باعث آسیب دهانه رحم میشوند میتوانند درایجاد آن نقش داشته باشند. کورتاژ همزمان با باز کردن دهانه رحم، مخروط برداری دهانه رحم باعث صدمه به آن میشوند. البته ناهنجاریهای مادرزادی هم عامل مهمی است. یکی از راه های تشخیص سابقه زایمان زودرس مادر است، اما همیشه کمککننده نیست.
سونوگرافی واژینال یکی از بهترین روشهای تشخیصی در دسترس است اگر در این سونوگرافی طول دهانه رحم کوتاه یا پردههای جنینی بهداخل دهانه رحم برجسته باشد، نارسایی واحتمال زایمان زودرس مطرح میشود.
درمان نارسایی دهانه رحم از طریق جراحی و بخیه کردن دهانه رحم است که به آن سرکلاژ میگویند. قبل از عمل حتماً سونوگرافی تکرار میشود تا مشخص شود جنین زنده است و ناهنجاری مادرزادی شدید ندارد. ترشحات واژینال کنترل میشود و در صورت عفونت، درمان مناسب آنتی بیوتیکی تجویز میشود. در صورت پارگی کیسه آب، خونریزی یا شروع دردهای زایمانی دهانه رحم دوخته نمیشود. اگر مادر سابقه مشخصی از نارسایی داشته باشد، عمل جراحی سرکلاژ حدوداً در ۱۴ هفتگی انجام میشود.
گاهی بدون سابقه قبلی براساس کوتاهی گزارش شده در سونوگرافی زنان پرخطر، در زمان تشخیص، دهانه رحم بخیه میشود. معمولاً کمتر شدن طول دهانه رحم از ۲۵ میلی متر ملاک تشخیص است و حداکثر تا سن حاملگی ۲۳ هفته انجام میشود.
سرکلاژ یا همان دوختن دهانه رحم ممکن است همراه با عوارضی باشد. عوارض اصلی سرکلاژ شامل پارگی پردهها، زایمان زودرس، خونریزی و عفونت است.
البته تمام این عوارض در مواردی که سرکلاژ به صورت غیراورژانسی انجام میشود، نادر است. بعد از سرکلاژ اگر عفونت بالینی مشخص شود بخیه باید سریعاً باز شده و زایمان انجام شود. اگر دردهای زایمانی هم شروع شود، سرکلاژ باید باز شود.
اگر در مادر بارداری تشخیص نارسایی قطعی نباشد، به جای جراحی به مادر توصیه میشود فعالیت فیزیکی را کم کند، تماس جنسی نداشته باشد. اکثر این مادران باید هر هفته یاهر دو هفته سونوگرافی برای بررسی دهانه رحم انجام دهند. متأسفانه ممکن است با وجود رعایت این موارد دهانه رحم ناگهانی باز شود و نوزاد به صورت نارس متولد شود.