اسپیرونولاکتون و بارداری/ عوارض اسپيرونولاكتون/ عوارض اسپيرونولاكتون بر جنین

اسپیرونولاکتون چیست؟
 اسپیرونولاکتون جهت درمان ادم (در اصطلاح علمی ورم اندام ها)در اثر بیماری های کبدی،مشکلات کلیوی یا نارسایی قلبی تجویز می شود.
ورم یا ادم وقتی اتفاق می افتد که مایع از میان سلول های عروق خونی خارج می شود و به فضای بین سلول ها وارد می شود .این مساله باعث متورم شدن بافت سلولی در ریه ها ،پا یا مچ می شود.

این عارضه در ریه تنفس را با مشکل مواجه می کند یا پاها را متورم و سنگین می کند.
اسپیرونولاکتون با افزایش حجم ادرار ،دفع آب را افزایش می دهد و در نتیجه ورم کاهش می یابد.

این دارو همچنین در موارد دیگری مانند افزایش آلدوسترون در بدن و برخی مشکلات دیگر مانند پرمویی (هیرسوتیسم) و برخی از اختلالات هورمونی زنان کاربرد دارد.

هیرسوتیسم (پرمویی) یکی از مهم ترین بیماری هایی است که در زنان دیده می شود. در زنانی که مشکلات هورمونی پیدا می کنند، در برخی نواحی موهای ضخیم و زبر شروع به رشد می کنند. یکی از داروهایی که برای درمان پرمویی استفاده می شود داروی اسپیرونولاکتون می باشد.

رویش مو در هر دو جنس در نقاط مختلف بدن متفاوت است، مثلا موی ناحیه سر، فاز رشد سریع تر و فاز استراحت کوتاه تری دارد و به همین دلیل تا یک متر هم می تواند رشد کند. طول دوره رشد موهای ابرو یا بدن کوتاه تر است و در یک طول خاصی، متوقف می شود.

این تفاوت در دو جنس به علت پاسخ به آندروژن ها یا همان هورمون های مردانه است. آندروژن ها بعد از سن بلوغ ترشح می شوند و صفاتی را در مردان به وجود می آورند که این دو جنس را از هم متفاوت می کند.

رویش مو در مردان در نقاطی رخ می دهد که فولیکول ها به هورمون حساس هستند. نقاط حساس به رویش مو در مردان سینه، صورت، زیر شکم و کشاله ران است، ولی در خانم هایی که سالم هستند و مشکلی ندارند، آندورژن بسیار کم است و این رویش اتفاق نمی افتد.

همچنین اسپیرونولاکتون یک داروی ادرار آور حافظ پتاسیم می باشد و برخلاف سایر داروهای ادرار آور این دارو سبب کاهش پتاسیم بدن بیمار نمی شود.
این دارو به تنهایی یا همراه با داروهای ادرار آور در یک محصول موجود می باشد.بطور مثال لاسیکتون یک داروی ترکیبی از فروزماید و اسپیرونولاکتون می باشد.این محصولات ترکیبی ،تعداد قرص مصرفی در روز را کاهش می دهند و دارودرمانی را تسهیل می نمایند.

پیش از مصرف اسپیرونولاکتون
_در صورت بارداری یا قصد باردار شدن و یا شیردهی،مشکلات کلیوی و غدد آدرنال (فوق کلیوی) ،پزشک خودرا مطلع نمایید.
_سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی را به پزشک خود اعلام کنید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.

نحوه ی مصرف اسپیرنولاکتون
_مقدار مصرف روزانه ی این دارو از ۲۵ تا ۲۰۰ میلی گرم بسته به شرایط و نیاز بیمار در روز می تواند متفاوت باشد لذا دارو را دقیقا مطابق با تجویز پزشک خود مصرف کنید و از کم یا زیاد کردن آن خودداری نمایید.
_بهترین زمان مصرف دارو همراه یا پس از غذا می باشد . در صورتی که یک بار در روز تجویز شده باشد بهتر است صبح ها پس از صبحانه مصرف شود.در صورتی که بیشتر از یک نوبت در روز تجویز شده باشد،بهتر است دوز دوم پیش از غروب (۶ بعد از ظهر) مصرف شود تا افزایش ادرار موجب برهم زدن خواب بیمار نشود.
_در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو به محض یادآوری ،آن را مصرف نمایید اما در صورتی که از ساعت ۶ عصر گذشته باشد ،دارو را مصرف نکنید و نوبت بعدی را طبق برنامه قبلی مصرف نمایید.

توصیه های اسپیرونولاکتون
_معمولا درمان با این دارو ها طولانی مدت می باشد .در مدت درمان با این دارو،تحت نظر پزشک خود باشید و آزمایشات دوره ای که توسط پزشک برای شما تجویز می شود را به طور منظم انجام دهید .خصوصا انجام آزمایشات خون برای بررسی نمک های موجود درخون مانند سدیم و پتاسیم در مدت درمان با داروهای ادرار آور بسیار مهم است.
_دارو های ادرار آور کمک می کنند تا آب اضافی بدنتان دفع شود . تنفس و حرکت بدنی شما بهتر و راحت تر شود .با این وجود از دست دادن مایعات بیش از حد ،بدن را کم آب می کند و عوارضی مانند تشنگی،خشکی پوست ،کاهش وزن سریع پس از شروع درمان و بی حالی می دهد در صورتی که با این علائم مواجه شدید ،به پزشک اطلاع دهید تا تغییرات لازم را در مقدار مصرفی روزانه ی دارو اعمال کند.
_به علت اینکه اسپیرونولاکتون حافظ پتاسیم در بدن می باشد درصورت مصرف طولانی با دوز بالا، مصرف غذاهای غنی از پتاسیم را مانند نمک های حاوی پتاسیم یا کم سدیم، هندوانه، سیب زمینی، موز، سویا، کدو حلوایی، آلو و… را محدود کنید تا سطح پتاسیم خون افزایش نیابد.

عوارض شایع اسپیرونولاکتون
احساس خستگی،گیجی ، خواب آلودگی و تهوع از عوارض شایع این دارو می باشد که با مصرف وعده های غذایی سبک و محدود کردن غذاهای چرب و پر ادویه می توان آن را کاهش داد.
-بدليل اينكه اين دارو ممکن است کمی خواب آورباشد،تا زماني كه اثر خواب آوري آن را احساس مي كنيد از رانندگي و كارهايي كه نياز به احتياط بيشتري دارند خودداري نماييد.
_مصرف این دارو در خانمها ممکن است موجب تغییرات در دوره ماهانه و تغییرات هورمونی مربوط به آن از جمله نا منظم شدن قاعدگی ،ریزش موهای زاید،دل پیچه ،تغییر خلق وخو ،قرمزی پوست و… شود.در صورتی که این مشکلات برای شما بوجود آمد،به پزشک خود اطلاع دهید.
_مصرف داروی اسپیرنولاکتون بر روی جنین ،خصوصا جنین پسر عوارض بدی می تواند داشته باشد.لذا حتما باید حداقل ۳ ماه پیش از بارداری قطع شود.به این دلیل خانم ها در سنین باروری که تحت درمان با این دارو می باشند باید یک روش موثر پیشگیری از بارداری طبق نظر پزشک خود در پیش بگیرند.

پرسش: سلام خانمم حدود یک ماه ونیم قرص "اسپیرونولاکتون" استفاده می کرد. بعد از یک ماه از مصرف متأسفانه ناخواسته باردار شده و به شدت نگران عوارض استفاده از این قرص ها روی جنین هستیم و قصد داریم سقط جنین انجام بدهیم. آیا نگرانی ما بی مورد است یا اقدام به سقط بکنیم؟ الان ۸ هفته از تشکیل جنین زمان می گذرد.

پاسخ مشاور:

سلام قرص اسپیرونولاکتون در گروه D برای مصرف در دوران بارداری است. در بارداری نباید از اسپیرونولاکتون استفاده کرد. این احتمال وجود دارد که مصرف این قرص در جنین مذکر باعث عدم تکامل مناسب سیستم ادراری تناسلی شود. ولی مطالعات کافی بر روی جنین انسان انجام نشده است. نیاز به سقط نیست. فقط با سونوگرافی غربالگری دقیق جنین را کنترل کنید.