آیا عمل اندومتریوز باعث افت ذخایر تخمدان ها میشود؟
۳۲ ساله هستم . ۵ ماه پیش عمل آندومتریور انجام دادم. هفته پیش واسه میکرو به مرکز اصفهان رفتم البته پس از ۱۵ روز مصرف آمپول . یکطرفم به ۱۸ و یکطرف ۱۴ رسید. دکتر قهیری پزشکم بود ولی بعد از تخمک گیری متوجه پوچی اونها شد . و میکرو انجام نشد. بعد از انجام آزمایش تاثیر آندومتریوز رو چک کرد و مشکلی نبود. حالا من باید چکار کنم؟
پاسخ توسط کارشناسان مرکز درمان ناباروری ابن سینا:
با سلام
عمل جراحی اندومتریوز سبب افت ذخایر تخمدان می شود. خود ماهیت اندومتریوز ممکن است سبب کاهش کیفیتت تخمدان ها شود. بهتر است بررسی کامل هورمونی و ذخایر تخمدانی انجام دهید. سپس بر مبنا جواب آزمایشات در مورد شروع میکرو و نوع سیکل تصمیم گیری شود. شما بهتر است جهت بررسی بیشتر حضوری به مراکز ناباروری مراجعه نمایید.
چگونه تخمکها را تحریک کنیم؟!
توانایی باردار شدن یک زن بطور طبیعی با افزایش سن، کاهش می یابد. زنان در سالهای آخر زندگی تولید مثلی، تخمک گذاری کمتری دارند، کیفیت تخمک ها هم کاهش می یابد و تخمک ها اختلالات بیشتری از خودشان نشان می دهد. تمامی این عوامل با همدیگر، به این مفهوم هستند که احتمال بارداری با افزایش سن کاهش پیدا نموده و احتمال سقط زیاد می شود.
قابلیت بچه دار شدن با افزایش سن در تمام بانوان کم می شود اما سن دقیقی که بعد از آن یک خانم دیگر نمی تواند باردار شود، فرد به فرد متفاوت است. در بعضی خانم ها این اتفاق زودتر از زمان مورد انتظار می افتد و حدود یک سوم از زوجین هنگامی که زن سن بالای ۳۵ سال داشته باشد، مشکل بچه دار شدن دارند. چندین آزمایش جهت تعیین نمودن قابلیت باروری زنان وجود دارد که به آنها “آزمایشات ذخیرۀ تخمدانی” گفته می شود.
آزمایشات خون
یک روش رایج جهت تعیین ذخیرۀ تخمدانی آزمایش خون است. هورمون تحریک کنندۀ فولیکولی (FSH) و استرادیول درر شروع یک سیکل قاعدگی اندازه گیری می شوند. معمولاً در روزسوم قاعدگی این کار صورت می گیرد، هرچند که این کار را می توان بین روزهای اول تا پنجم قاعدگی انجام داد. این هورمونها اطلاعات مهمی درباره تخمدان ها، غدۀ هیپوفیز و چگونگی همکاری آنها به ما می دهند.
غده هیپوفیز واقع در کف مغز، FSH را تولید می کند که این هورمون باعث رشد فولیکول تخمدان می شود. فولیکول یک کیست کوچک محتوی مایع است که تخمک در درون آن قرار دارد. در شروع سیکل قاعدگی FSH در پایین ترین مقدار خودش قرار دارد و به تدریج افزایش پیدا می کند و باعث بزرگ تر شدن فولیکول و بالغ تر شدن تخمک درون آن می شود.
وقتی این اتفاق افتاد، فولیکول از خودش استرادیول آزاد می کند و افزایش استرادیول به غدۀ هیپوفیز فرمان می دهد که دیگر FSH تولید نکند. اگر تخمک و فولیکول زودتر از موعد به دلیل افزایش زودتر از موعد FSH، شروع به رشد نماید، استرادیول هم زودتر از موعد ترشح می شود و این رشد زودرس باعث ناکامل شدن تخمک می شود.
بطور کلی زنانی که درروز سوم سیکل قاعدگی FSH و استرادیول بالاتری داشته باشند شانس بارداری کمتری دارند و بعلاوه درمقایسه با دیگر زنان، درهمین مقطع سنی، به درمان هایی همانند القای تخمک گذاری و یا تکنیکهای باروری در محیط آزمایشگاه (IVF) پاسخ ضعیف تری می دهند.
آنتی مولرین هورمون (AMH) آزمایش ارزشمند دیگری جهت تعیین ذخیرۀ تخمدانی است. این هورمون توسط فولیکولهای نارس ساخته می شود و بنابراین عیار خونی این هورمون به تعداد فولیکول های موجود در تخمدان ها وابسته است. این آزمایش را در هر زمانی از سیکل قاعدگی می توان انجام داد و کاهش آن به معنی کاهش ذخایر تخمدانی است.
آزمایش چالش کلومیفن سیترات
در این آزمایش دارویی بنام کلومیفن سیترات جهت اینکه ببینیم تخمدان ها چگونه به دارو پاسخ می دهند به شما دادهه می شود کار به این شکل است که میزان FSH و استرادیول قبل از مصرف دارو و میزان FSH به تنهایی بعد از مصرف دارو اندازه گیری می شود زنانی که احتمال حاملگی کمتری دارند مقادیر بالاتری از هورمون ها را قبل و بعد از مصرف دارو نشان می دهند و در آنان پاسخ به درمان هایی همانند القای تخمک گذاری و IVF ضعیف تر است
شمارش فولیکول های آنترال
سونوگرافی خلال مهبلی (درون واژن) در اوایل یک سیکل قاعدگی جهت شمردن تعداد فولیکول های کوچک (۲-۱۰۰ میلی متر) در تخمدان ها به کار گرفته می شود. این فولیکول ها بنام فولیکولهای آنترال نامیده می شوند که حاوی تخمک درحال رشد هستند. تعداداین فولیکولهای آنترال به ما می گویند که چه تعداد تخمک موجود است و پاسخ فرد به داروهای گنادوتروپینی چگونه خواهد بود. این آزمون زمانی دقیق تر است که توسط یک سونوگرافیست کارآزموده صورت گیرد.
پاسخ به گنادوتروپین ها
گنادوتروپین ها، داروهای هورمونی (FSH به تنهایی یا FSH به همراه LH) هستند که جهت تحریک تخمدان به رشدد بیش از یک فولیکول مورد استفاده قرار می گیرد. آنها به صورت تزریقی مصرف شده و بانوان را جهت درمان های بعدی مرتبط با ناباروری آماده می کنند.
دوزهای بالای این داروها در بانوان مسن تر مورد نیاز است در بانوانی که مقدار بالاتری از این داروها جهت القای تخمک گذاری مصرف می کنند پاسخ به درمان های ناباروری و IVF ضعیف تر است.
این آزمایشات به ما چه می گویند؟
این آزمایشات تلاشی جهت پیش بینی پاسخ یک خانم به درمان های باروری و اینکه احتمال باروری وی درمقایسه باا همسالان خود چگونه است می باشد.
ذخیرۀ تخمدانی غیرطبیعی به معنی کاهش قابلیت باروری است اما به هیچ عنوان دلیلی بر غیرممکن بودن باروریی نیست.
بعضی خانم های جوان با آزمایشات نرمال هم به سختی باردار می شوند نتایج این آزمایشات از یک سیکل ماهانه بهه سیکل بعدی می تواند فرق کند با این حال در کل می توان گفت که نتایج غیرطبیعی آزمایشات، دلالت بر کاهش قابلیت باروری دارند.
شانس باردار شدن قبل از هر چیزی به کیفیت تخمک مربوط است زنان بالای ۳۵ سال با نتایج غیرطبیعی آزمایشات کهه درمان موفقیت آمیزی هم نداشته اند، شانس کمی برای باروری دارند. این افراد می توانند از تخمک یا جنین اهدایی سود ببرند. بعلاوه با وجود نتایج نرمال آزمایشات ذخیرۀ تخمدانی، بانوان مسن تر سخت تر باردار می شوند. هیچ تست واحدی جهت پیشگویی دقیق توانایی یک زن برای بارور شدن وجود ندارد بنابراین این آزمایشات غالباً با همدیگر و جهت فهمیدن اوضاع و طراحی نقشه های درمانی به کار گرفته می شوند.
بسیاری از عوامل هستند که ممکن است بر روی سلامت تخمدان و تخمک ها تاثیر داشته باشند، از جمله: عوامل محیطی، هورمون های موجود در رژیم غذایی، و استرس و… .
علاوه بر این، داشتن باروری سالم موثراز بسیاری از عوامل دیگر میباشد از جمله :
· گردش خون مناسب
• سیکل باروری سالم
• هورمون های متوازن
• و تخمک های سالم
چگونه طی ۹۰ روز سلامت تخمک ها را افزایش دهیم؟
در گذشته باور رایج چنین بود که “سن” تنها عامل تعیین کننده سلامت تخمدان و تخمک هاست. بر اساس مطالعات جدید، ما در حال حاضر می دانیم که ممکن است این موضوع درست نباشد.
بسیاری از عوامل هستند که ممکن است بر روی سلامت تخمدان و تخمک ها تاثیر داشته باشند، از جمله: عوامل محیطی، هورمون های موجود در رژیم غذایی، و استرس و… .
علاوه بر این، داشتن باروری سالم موثراز بسیاری از عوامل دیگر میباشد از جمله :
· گردش خون مناسب
• سیکل باروری سالم
• هورمون های متوازن
• و تخمک های سالم
چرا سلامت تخمک مهم است؟
داشتن تخمک سالم یکی از اصول باروری سالم است.سلامت تخمک هاهمان اندازه که می تواند روی زنده ماندنن بارداری تاثیر بگذارد روی وقوع یا عدم وقوع لقاح و لانه گزینی نیز موثر است. در گذشته تصور می شد که ما با تمام ذخیره سلول های تخمک برای تمام زندگی بدنیا می آییم، لذا سن می تواند تاثیرمهمی بر سلامت تخمک ها داشته باشد. تحقیقات اخیر برخی از دیدگاه های جدید و امیدوار کننده را در تولید تخمک به ارمغان آورده است. در واقع ممکن است زنان در طول سال های باروری خود تخمک تولید کنند. دانشمندان، تعدادی سلول های بنیادی را در تخمدان پیداکردهاند که سلول های تخمک تولید می کنند.
صرف نظر ازنتایج مطالعه یاد شده، “سن” هنوز عامل تاثیرگذار مهم بر روی سلامت تخمکهای جدید محسوب میشود، براین اساس افزایش سن تخمدانها، محیط نگهداری تخمک ها را نامطلوب می سازد. این موضوع اهمیت آنچه را که ما قصد داریم در این مقاله پوشش دهیم نشان می دهد .
۹۰ روز: چرخه یک تخمک
به بسیاری از زنان که مشکل باردار شدن دارند گفته میشود که تخمک آنها سالم نیست، یا این که تخمک ها “پیر”” شده اند. راه حلهای پیشنهادی به این زنان معمولا عبارتند از: استفاده از تخمک اهدا شده ، IVF، و یا فرزندخواندگی . اما چیزی که بسیاری از زنان نمی دانند، این است که کارهایی وجود دارد که شما می توانید برای کمک به سلامت تخمدان و تخمک ها انجام دهید، اما برای موثر بودن باید آن را حداقل به مدت ۹۰ روز ادامه دهید. در طول چرخه سفریک تخمک به سمت تخمک گذاری، فرصت هایی وجود دارد که عوامل خاصی می توانند سلامت تخمک در حال آماده سازی را تحت تاثیر قراردهند. در طول این دوره ۹۰ روزه قبل ازتخمک گذاری، تخمک در حال تغییر و آماده شدن برای تخمک گذاری است. در این زمان آنها می توانند تحت تاثیر هردو نوع عوامل مثبت یا منفی سلامتی قرارگیرند. تخمک ها میتوانند تحت تاثیر عوامل زیر قرار گیرند:
• جریان خون
• اکسیژن رسانی مناسب
• تعادل هورمونی
• دریافت های تغذیهای
• استرس
جریان خون و اکسیژن رسانی مناسب
جریان خون غنی از اکسیژن به تخمدان،برای سلامت تخمک ها ضروری است. جریان خون می تواند تحت تاثیر ورزشش نکردن، کم آبی بدن و خون غلیظ، کاهش یابد. برای افزایش جریان خون به تخمدان ها چند پیشنهاد داریم:
روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید؛ دهیدراسیون سبب تغلیظ خون و کاهش گردش خون در بدن و بسیاری از مسائل دیگر می گردد، اطمینان حاصل کنید که آب خالص می نوشید و از مصرف آب موجود در بطریهای پلاستیکی خودداری کنید.
یک راه آسان برای شروع روزانه ، قرار دادن یک ظرف آب در کنار تخت خواب می باشد، شما می توانید هر زمان که بیدار شدید آب بنوشید.
ورزش
فعالیت بدنی مورد علاقه تان را پیدا کنید، مانند: تنیس، پیاده روی، دویدن، رقص، و یا یوگای باروری . ورزش جریان خونن را در بدن افزایش می دهد وخون تازه را برای تمام سلول ها به ارمغان می آورد و کمک می کند تا خون سرشار ازاکسیژن شود.
ماساژ شکم یاماساژ باروری
یکی از بهترین درمان ها برای افزایش جریان خون به دستگاه تناسلی، ماساژ رحم و تخمدان هاست.
ماساژ به رساندن خون اکسیژن دارتازه به تخمدانها و حذف خون قدیمی راکد کمک میکند. شما می توانید از یک ماساژتراپیست و یا یک درمانگر متخصص درماساژ باروری کمک بگیرید؛همچنین می توانید نحوه انجام “ماساژ باروری” را یادگرفته و آن را به راحتی در خانه انجام دهید. بهتر است که پس از اتمام خونریزی پریود ماساژ شروع شود و در طول ماه حداقل ۴ بار در هفته ادامه یابد. اگر شما در حال حاضر برای باردار شدن تلاش میکنید، تکنیک های ماساژ از روز پس ازاتمام پریود آغاز و فقط تا زمان تخمک گذاری ادامه دهید.
تعادل هورمونی
تعادل هورمونی است برای اماده سازی تخمک سالم ضروری می باشد. با توجه به عوامل محیطی، استرس و رژیمم های غذایی مدرن، زنان بیش از پیش دچار عدم تعادل هورمونی میشوند. اگر تعادل هورمونی خاموش شود تخمک ها پاسخ نمیدهند وچرخه ی باروری از تعادل خارج میشودو تخمک گذاری رخ نمیدهد؛ اما متعادل کردن هورمونها امکان پذیر است. در اینجا برخی از راه حلهای ممکن برای کمک به حفظ تعادل هورمون ها و تغذیه سیستم غدد درون ریز ارائه میگردد:
پاکسازی سیستم از هورمون های اضافی
استفاده از مکمل های تقویت باروری
کاهش قرار گرفتن در معرض هورمونهای خارجی
اگر سطح FSHخون شما بالا باشد،گیاه پنج انگشت (Vitex) برای رسیدن به سطوح نرمال هورمون کمک کننده است.
تغذیه
نوع تغذیه می تواند سلامت تخمدان و تخمکها را به صورت مثبت یا منفی تحت تاثیر قرار دهد و این به شما بستگیی دارد. در اینجا چند پیشنهاد غذایی برای حمایت از سلامت تخمک وجود دارد:
غذاهای مفید برای سلامتی تخمک
• ژل رویال
• UltraGreens برگ سبز تیره
• کلم بروکلی
• توت
• نوعی ماهی پهن بزرگ (Halibut)
• ماهی قزل آلا
• تخمه کدو
• دانه کنجد
• زردچوبه
• زنجبیل
غذاهای مضر برای سلامت تخمک
• سیگار
• کافئین
• الکل
• قند و شکر
• سودا
• رژیم غذایی کم چربی
• غذاهای فراوری شده
• چربی ترانس
• غذاهای GMOO (اصلاح ژنتیکی)
مکمل ها
مولتی ویتامین مصرف کنید
کلید اصلی برای حمایت از سلامت تخمک و فراهم نمودن پوشش رحم ، مصرف مولتی ویتامین دردوران بارداری است.. بهتر است مصرف مولتی ویتامین دوران بارداری را در زمانی که تصمیم به بارداری میگیرید شروع کنید تا حتی در زمانی که بارداری شناسایی نشده است، مواد مغذی مورد نیازبرای جنین فراهم باشد.
آنتی اکسیدان ها
آنتی اکسیدان ها یکی از اجزای مهم برای داشتن باروری سالم است زیرا تخمک و اسپرم را از صدمات ناشی ازز رادیکالهای آزاد محافظت می کنند.
L-آرژینین
L-آرژنین یک نوع اسید آمینه است که در مطالعات نشان داده شده است که سبب افزایش پاسخ تخمدان ها، پذیرشش اندومتر و میزان حاملگی در بیماران IVFشده که دوز های بالایی از L-آرژنین مکمل دریافت می کنند، می گردد.
استرس (Stress)
زنانی که به طور مداوم تحت فشار و استرس هستند ، پرولاکتین، کورتیزول و هورمون های دیگری تولید می کنند کهه می تواند در تخمکگذاری دخالت و یا حتی مانع از تخمک گذاری منظم گردد.بنابراین، اگر شما در حال تلاش برای ارتقاء سلامت تخمک هایتان هستید، بر روی کاهش سطح استرس خود باید تمرکزکنید . چگونه می توانید این توان را به دست آورید؟ در قدم اول نیازاست که این موضوع را در اولویت قراردهید. در برنامه روزانه تان زمانی را برای آرامش و سکوت درنظربگیرید، در این زمانها شما میتوانید بر روی کاهش سطح استرس خود تمرکز کنید ؛ سایر موارد کمک کننده عبارتند از:
پیاده روی کنید
• حمام حباب بگیرید
• برای استراحت یک کتاب خوب دست بگیرید
• از ماساژ حرفه ای و یا رفلکسولوژی درمانی سود برید
• برخی از چای های آرامش بخش گیاهی مانند بابونه، کاوا کاوا یا نعناع بنوشید
• تمرین مراقبه کنید
• برای درمان اقدام کنید
خلاصه
حمایت از سلامت تخمک برای هر زنی که در حال آماده شدن برای بارداری است مهم است، به خصوص هر چه سنن بالاتر می رود. کارهای بسیاری هستند که شما می توانید برای حمایت و حفاظت از سلامت تخمک خود انجام دهید ، اما همواره باید به صورت روزانه وبه مدت حداقل ۹۰ روز پیگیری شوند تا بهترین اثر را داشته باشندآنچه برای حمایت و حفاظت از سلامت تخمک نیاز است که انجام شود.
افزایش گردش خون دستگاه تناسلی با ماساژ، ورزش و آب آشامیدنی.
تلاش برای حفظ تعادل هورمونی.
داشتن یک رژیم غذایی مقوی و استفاده از مکمل های غذایی مانند آنتی اکسیدان، مولتی ویتامین، L آرژنین و غذاهای افزایش دهنده قدرت باروری.
ایجاد یک “سیستم پشتیبانی استرس” که به شما کمک میکند استرس را کاهش دهید و پاسخ صحیح و سالم بهه شرایط استرس زا داشته باشید. این سیستم شامل یک یا دو کاری است که شما روزانه یا معمولا انجام می دهید و به عادت تبدیل می شوند، مثلا تمرین مراقبه روزانه، تکنیکهای تنفسی، طب سوزنی هفتگی، تمرینات یوگا، تنفس عمیق و … .
