ترس از زایمان تا حدودی طبیعی است…
اکثر زنان باردار تا حدی دچار ترس از زایمان می‌شوند حتی اگر آن را ابراز نکنند اما چیزی در حدود ۱۰ درصد از خانم‌های باردار چنان احساس نگرانی نسبت به تولد فرزندشان در خود احساس می‌کنند که این حس بر زایمانشان تاثیر می‌گذارد. اگر این ترس بسیار زیاد و غیر منطقی باشد، نوعی فوبیا به حساب می‌آید و توکوفوبیا (Tokophobia) نامیده میشود. اگر شما جز این دسته از افراد باشید، اضطرابی فلج کننده و نگرانی شدید همراه با علائمی مثل تپش قلب، سرگیجه، تنگی نفس و یا نوسان در تپش قلب را احساس خواهید کرد و همچنین ممکن است با کابوس و ناتوانی در تمرکز بر روی مسائل مربوط به بارداری مواجه باشید.
توجه داشته باشید که کمی استرس و ترس از زایمان برای شما خوب است. این ترس اندورفین را به جریان خون شما وارد میکند و شما را برای مواجهه با چالش‌ها آماده میکند. با این حال اگر بیش از اندازه ترسیده باشید، عملکرد سیستم‌های بدن‌تان و ماهیچه‌ها مختل میشود. اگر ترس شما نسبت به زایمان، شما را در وضعیت دائمی وحشت نگه داشته است، این ترس‌ها را با پزشکتان مطرح نمایید. پزشکتان موارد سوء تفاهم را برای شما برطرف میکند و برای رفع نگرانی‌های شما پیشنهادات مناسبی ارائه میکند.
علل ترس از زایمان و راه مقابله با آن
ترس از مرگ موقع زایمان
این یک ترس تاریخی است که در ناخودآگاه ما وجود دارد و به مرگ و میرهای زیاد ناشی از زایمان در گذشته‌های دور بازمی‌گردد. اما امروز علم پزشکی و سیستم بهداشتی به اندازه‌ای پیشرفت کرده است که آمار مرگ موقع زایمان بسیار پایین آمده است. پس این فکر را فراموش کنید و با مصرف قرص آهن و انواع ویتامین‌ها زیر نظر پزشکتان خود را برای زایمانی بی خطر تقویت کنید. همچنین مطمئن باشید، اگر پزشک نسبت به احتمال خطر بارداری برای سلامت مادر مشکوک شود، اقدامات و آزمایشات لازم را انجام خواهد داد.
ترس از عدم کنترل خود هنگام زایمان
می‌ترسید که قبل از زایمان کنترل خود را از دست داده و داد و بیداد کنید. زایمان یک شرایط خارج از کنترل است. در بدترین حالت نیز تنها شاهدان شما کادر پزشکی و شاید همسر شما باشند. مطمئنا همه آنها شما را درک خواهند کرد. گروه پزشکی نیز به دیدن زنانی در موقعیت شما عادت دارد. هیچ چیزی نه فریاد زدن و نه حتی تخلیه روده هنگام زایمان آنان را متعجب نمی‌کند و در مورد شما قضاوت نخواهند کرد. پس سعی نکنید چیزی را کنترل کنید و اگر احساس کردید که باید جیغ بزنید، تردید نکنید.
ترس از خروج مدفوع هنگام زایمان
احتمال خروج مدفوع هنگام زور زدن برای زایمان بسیار بالاست، زیرا شما ماهیچه‌های زیادی از جمله ماهیچه مقعدتان را برای بیرون فرستادن نوزاد به کار می‌گیرید و ممکن است مقداری مدفوع از مقعد شما خارج شود. این یک موضوع در اتاق زایمان عادی است و چیزی نیست که پزشک یا پرستان را غافلگیر یا منزجر کند.
ترس از درد زایمان
بله زایمان طبیعی با درد همراه است خصوصا اگر خود را برای آن آماده نکرده باشید. حتی ترس می‌تواند با انقباض ماهیچه‌هایتان درد شما را شدت بخشد. اما با پیشرفت علم پزشکی راه‌های زیادی برای کاهش درد به وجود آمده است. می‌توانید از پزشک خود بخواهید از راهکارهایی چون بی‌حسی اپیدورال برای شما بهره ببرد و اگر این راه‌ها برایتان مناسب نیست و ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد، تمرین تنفس و سایر تکنیک‌های آرامش بخش را یاد بگیرید تا به شما در مقابله با درد کمک کند. در این رابطه با پزشک خود مشورت کنید و به یاد داشته باشید که این درد هدف مثبتی دارد و تمام میشود و دوم اینکه داروهای ضددرد برای زایمان در دسترس است و به درخواست شما برایتان تجویز میشود.
ترس از زایمان قبل از رسیدن به بیمارستان
حتما در فیلم‌های سینمایی یا فضای مجازی زیاد دیده‌اید که زنی در ماشین یا کنار خیابان وضع حمل میکند. اما این موارد در واقعیت کاملا استثنا هستند. میانگین زمان زایمان در اولین بارداری حدود ۲۰ ساعت و در بارداری‌های بعدی حدود هشت ساعت است، بنابراین اگر فاصلۀ شما با بیمارستانتان چندان دور نیست، شانس زیادی برای رسیدن به آنجا پیش از شروع زایمان خواهید داشت. به جای نگرانی برای دیر رسیدن، سعی کنید به محض بروز علائم زایمان یعنی وقتی که انقباضات شما هنگام دراز کشیدن یا تغییر حالت دادن از بین نمی‌رود و تا دو ساعت، هر پنج دقیقه اتفاق می‌افتد یا زمانی که کیسۀ آب شما پاره میشود، پزشک خود را در جریان بگذارید. او به شما می‌گوید که چه موقع به بیمارستان بروید و اگر به توصیه‌های او گوش دهید، به احتمال زیاد به موقع به بیمارستان می‌رسید. در موارد اضطراری نیز با اورژانس تماس بگیرید. مطمئن باشید اورژانس در اسرع وقت نزد شما می‌‌رسد و افرادی بسیار ماهر فرزند شما را به دنیا می‌‌آورند.
ترس از به دنیا آمدن نوزاد مرده یا ناقص
به خودتان یادآوری کنید که اگرچه بعضی از نوزادان در حین زایمان دچار مشکل می‌شوند، اما اکثریت آنها بدون هیچ مشکلی به دنیا می‌آیند. به خاطر داشته باشید که به وجود آمدن نقص در نوزاد هنگام تولد بسیار نادر است (بیش از ۹۷ درصد نوزادان سالم متولد می‌شوند). و اگر یک کودک در معرض خطر باشد، یک دکتر باتجربه می‌تواند به سرعت اقدامات لازم را انجام دهد.
با توجه به پیشرفت‌های پزشکی احتمال بدنیا آوردن نوزادی مرده نیز بسیار پایین است. با وجود این برای اطمینان و آرامش‌تان، می‌توانید تعداد دفعات حرکت جنین در رحم‌تان را یادداشت کرده و اگر تغییرات ناگهانی احساس کردید با پزشکتان تماس بگیرید.
ترس از بی حسی اپیدورال
در بی حسی اپیدورال، متخصص بیهوشی ابتدا پوست را با داروی بی‌حس‌کننده‌ای مثل لیدوکائین بی‌حس کرده و سپس سوند پلاستیکی بسیار ظریفی را وارد کمر میکند. پس از قرار‌گیری سوند در محل مناسب، دارو از طریق آن وارد بدن شده و اعصاب مربوط به رحم، قسمت واژن و پرینه را بی‌حس میکند. در واقع در زمان ورود سوزن اپیدورال تنها فشار اندکی حس می‌کنید که در مقایسه با انقباضات زایمان، بسیار ناچیز است.
ترس از سزارین
با پزشک خود در مورد عدم تمایل‌تان برای انجام عمل سزارین و ترس‌هایتان صحبت کنید. امروزه احتمال انجام سزارین بسیار پایین است مگر اینکه از نظر پزشکی ضروری باشد. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که سزارین برای سلامت شما و فرزندتان ضروری است، مطمئن باشید که علم پزشکی در مورد عمل سزارین نیز بسیار پیشرفت کرده است. آگاهی خود را در این مورد افزایش دهید و بدانید، این عمل بسیار ساده‌تر از سایر عمل‌های جراحی است. به کمک مسکن‌‌ها نیز می‌‌توان تا حد زیادی دردهای بعد از سزارین را کاهش داد. برای کاهش عوارض سزارین پزشک و بیمارستان قابل اعتمادی را انتخاب کنید.
ترس از استفاده از فورسپس
بارها به این اندیشیده‌اید که در صورت استفاده از ابزارهای مختلف در هنگام زایمان، امکان دارد که سر فرزندتان دچار مشکل شود. باید بپذیریم که تمامی نوزادان به راحتی بدنیا نمی‌آیند و کمک گرفتن از ابزار مختلف برای خارج کردن آنها از رحم الزامی است. از طرفی پزشکان امروزه به اندازه کافی در به کار بردن اینگونه ابزار متخصص هستند. حتی بدون استفاده از فورسپس تنها عبور جنین از دهانه رهم گاهی باعث میشود سر او قدری کشیده به نظر برسد و این کاملا طبیعی است و بعد از مدتی فرم طبیعی خواهد گرفت.
ترس از معلول شدن بر اثر زایمان
مطمئن باشید زایمان خطر معلول شدن در پی ندارد. حتی استفاده از بی‌حسی اپیدورال به هیچ عنوان موجب معلولیت در مادر نخواهد شد. متخصص بیهوشی داروی بیهوشی را به سخت شامه که خارجی‌ترین لایه پوشاننده سیستم عصبی مرکزی است تزریق میکند، در حالی که نخاع در مرکز ستون مهره‌‌ها قرار داشته و به وسیله استخوانی ضخیم محافظت میشود.
ترس از پاره شدن واژن یا اپیزیوتومی
تقریباً نصف زنان هنگام زایمان دچار پارگی خفیفی می‌شوند، این نوع پارگی خفیف باعث خونریزی نشده و نیازی به درمان نیز ندارد. اگر در این مورد نگران هستید، می‌توانید از چند هفته قبل از زایمان با شروع ماساژ پرینه، خاصیت ارتجاعی بافت ماهیچه‌ای پرینه را افزایش و احتمال وقوع پارگی یا نیاز به اپیزیوتومی (عملی که طی آن برشی در بافت بین واژن و مقعد که پرینه نام دارد، توسط پزشک ایجاد میشود تا فضای بیشتری برای تولد نوزاد وجود داشته باشد) را هنگام زایمان کاهش دهید.
ترس از زایمان زودرس
دلیل حساس بودن بسیاری از مادران افزایش آمار زایمان های زودرس است. باید بدانید که ۷۰ درصد نوزادان زودرس بین هفته‌های ۳۴ تا ۳۸ بارداری به دنیا می‌آیند و این مدت بارداری آن قدر کم نیست که جنین دچار نقص جدی شود. چکاپ‌های منظم، استفاده از غذاهای سالم و مکمل‌ها می‌تواند از زایمان زودرس جلوگیری کند.
راهنمایی های کلی برای غلبه بر ترس از زایمان
بهترین راه برای مواجهه با زایمان این است که از آن نترسید. درست است بخشی از پروسه‌ی زایمان با ناراحتی و درد همراه است. اما راه‌های بسیاری برای کنترل درد وجود دارد. شما نیز مثل تمامی نسل‌های گذشته از آن جان به در خواهید برد و در پایان روز، فرزندتان را در آغوش خواهید گرفت.
راه های مقابله با ترس از زایمان
منبع اضطراب خود را بیابید. تجربیات خاصی مانند سابقه سوء استفاده یا تجاوز؛ سقط جنین درگذشته یا ناباروری؛ زایمان دشوار قبلی، زیاد شنیدن داستان‌های ناراحت کننده در مورد زایمان، سابقه اضطراب، افسردگی و عزت نفس پایین احتمال ترس از زایمان را بالا می‌برد و درک اینکه چرا شما نگران هستید اولین گام برای کاهش این احساسات است.
تا روز زایمان منتظر نمانید و سعی کنید خیلی زودتر به مقابله با ترس خود بپردازید. وقتی نگرانی‌های شما عمیق باشد، زمان می‌برد تا ریشه آن را یافته و آن را حل کنید.
ترس‌ها و خواسته‌هایتان در مورد داروها، عمل سزارین و مراقبت از فرزندتان را یادداشت کنید و آن را با همسر و همچنین پزشکتان در میان بگذارید. حتی می‌توانید یک کپی از آن را نیز به پرستاران بدهید. اینکه بدانید مراقبین شما از نگرانی‌های شما آگاهند، به شما اطمینان خاطر می‌دهد.
با یک مشاور صحبت کنید. تحقیقات نشان داده است زنانی که در مورد ترس شدید خود نسبت به زایمان با مشاور یا روانشناس صحبت می‌کنند، درد زایمانشان کوتاه‌تر بوده و کمتر مجبور به عمل سزارین اورژانسی شده‌اند. پزشک شما می‌تواند شما را به مشاور مناسب معرفی نماید.
از داستان‌های منفی و سیاه دوری نمایید. از برنامه‌های ترسناک تلویزیون در مورد زایمان بپرهیزید و اگر دوستان‌تان شروع به تعریف داستان در مورد مشقت‌های زایمان کردند، از آنها بخواهید تا موضوع صحبت را تغییر دهند.
در نهایت یادگیری مهارت‌های آرامش بخشی مانند ریلکسیشن، خود هیپنوتیزم، مدیتیشن و تمرینات تنفسی می‌تواند به شما در دوران بارداری و زایمان کمک میکند.
همچنین محققان برای کاهش اضطراب زایمان رایحه مریم‌گلی را توصیه می کنند. حاملگی یک بحران موقعیتی است و در مواردی که به‌خوبی مدیریت نشود تبدیل به یک بحران طولانی‌مدت میشود که استرس زیادی بر مادر و اطرافیان وی وارد می‌آورد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند حدود ۷۰ درصد مادران به دلیل ترس از درد زایمان متقاضی زایمان سزارین می‌شوند.
معمولا در حین زایمان، ترس و اضطراب شدید مادر از درد، باعث انقباض عضلات میشود. انقباض شدید عضلانی منجر به نرسیدن اکسیژن کافی به عضلات ازجمله عضلات رحمی شده و باعث ایجاد تداخل با انقباضات رحمی و اختلال در روند مطلوب زایمان میشود. این موارد باعث کاهش فعالیت انقباض رحم و درنتیجه افزایش مدت زایمان و افزایش احتمال زایمان با کمک وسایل و همچنین زایمان سزارین میشود.
برای کاهش اضطراب زایمان روش‌های مختلفی وجود دارد که به دو دسته کلی روش‌های دارویی و غیر دارویی تقسیم می‌شوند. روش‌های دارویی با عوارضی مثل تهوع و استفراغ، دیسترس تنفسی، حساسیت و خونریزی معده و روده، اختلال روانی و اعتیاد همراه هستند. ولی روش‌های غیر دارویی یا درمان مکمل ساده و ارزان بوده و عوارض جانبی و خطرات کمتری دارند.
رایحه‌درمانی یکی از روش‌های درمانی مکمل یا جایگزین است که گمان می‌رود در تسکین درد، کاهش نگرانی و اضطراب ، بی‌خوابی، افسردگی ، خستگی و آسم مؤثر باشد. لذا به‌منظور بررسی این روش در کاهش اضطراب زایمان طبیعی، محققین دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در مطالعه‌ای علمی پژوهشی، از رایحه گیاه دارویی مریم‌گلی استفاده کرده‌اند.
در این پژوهش که از نوع کارآزمایی بالینی بوده، ۱۶۰ زن باردار ۳۸ تا ۴۲ ساله که جهت زایمان طبیعی به مرکز آموزشی و درمانی معتضدی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه مراجعه کرده بودند، شرکت داشته‌اند.
برای انجام آزمایش، افراد فوق به‌طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند و میزان اضطراب آنان با استفاده از پرسشنامه استاندارد سنجیده شد. سپس در گروه «آزمایش» بلافاصله بعد از شروع فاز فعال زایمان، سه قطره از اسانس مریم‌گلی به گازاستریل آغشته شده و به یقه لباس آنها متصل و هر نیم ساعت نیز تجویز آن تکرار شد. اما در گروه «شاهد» صرفاً از دارونما به روشی مشابه استفاده شد. پس‌ازاین مداخلات نیز، مجددا اضطراب زنان فوق مورد سنجش واقع شد.
نتایج آزمایش نشان داد که قبل از مداخله و استفاده از رایحه مریم‌گلی، میزان اضطراب در هر دو گروه مشابه بوده، اما پس از رایحه‌درمانی، میزان اضطراب در زنان گروه آزمایش نسبت به گروه دیگر کاهش معنادار و قابل‌توجهی یافته است.
همچنین میانگین تعداد و طول مدت انقباضات در گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد کمتر بوده که نشان‌دهنده تأثیر رایحه‌درمانی بر تسریع روند لیبر و زایمان است.
حین این مطالعه، محققین تمامی زنان مورد آزمایش را ازنظر بروز احتمالی عوارض جانبی رایحه مریم‌گلی بررسی کردند که نشان داد هیچ عارضه جدی وجود نداشته است. به‌علاوه آثار سوئی بر نوزاد نیز مشاهده نگردید.
بنا بر نتایج به‌دست‌آمده که در فصل‌نامه «حیات» وابسته به دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده است، محققین می‌گویند:
«مطالعه فوق نشان داد که رایحه‌درمانی با مریم‌گلی در کاهش اضطراب و طول مدت زایمان مؤثر است و با توجه به اینکه اکثر زنان استفاده از طب مکمل را ترجیح می‌دهند، پیشنهاد میشود، رایحه مریم‌گلی به‌عنوان یک وسیله کمکی، غیرتهاجمی و غیردارویی در کاهش اضطراب و تسریع روند لیبر و زایمان مورد استفاده قرار گیرد».
گفتنی است عصاره گیاه دارویی مریم‌گلی با نام علمی Salvia officinalis از روغن‌های فرار و معطری است که در آروماتراپی یا رایحه‌درمانی، کاربرد زیادی دارد. برگ این گیاه، همچنین به علت داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی، شناخته‌شده و معروف است.
منبع خبر : mamanfa،setare
