در دوران بارداری، بخصوص در سه ماهه دوم و سوم، تغییراتی در بافت سینه ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر، در این دوران بافت غدد پستان افزایش می‌یابد. به این ترتیب که غدد و مجاری شیری بزرگ شده، تعداد آنها افزایش می‌یابد و بافت سینه پرخون می‌شود. این تغییرات، معاینه سینه را در دوران بارداری برای بیمار و پزشک مشکل می‌کند. عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سرطان پستان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران می‌افزاید: توده‌هایی که در زمان شیردهی و بارداری تشکیل می‌شوند، به دلیل شرایط سینه دیرتر تشخیص داده شده و فرد در مراحل اولیه به پزشک مراجعه نمی‌کند. متاسفانه یکی دیگر از دلایل دیر مراجعه کردن بیماران در دوران بارداری، ناآگاهی از احتمال ابتلا به سرطان سینه حتی در این دوران است. این متخصص توصیه می‌کند: لازم است افراد در هر دوره‌ای معاینات سینه را انجام دهند. اگر نوک سینه‌شان تورفتگی پیدا کرد، سینه‌ها قرمز یا متورم شد و توده‌ای در پستان حس می‌کنند، بسرعت مراجعه کنند. لازم است پزشکان در ویزیت‌های دوران بارداری نیز معاینه سینه را انجام دهند.
دکتر آسیه الفت‌بخش، متخصص جراحی عمومی
تشخیص سرطان در دوران بارداری
وقتی فرد یا پزشک معالج، توده‌ای را در پستان احساس می‌کنــد باید با روش‌های تصـــویربــرداری مختلف تــوده را مورد بــررسی قرار دهند. در مورد زنان باردار برای به‌کارگیری روش‌های تشخیصی مشکلاتی وجود دارد. دکتر الفت بخش در این باره می‌گوید: یکی از روش‌های تشخیص سرطان سینه، ماموگرافی است، اما در دوران بارداری به دلیل اشعه ایکس، استفاده از این روش مجاز نیست. سونوگرافی روش معمول‌تری برای تشخیص توده‌های سینه در دوران بارداری است. یکی دیگر از روش‌های تشخیصی MRI است که چون باید دارویی تزریق شود، در دوران بارداری انجامش ممنوع است؛ بنابراین روش‌های تشخیصی در دوران بارداری محدود است.
درمان در دوران بارداری
به گفته این متخصص، پس از تشخیص اگر توده‌ای مشکوک مشاهده شد، به نمونه‌برداری نیاز است. بیشتر اوقات نمونه‌برداری با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و مشکلی در بارداری به وجود نمی‌آورد. پس از تشخیص بدخیمی لازم است اقدامات درمانی صورت گیرد. در مواردی، جراحی لازم است و فرد باید بیهوشی بگیرد. وی در این باره می‌گوید: بجز سه ماهه اول بارداری که بیهوشی با احتیاط انجام می‌شود، معمولا در سه ماهه دوم و سوم منعی ندارد و می‌توان جراحی انجام داد. نکته حائز اهمیت این است که نمی‌توان معالجه را به تعویق انداخت. به طور مثال اگر در هفته هفتم بارداری سرطان تشخیص داده شود، با قبول ریسک بیهوشی لازم است این فرد جراحی شود. سلامت مادر برای تیم پزشکی در روند جراحی اهمیت دارد. از سوی دیگر، بیشتر بیماران سرطانی نیازمند شیمی‌درمانی هستند. شیمی‌درمانی در سه ماهه اول بارداری خطر بیشتری دارد و شانس سقط جنین را افزایش می‌دهد و در سه ماهه دوم و سوم کمتر است. نکته حائز اهمیت این که شیمی‌درمانی بیمار نباید به تاخیر بیفتد.
جراحی در دوران بارداری
در بیشتر موارد درمان اولیه سرطان پستان، جراحی است. در شرایطی به دلیل پیشرفته بودن بیماری لازم است اول بیمار شیمی‌درمانی و بعد جراحی شود. در این شرایط با شیمی‌درمانی توده کوچک می‌شود و می‌توان سینه را حفظ کرد. این متخصص زنان با اشاره به این موارد می‌گوید: تفاوتی که دوران بارداری با غیربارداری دارد این است که حفظ پستان در سه ماهه اول بارداری برای زنان باردار امکان‌پذیر نیست؛ لذا بیمار در سه ماهه اول بارداری باید حتما ماستکتومی (برداشتن کامل پستان) شود، اما در سه ماهه دوم و سوم امکان حفظ پستان فراهم است، به شرطی که رادیوتراپی پس از پایان حاملگی انجام شود.
تغذیه با شیر مادر
بیشتر اوقات، نوزادان نمی‌توانند در طول درمان با شیر مادر تغذیه کنند. به عبارت دیگر، داروهای شیمی‌درمانی به مقدار کم از شیر عبور می‌کند و ممکن است برای نوزاد ضرر داشته باشد. در اکثر موارد، شیمی‌درمانی باعث می‌شود مقدار شیر نیز کاهش یابد؛ بنابراین توصیه می‌شود شیردهی صورت نگیرد.
باروری کاهش می‌یابد
در برخی موارد، درمان‌های سرطان پستان، باروری را دچار اختلالات می‌کند. شیمی‌درمانی روی تخمدان‌ها اثر می‌گذارد و آنها را به فاز یائسگی می‌برد. به این دلیل که هورمون‌های تخمدان، باعث تشدید بیماری می‌شود. همچنین پس از رادیوتراپی، یکسری داروهای هورمونی تجویز می‌شود که عملکرد تخمدان‌ها را مهار می‌کند. به عبارت دیگر، به طور موقت باروری مختل می‌شود. دکتر الفت‌بخش با اشاره به این موارد می‌گوید: معمولا توصیه می‌شود فرد حداقل دو تا پنج سال، قصد بارداری نداشته باشد. نکته حائز اهمیت این است که به موازات بالا رفتن سن ازدواج، سن بارداری نیز بالا رفته است و معمولا این نگرانی وجود دارد که با مراحل درمانی سرطان، سن باروری هم بگذرد. در مواردی که فرد تمایل به بارداری دارد، با قبول ریسک و اجازه پزشک، داروهایش را قطع و بعد اقدام به بارداری می‌کند. در خانم‌های بالای ۴۰ سال، ممکن است بعد از قطع این داروها دیگر تخمک‌گذاری صورت نگیرد و عادت ماهانه نداشته باشند. باروری بیماران سرطانی به سن و فعال بودن تخمدان بستگی دارد.
حفظ باروری
وی با اشاره به این که روش‌هایی برای حفظ باروری وجود دارد، می‌گوید: در مواردی تخمدان‌ها را فریز می‌کنند یا داروهایی تجویز می‌شود که تخمدان به فاز خواب مصنوعی برود و تخمک‌ها حفظ شوند یا قسمتی از بافت تخمدان را فریز می‌کنند. به طور کلی پیش‌آگهی در مورد سرطان یکی از نکات حائز اهمیت است. به عبارت دیگر، مهم‌ترین نکته در درمان سرطان پستان، تشخیص زودرس است. افزایش آگاهی در مورد علائم و نشانه‌های این بیماری، عوامل خطر و نحوه معاینه در تشخیص موثر است.
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
روش های درمان سرطان سینه
۱- عمل جراحی
جراحی معمولا اولین روش درمان سرطان سینه در مادر باردار می باشد. اشکال مختلف عمل جراحی برای این کار عبارتند از :
– ماستکتومی (mastectomy) کامل : در این عمل جراحی، تمام سینه مبتلا به سرطان به همراه برخی غدد لنفاوی زیر بغل برداشته می شود.
– ماستکتومی جزئی : در این عمل جراحی، بخشی از بافت سینه مبتلا به سرطان به همراه قسمتی از بافت سالم اطراف آن و برخی غدد لنفاوی زیر بغل برداشته می شود.
– لامپکتومی (lumpectomy) که طی آن تومور سرطانی، به همراه قسمتی از بافت سالم اطراف آن و برخی غدد لنفاوی زیر بغل برداشته می شود.
* تذکر:
این اعمال جراحی، خطرات کمی برای جنین دارند، اما به ماه بارداری (سن جنین) بستگی زیادی دارد. در برخی ماه های بارداری، بیهوشی مادر برای انجام عمل جراحی، برای جنین بسیار خطرناک است.
در این دوران خاص از بارداری، پزشکان متخصص باید بر اساس رشد تومور و میزان آسیب آن به مادر و همچنین در نظر گرفتن اثرات عمل جراحی بر روی جنین، تصمیم درستی اتخاذ کنند.
۲- پرتو درمانی
زنانی که تحت عمل لامپکتومی قرار می گیرند، نسبت به کسانی که عمل ماستکتومی را انجام می دهند نیاز بیشتری به روش پرتودرمانی دارند تا از عود مجدد سرطان جلوگیری شود.
زنان باردار باید هنگام پرتو درمانی مراقب باشند که دوزهای بالایی از اشعه را دریافت نکنند که برای جنین بسیار خطرناک می باشد و حتی ممکن است منجر به سقط جنین شود.
مادران بارداری که مبتلا به سرطان سینه هستند، هرگز نباید روش پرتودرمانی را انجام دهند و حتی المقدور آن را به بعد از زایمان موکول کنند
۳- شیمی درمانی
یک روش درمانی برای توقف سرطان، شیمی درمانی می باشد که با مصرف یک سری داروهای خاص باعث توقف سرطان و یا کشتن سلول های سرطانی می شود.
معمولا شیمی‌درمانی برای آن دسته از زنانی که در مراحل اولیه پس از عمل جراحی سرطان سینه هستند، انجام می گیرد.
هرگز در سه ماهه اول بارداری، شیمی درمانی برای زنان باردار توصیه نمی شود، زیرا سه ماهه نخست بارداری حساس‌ترین زمان بارداری است و جنین بسیار آسیب‌پذیر می باشد. در سه ماهه اول، بسیاری از اندام های جنین در حال شکل گیری می باشند و خطر سقط جنین بسیار بالاست.
آسیب ناشی از شیمی درمانی در سه ماهه دوم و سوم هنوز مشخص نیست، اما می تواند منجر به زایمان زودرس به همراه تولد نوزاد کم وزن شود.
۴- هورمون درمانی
استفاده از روش هورمون درمانی در سرطان سینه، معمولا پس از عمل جراحی و یا در مراحل پیشرفته سرطان انجام می گیرد.
اگر چه تحقیقات جامع و کاملی در خصوص استفاده از این روش در زنان باردار انجام نگرفته است، اما طبق اطلاعات مرکز تحقیقات سرطان، مادرانی که از این روش در طول بارداری استفاده کرده اند، نوزادان سالمی به دنیا آورده اند. البته در برخی موارد هم نقص های صورت و جمجمه در هنگام تولد در برخی نوزادان مشاهده شده است.
لذا تا انجام تحقیقات بیشتر، به زنان باردار توصیه می شود از روش هورمون درمانی استفاده نکنند.
* تذکر:
بسته به شانس زنده ماندن مادر و میزان پیشرفت سرطان، معمولا به زنان باردار توصیه می شود که بعد از زایمان تحت درمان سرطان سینه قرار بگیرند تا فرزندشان سالم به دنیا بیاید.
البته اگر سرطان خیلی زود پیشرفت کند و بخواهد زندگی مادر را تهدید کند، پزشک تصمیم دیگری خواهد گرفت.