یبوست نوزاد مشکلی رایج است و علائم اولیه آن شامل حرکات نامنظم روده یا مدفوع تیره رنگ و خشک و سفت، سفت شدن شکم، وجود خون در مدفوع و زور زدن و بی اشتهایی نوزاد می باشد. فاکتورهای زیادی باعث یبوست می شود. اما برخی فاکتورهای اصلی شامل تغییر رژیم غذایی، مقدار نامناسب فیبر در غذا و کم آبی بدن می باشد. یبوست مشکلی موقتی است و قابل درمان است.
علت یبوست نوزاد چیست؟
مایعات نامناسب
آیا نوزاد به قدر کافی مایعات مصرف می کند؟ آیا روزی شش بار یا کمتر خیس می کند؟ اگر جواب شما مثبت است، نوزاد به قدر کافی آب دریافت نمی کند. مقدار مایعات ناکافی باعث یبوست می شود. نوزاد شیرخوار تا زمانی که غذاهای جامد مصرف نمی کند، به مایعات اضافی نیاز ندارد. هنگامی که شیر خشک یا غذای کمکی به نوزاد می دهید باید مقدار مایعات را افزایش دهید
شیر خشک
هنگامی که شیر خشک برای نوزاد تهیه می کنید، سعی کنید مقدار مناسب آب به شیر خشک بیفزایید. شیر خشک غلیظ تهیه نکنید. شیر خشک غلیظ باعث سخت شدن هضم و باعث یبوست نوزاد می شود
تغییر شیر خشک
تغییر شیر خشک یا استفاده از شیر گاو باعث یبوست می شود. در برخی موارد، مدفوع سفت می شود ولی در برخی موارد مدفوع شل می شود. تا زمانی که نوزاد از شیر خشک استفاده می کند، احتمال دارد این مشکل طولانی مدت یا کوتاه باشد.
غذاهای جدید
احتمال دارد با تجربه غذاهای جدید، نوزاد دچار یبوست شود. معده نوزاد نمی تواند غذاهای دیگر غیر از شیر مادر را هضم کند. سعی کنید غذاهای جدید را کم کم به نوزاد معرفی کنید تا با آن ها کنار بیاید.
فیبر کم
فیبر در میوه، سبزیجات و حبوبات وجود دارد. هنگامی که نوزاد شیر مادر و شیر خشک می خورد، بدنش فیبر کافی دریافت نمی کند بنابراین دچار یبوست می شود.
قرص
برخی داروها باعث یبوست در کودک می شوند. این داروها شامل آنتی بیوتیک ها، مسکن ها، مکمل های آهن و آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم می باشد.
تغییر روزمرگی
تغییر روزمرگی مانند مسافرت، آب و هوای گرم و استرس باعث تغییر حرکات روده می شود. در این موارد، نوزاد از یبوست رنج می برد.
آلرژی به شیر گاو
برخی نوزادان نمی توانند شیر گاو یا برخی لبنیات دیگر را هضم کنند بنابراین باعث یبوست می شود.
سابقه خانوادگی
نوزادانی که سابقه خانوادگی یبوست دارند، از این مشکل بیشتر رنج می برند. این مسئله به خاطر فاکتورهای محیطی و ژنتیکی می باشد.
از کجا بفهمیم نوزاد یبوست دارد؟
علائم یبوست در نوزاد
نوزادی که از شیر مادر تغذیه میکند ممکن است هر روز حرکات روده نداشته باشد ، زیرا تمام مواد مغذی جذب بدن نوزاد میشود. این بسیار متداول است. در حقیقت نوزادانی که فقط شیر مادر مصرف میکنند تقریبا میتوان گفت که دچار یبوست نمیشوند.
از طرف دیگر نوزادانی که با فرمول تغذیه میکنند ممکن است حداکثر ۳ تا ۴ بار در روز داشته باشند یا هر چند روز یکبار.حرکات روده در نوزادان سالم با هم متفاوت است و تحت تاثیر نوع شیر ، نوع غذاهای خاصی که مصرف میکنند دارد. بنابراین دانستن علائم احتمالی یبوست نوزادان میتواند به شما در تشخیص مسئله احتمالی قبل از بروز مشکل بزرگ کمک کند.
کم کاری روده
تعداد حرکات روده ای که نوزاد در هر روز دارد ، متغییر خواهد بود. به خصوص زمانی که با غذاهای جدید آشنا می کنید. اگر کودک شما بیش از چند روز بدون حرکت روده بود و سپس مدفوع سفت داشته باشد ، دچار یبوست شده است.
فشار یا زور زدن
اگر فرزند شما هنگام انجام حرکت روده در حال فشار و زور زدن است ، این ممکن است نشانه ای از یبوست باشد. یبوست در نوزادان غالبا با مدفوع سخت و شبیه خاک رس میباشد.
خون در مدفوع
اگر روی مدفوع فرزندتان رگه هایی از خون قرمز روشن دیده اید ، احتمالا نشانه این است که کودک شما برای تحرک روده بسیار فشار می آورد. فشار آوردن یا عبور مدفوع سخت از روده باعث وجود خون در مدفوع میباشد.
سفت شدن شکم
سفت شدن شکم نوزاد میتواند نشانه یبوست باشد. نفخ و فشار ناشی از یبوست ممکن است معده فرزند شما را پر یا سفت کند.
امتناع از خوردن
اگر کودک شما دچار یبوست شده باشد ، اکثرا احساس سیری میکند و ممکن است بدلیل ناراحتی از خوردن غذا امتناع کند.
نحوه تشخیص یبوست در نوزاد زیر یک سال
در هفته اول نوزاد در هر روز ۸ تا ۱۰ بار مدفوع شل میکند که در نوزادی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند بعد از هفته اول تا هفته چهارم تعداد آن به ۴ بار در روز کاهش می‌یابد.
از ۴ تا۸ هفتگی تعداد دفع به یک بار در روز کاهش می‌یابد که این مقدار برای نوزادان شیر خشکی اغلب ثابت است ولی بیشتر نوزادان شیر مادر خوار ممکن است؛ کمتر از این تعداد ( حتی سه روز یک بار) هم مدفوع کنند.
اگر نوزادی که شیر خشک می‌خورد تا ۴ روز مدفوع نکرد و نیز نوزادی که شیر مادر می‌خورد تا۷ روز مدفوع نکرد بایستی با پزشک مشورت شود.
راه های درمان یبوست نوزاد
اگر متوجه علائم یبوست در نوزاد شدید ، میتوانید چندین راهکار برای ارائه کمک به کودک خود امتحان کنید .
شیر را متوقف کنید
اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه میکند . میتوانید رژیم خود را تنظیم کنید. ممکن است کودک شما نسبت به چیزی که میخورید حساس باشد و این میتواند باعث یبوست در نوزاد شود. حساسیت به مواد خاصی که شما مصرف میکنید میتواند باعث یبوست شود.
از غذاهای پرفیبر استفاده کنید
برخی از غذاهای جامد میتوانند باعث یبوست شوند، اما برخی دیگر نیز میتوانند یبوست را درمان و بهبود ببخشند. اگر اخیرا تغذیه غذاهای جامد به کودک خود را شروع کرده اید ، سعی کنید چند غذای پر فیبر مانند موارد زیر نیز به غذای کودک اضافه کنید.
کلم بروکلی
گلابی
آلو
هلو
سیب های بدون پوست
بجای برنج دم کرده ، از دانه های پخته شده مانند جو ، جو دو سر یا کینوا به کودک بدهید. نان های سبوس دار ، غلات سبوس در رفع یبوست بسیار موثر است.
شکر قهوه ای
یک دوم قاشق چای خوری شکر قهوه ای را که در آشپزی استفاده می شود داخل سی سی آب گرم جوشیده بریزید و به کودک بدهید.
محلول قند
محلول قند باعث کاهش یبوست نوزاد می شود و حرکات روده را کنترل می کند.
نصف قاشق چایخوری قند به آب بیفزایید.
محلول رار روزی سه بار به نوزاد بدهید. سعی کنید محلول را پیش از شیر خوردن به نوزاد بدهید.
به جای شکر سفید، از شکر قهوه ای استفاده کنید.
از حرکت دوچرخه پا استفاده کنید
ورزش منظم باعث کاهش حرکات روده میشود و یبوست را کاهش می دهد.
اگر نوزاد نمی تواند بدود، شنا کند و پیاده روی کند، از ورزش های مناسب سن او استفاده کنید.
از ورزش دوچرخه پا استفاده کنید؛ این حرکات باعث حرکات راحت تر روده می شود.
نوزاد را به پشت بخوابانید. پاها را بالا بگیرید و حرکات چرخشی انجام دهید. این حرکات باعث فشار به شکم می شود.
از غذاهای پوره شده استفاده کنید
اگر کودک شما بالای ۶ ماه است و هنوز انتقال به مواد غذایی جامد را انجام نداده اید ، بعضی از غذاهای ذکر شده در بالا را به شکل پوره به کودک خود بدهید. به خاطر داشته باشید که میوه و سبزیجات دارای فیبر طبیعی زیادی هستند که برخی از انها در تحریک حرکت روده موثرتر هستند.
مصرف مایعات را بالا ببرید
هیدراتاسیون مناسب ( رساندن آب به بدن ) برای حرکات منظم روده ضروری است . آب و شیر برای هیدراته کردن کودک بسیار عالی میباشند.
برای نوزادان بالای ۶ ماه ، آب آلو یا آب گلابی ممکن است به سرعت بخشیدن در انقباضات روده بزرگ کودک شما کمک کند و به کودک کمک میکند تا سریعتر حرکت روده انجام دهد. اگر آب میوه زیادی شیرین بود یا به کام کودک شما نمی سازد ، سعی کنید آن را در یک فنجان آب رقیق کنید .
قبل دادن آب میوه، قبل از شیر دادن به کودک ۶ ماهه ، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
تشویق به راه رفتن یا ورزش کردن
حرکت سرعت هضم را تسریع می بخشد. این کار میتواند به سرعت بیشتر حرکت در بدن کمک کند. اگر فرزند شما هنوز راه نمی رود ، پاهای آن را به شکل دوچرخه حرکت دهید.
ماساژ
ماساژ های معده و شکم ، ممکن است روده ها را تحریک کند تا حرکت روده انجام شود. چندین بار ماساژ را در طول روز انجام دهید. تا کودک شما حرکت روده را به راحتی انجام دهد.
حمام آب گرم
یکی از راه های درمان یبوست در کودکان، حمام آب گرم است چرا که این کار می تواند کودک را آرام و دفع او را راحت تر کند؛ می توانید در حمام شکم کودک را ماساژ دهید، برای اینکه مدفوع سفت راحت تر خارج و دفع شود، با مقداری وازلین اطراف مقعد را چرب کنید.
تغییر وضعیت در رژیم غذایی کودک ( یا مادر ) تقریبا کمک میکند که یبوست را درمان کند. اما اگر این ایتفاق نیوفتاد و همچنان یبوست نوزاد ادامه داشت. تکنیک های دیگری نیز وجود دارد که میتوانید از ان استفاده کنید. اما این روش ها میبایست پزشک کودک شما تجویز کند تا با روش ها و دستورالعمل های پزشک آنها را انجام دهید.
شیاف گلیسیرین
اگر کودک شما بعد از گذشت مدفوع سخت علائم پارگی مقعد ( خون روشن در مدفوع ) داشته باشد ممکن است گاهی اوقات شیاف گلیسیرین برای تسکین حرکت روده مفید باشد. قبل از استفاده از شیاف گلیسیرین حتما با پزشک مشورت کنید.
ملین
استفاده از پودر ها و داروهای ملین برای کودکان بالای ۲ سال . برای نوزادان زیر ۲ سال توصیه نمیشود. و میبایست با پزشک خود مشورت کنید.
با متخصص اطفال مشورت کنید
اگر در هر نقطه دچار سردرگمی یا نگرانی شدید حتما با متخصص کودک خود تماس بگیرید. تقریبا در همه موارد ، یبوست فرزند شما با درمان طبیعی درمان خواهد شد. تماس با پزشک بسیار مفید میباشد . زیرا پزشک کودک شما میتواند به شما در تشخیص علائم و نشانه های دیگر هم کم کند و اگر یبوست کودک نشانه مشکل بزرگتری باشد سریعا دارو تجویز و کودک شما را درمان میکنند.
چه زمانی برای یبوست نوزاد نیاز به مراجعه به پزشک است؟
اگر علائم زیر را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید:
اگر در هنگام دفع، نوزاد گریه می کند.
اگر نوزاد افزایش وزن ندارد.
اگر خیس کردن کاهش یابد ، نشان می دهد نوزاد دچار کمی آبی شده است.
اگر مدفوع نوزاد غیرطبیعی است و حاوی خون است.
اگر نوزاد خون دماغ می کند.
منبع خبر : darmansara
نوزاد یک ماه دارم الان دو روز هست شکمش کار نکرده تغذیه فقط شیر خودم داره اما در کنارش شیر خشک نان ۱ بهش میدادم خیلی کم شبی دو پیمانه بعد عوضش کردم پری نان بهش دادم که وزن بگیره بازم کم فقط اخر شب دو پیمانه بعد روز سوم شکمش سفت شد خیلی دوروزه اصلا کار نکرده لطفا زود راهنماییم کنید میترسم بچه ام داره اذیت میشه///
پاسخ دکتر عباس شکری، متخصص اطفال:
مادر عزیز تا هفت روز مدفوع نکردن بچه در صورتی که مدفوع نرم و سفت نباشد، طبیعی است. می توانید گوش پاک کن را به روغن زیتون آغشته کنید و سپس به مقعد نوزاد بمالید. اگر بیش از هفت روز مدفوع نکرد و یا مدفوع سفت بود به پزشک مراجعه کنید. شیر خشک تا حدودی باعث یبوست در نوزاد خواهد شد.