محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) به شرایطی اطلاق می شود که کودک متولد نشده از آن چیزی که باید باشد کوچکتر باشد؛ زیرا در حال رشد با سرعت عادی در رحم نیست. تاخیر در رشد، کودک را در معرض برخی از مشکلات سلامتی در دوران بارداری، زایمان و بعد از تولد قرار می دهد. آنها شامل موارد زیر هستند:
- وزن کم هنگام تولد
- مشکل در برخورد با استرس زایمان واژینال (زایمان طبیعی)
- میزان اکسیژن کاهش یافته
- هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
- مقاومت کم در برابر عفونت
- اعداد پایین آپگار (آزمایشی است که بلافاصله پس از تولد برای ارزیابی وضعیت جسمی نوزاد و تعیین نیاز به مراقبت های ویژه پزشکی انجام می شود)
- تنفس مكونیوم (استنشاق مدفوع در حین رحم)، که می تواند منجر به مشکلات تنفسی شود.
- مشکل داشتن در حفظ دمای بدن
- غیر طبیعی بودن تعداد گلبولهای قرمز خون
در شدیدترین موارد، IUGR می تواند منجر به زایمانی شود که جنین مرده بدنیا بیاید. همچنین می تواند باعث رشد طولانی مدت مشکلات شود.
علل محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)
IUGR دلایل ممکن بسیاری دارد. یک علت شایع مشکل، جفت است. جفت بافتی است که به مادر و جنین می پیوندد، اکسیژن و مواد مغذی را به کودک منتقل می کند و اجازه آزاد کردن مواد زاید از کودک را می دهد. این بیماری همچنین می تواند در نتیجه برخی از مشکلات بهداشتی در مادر رخ دهد، مانند:
- دیابت پیشرفته
- فشار خون بالا یا بیماری قلبی
- عفونت هایی مثل سرخچه، سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموز و سفلیس
- بیماری کلیه یا بیماری ریه
- سوء تغذیه یا کم خونی
- کم خونی داسی شکل
- سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا سوء مصرف مواد مخدر
سایر علل احتمالی جنین (وابسته به جنین) شامل نقایص کروموزومی در کودک یا حاملگی چندگانه (دوقلو، سه قلو یا موارد دیگر) است.
علائم توقف رشد جنین در رحم (IUGR)
علائم اصلی IUGR برای نوزاد، طول زمان مدت حاملگی (سن حاملگی) کم است. به طور خاص، وزن تخمینی کودک زیر صدک ۱۰ – یا کمتر از ۹۰٪ نوزادان در همان سن حاملگی است. بسته به علت IUGR، کودک ممکن است در کل کوچک باشد یا به نظر می رسد سوء تغذیه دارد. ممکن است پوستی نازک و رنگ پریده و شل و خشک داشته باشند. بند ناف اغلب به جای ضخیم و براق بودن، نازک و کدر است. همه نوزادانی که کوچک به دنیا می آیند IUGR ندارند.
تشخیص محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)
پزشکان روش های زیادی برای تخمین اندازه نوزادان در دوران بارداری دارند. یکی از ساده ترین و رایج ترین، اندازه گیری فاصله از فوندوس مادر (بالای رحم) تا استخوان پوبیک (استخوانی است که لگن را تشکیل می دهد) است. بعد از هفته ۲۰ بارداری، اندازه گیری در سانتی متر معمولاً با تعداد هفته های بارداری مطابقت دارد. اندازه گیری پایین تر از حد انتظار ممکن است نشان دهد کودک همانطور که باید رشد نمی کند. روشهای دیگر برای تشخیص IUGR و ارزیابی سلامت کودک شامل موارد زیر است:
سونوگرافی
سونوگرافی آزمایش اصلی برای بررسی رشد کودک در رحم است که شامل استفاده از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از کودک است. معاینه سونوگرافی به پزشک اجازه می دهد کودک را با وسیله ای که بر روی شکم مادر حرکت میدهد، در رحم ببیند. از سونوگرافی می توان برای اندازه گیری سر و شکم کودک استفاده کرد. برای برآورد وزن کودک، پزشک می تواند آن اندازه گیری ها را با نمودارهای رشد مقایسه کند. همچنین می توان از سونوگرافی برای تعیین میزان مایع آمنیوتیک در رحم استفاده کرد. مقدار کم مایعات آمنیوتیک می تواند IUGR را نشان دهد.
سونوگرافی فراصوتی داپلر
جریان داپلر روشی است که از امواج صوتی برای اندازه گیری میزان و سرعت جریان خون در رگ های خونی استفاده می کند. پزشکان ممکن است از این آزمایش برای بررسی جریان خون در بند ناف و رگ های موجود در مغز کودک استفاده کنند.
چک کردن وزن
پزشکان به طور مرتب وزن مادر را در هر معاینه قبل از تولد بررسی و ضبط می کنند. اگر مادر در حال افزایش وزن نباشد، می تواند نشانگر مشکل رشد در کودک باشد.
نظارت بر جنین
این آزمایش شامل قرار دادن الکترودهای حساس روی شکم مادر است. الکترودها توسط یک باند کششی سبک وزن در محل نگه داشته شده و به یک مانیتور وصل می شوند. سنسورها میزان و الگوی ضربان قلب کودک را اندازه می گیرند و آنها را روی مانیتور نمایش می دهند یا آنها را چاپ می کنند.
آمنیوسنتز
در این روش، یک سوزن از طریق پوست شکم مادر در داخل رحم او قرار میگیرد و مقدار کمی مایع آمنیوتیک را برای آزمایش خارج می کند. آزمایشها ممکن است عفونت یا برخی ناهنجاریهای کروموزومی را که منجر به IUGR می شود، تشخیص دهند.
درمان و جلوگیری از توقف رشد جنین در رحم (IUGR)
گرچه IUGR ممکن است حتی وقتی که یک مادر کاملاً سالم است رخ دهد، اما کارهایی وجود دارد که مادران می توانند برای کاهش خطر IUGR انجام دهند و شانس بارداری و کودک سالم را افزایش دهند:
- تمام سوابق پزشکی قبل از تولد خود را نگه دارید. تشخیص مشکلات احتمالی در ابتدا به شما امکان این را میدهد که آنها را زودتر درمان کنید.
- از حرکات کودک خود آگاه باشید. نوزادی که اغلب حرکت نمی کند یا حرکت خود را متوقف می کند، ممکن است مشکلی داشته باشد. اگر متوجه تغییراتی در حرکات کودک خود شده اید، با پزشک خود تماس بگیرید.
- داروهای خود را بررسی کنید. بعضی اوقات دارویی که مادر برای رفع مشکلات بهداشتی دیگری مصرف می کند می تواند منجر به بروز مشکلاتی در نوزاد متولد نشده شود.
- غداهای سالم بخورید. غذاهای سالم و دارای کالری فراوان (کافی) به شما در تغذیه مناسب کودک کمک می کنند.
- استراحت فراوان کنید. استراحت به شما کمک می کند احساس بهتری داشته باشید و حتی ممکن است به رشد کودک شما کمک کند. سعی کنید هر شب هشت ساعت خواب (یا بیشتر) داشته باشید. یک یا دو ساعت استراحت بعد از ظهر برای شما نیز مناسب است.
- عادات زندگی سالم را تمرین کنید. اگر مشروبات الکلی می نوشید، مواد مخدر مصرف می کنید یا سیگار می کشید، برای سلامتی کودک خود این کارها را متوقف کنید (از این کارها دست بکشید).
