اگر حرکات روده ای در شیر خوار کمتر از حد معمول باشد، به خصوص اگر این دوره زمانی بیشتر از سه روز طول بکشد و مدفوع خشک و سخت باشد؛ از علایم یبوست در نوزادان است.
در مرحله اول لازم است تا اطمینان حاصل کنید که کودک شما به یبوست مبتلا است یا خیر زیرا ممکن است شیر خوار شما پس از هر تغذیه، حرکت روده ای داشته باشد، یا ممکن است حرکت روده ای یک روز یا بیشتر باشد. الگوی فرد کودک شما بستگی دارد به آنچه که او می خورد و می نوشید، چقدر فعال است و چقدر سریع غذا را هضم می کند.
برای اینکه بگوییم یک کودک یبوست دارد؛ معمولا یکی از موارد زیر باید وجود داشته باشد:
۱- در یک نوزاد ؛ مدفوع سفت کمتر از یکبار در روز که با زور و سختی دفع می شود .
۲- مدفوع سخت ؛ خشک که در هنگام دفع با درد همراه باشد .
۳- کودکی که پاهای خود را روی شکمش جمع کند ؛ صورتش قرمز شود و عمل دفع را با ناراحتی بصورت تکه تکه انجام دهد.
۴- وجود رگه های نازک خون روی سطح خارجی مدفوع .
۵- احساس ناراحتی در شکم همراه با دفع مدفوع سخت و دفعات کم .
۶- کودکانی که تمایل دارند به گوشه ای دور از چشم دیگران بروند و در حالت ایستاده و با انقباض عضلات ناحیه باسن خود به سختی عمل دفع را انجام دهند.
دلایل بروز یبوست در نوزادان چیست؟!
مصرف غذای جامد
با شروع مصرف غذاهای جامد در نوزاد ،روش هضم کمی تغییر می کند . با شروع مصرف غذاهای جامد باید والدین کمی زمان بدهند تا بدن کودک روش صحیح برای هضم غذاهای جدید را یاد بگیرند . مصرف غذاهای با فیبر کم می تواند دلیل برای ابتلا به یبوست باشد.
مصرف کم آب و کم آبی بدن کودک و نوزاد
گاهی به دلایلی همچون دندان در آوردن کودکتان ،سرما خوردگی ،بروز عفونت ها و… ممکن است بدن دچار یبوست شود . همچنین شیر خواران بزرگتر نیز به دلیل مصرف کم آب نیز گاهی دچار یبوست می گردند . در نتیجه می توان گفت هر چه مصرف آب در شیر خواران کم باشد می تواند سبب سفت شدن و خشک شدن مدفوع شود.
مصرف شیر خشک در شیر خواران
مصرف شیر خشک در بیشتر موارد می تواند دلیلی بر یبوست در کودکان شناخته شود . معمولا هضم کردن شیر خشک از شیر مادر سختر است . شیر مادر بهترین تغذیه برای شیر خواراست زیرا سبب می شود تا مدفوع کودکان همیشه نرم باشد ،حتی اگر نوزاد در طی چند روز حرکت روده ای نداشته باشد.
وجود بیماری های خاص
گاهی نیز یبوست به دلیل وجود انواع آلرژی های غذایی ،مسمومیت های غذایی در کودک بروز کند.
چگونه یبوست را درمان کنیم؟
۱- نوشیدن مقدار کافی آب ؛ بخصوص در بچه های خیلی کوچک و یا خیلی بزرگ و اگر فیبر زیاد بدون آبخورده شود باعث یبوست میشود.
۲- اضافه کردن فیبر بیشتر به رژیم غذایی
۳- ورزش و فعالیت بدنی
۴- کمک به دفع با شیاف های ملین از جمله شیاف گلیسرین و یا سایر ملین ها؛ در کودکانی که در مرحله یاد گیری اجابت مزاج هستند ممکن است در ماههای اول با احساس ناراحتی و با فشار بخود دفع داشته باشند؛ به این گونه کودکان با گذاشتن بموقع یک شیاف گلیسرین در داخل مقعد می توان کمک کرد .
۵- چرخاندن شیاف در داخل مقعد باعث شل شدن عضلات مقعد و تسهیل در دفع می شود.
۶- وارد کردن محلول گلیسرین در مقعد باعث تحریک عمل دفع می شود.
۷- استفاده از ملین های طبیعی مثل انواع میوه های ملین ؛ پیسیلیوم
۸- استفاده از ملین هایی که نسخه لازم ندارند ؛
۸-۱- روغن کتان
۸-۲- تخم کتان حتی از روغن کتان موثر تر است .
۹- استفاده از ملین های ترکیبی
۱۰- استفاده از انما (تنقیه) بعنوان آخرین انتخاب .
آیا غذاهای حاوی آهن یبوست ایجاد می کند؟
قبل از اینکه یبوست کودکتان را به وجود آهن در رژیم نسبت دهید خوب است بدانید در یک مطالعه انجام شده توسط استاد دپارتمان کودکان جان هاپکینز نشان داده شده است که یبوست ؛ در رژیم غذایی با آهن و بدون آهن تفاوت ندارد و وجود آهن باعث یبوست بیشتر نمی شود. ولی از طرفی مطالعات دیگر و مشاهده مادران خلاف این است .
حتی در کلینیک بعضی از مادران با اطمینان ا دعا میکنند که آهن یبوست ایجاد میکند. به هر حال هرکودکی به آن به اندازه کافی نیاز دارد و حتی کم کردن مقدار آهن در سنین بین ۶ تا ۱۲ ماه ممکن است منجر به کم خونی شود.
بعضی از کودکان نوپا اجابت مزاج خود را نگه میدارند
یبوست یکی ازناراحت کننده ترین و پیچیده ترین مشکلات کودکان است . دستگاه گوارش به این شکل طراحی شده است که پس از تجمع باقیمانده مواد هضم شده در روده بزرگ ؛ یک پیام (سیگنال) جهت دفع ارسال می شود.
کودک یا به این پیام پاسخ مثبت میدهد و یا به دلیل بازیگوشی آنرا جدی نمیگیرد و دفع را به تعویق می اندازد و بر عکس سیستم ادراری که این تعویق چندان طولانی نمی شود و بزودی کودک وادار به دفع ادرار می شود ؛ در مورد اجابت مزاج اینطور نیست و هرچه این تعویق افتادن طولانی تر شود؛ آب محتویات روده بیشتر جذب می شود و مدفوع سفت تر می شود و اجابت مزاج دردناکتر و در نتیجه کودک همچنان طولانی و طولانی تر؛ خود را نگه میدارد و یبوستش شدید تر می شود. در این کودکان با آموزش لازم و تشویق به اجابت مزاج منظم بخصوص بعد از صبحانه و تاکید به رفتن دستشویی به محض احساس اجابت مزاج ؛ میتوان یبوست را درمان کرد.
