اختلال جنسی که در مردان و زنان مبتلا به نارسائی مزمن کلیه دیده می شود ، به فاکتورهای متعددی ارتباط دارد. در مردان به صورت اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی و در زنان به شکل اختلال سیکل قاعدگی و نازائی می باشد.
۳۳ درصد بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه، رابطه زناشویی ندارند و ۴۴ درصد آنها فقط هفته‌ای یکبار اقدام به برقراری روابط می‌کنند. حدود ۸۰-۴۰ درصد بیمارانی هم که دیالیز می‌شوند، دچار ناتوانی جنسی هستند. مهم‌ترین عامل ناتوانی جنسی در مردان مبتلا به نارسایی مزمن کلیه، اختلال در عروق لگنی است. اصولا نعوظ، فرایندی عروقی است و اگر خون کافی به آلت تناسلی نرسد، این اتفاق نمی‌افتد.
علاوه بر این، تنها ورود خون کافی به آلت‌تناسلی باعث نعوظ در مردان نمی‌شود، بلکه این خون باید در آلت تناسلی باقی بماند و از آن خارج نشود. اگر خونی که به آلت تناسلی وارد می‌شود، از آن خارج شود به آن «نشت وریدی» گفته می‌شود و باعث یکی از بدترین انواع اختلال نعوظ خواهد شد. در نارسایی مزمن کلیه علاوه بر اینکه میزان جریان خون ورودی به
آلت تناسلی دچار اختلال می‌شود، بیمار به نشت وریدی نیز مبتلا خواهد شد. حدود ۶۰ درصد علت ناتوانی جنسی در مردان با کلیه‌های طبیعی همین عوامل عروقی هستند.
اختلال جنسی در افراد مبتلا به نارسائی کلیه به دلایل ذیل است :
پرولاکتین سرم به علت کاهش دفع از کلیه ها بالا می رود.
۷۵ درصد دچار هیپرپرولاکتینمی می شوند.
هایپر تیروئیدی این حالت را تشدید می نماید.
با کم شدن اثر LH,FSH بر روی تخمدان ها اختلال قاعدگی ایجاد می شود.
تستوسترون سرم کاهش می یابد که به علت کاهش پاسخ سلول های لیدیک به LH می باشد و این حالت در افرادی که تحت درمان با دیالیز هستند ، بیشتر دیده می شود. کاهش فونکسیون سلول های لیدیک شاید به علت مهار LH باشد ، به طوری که با تزریق HCG در مردان ، پاسخ سلول های لیدیک کاهش می یابد.
کاهش ترشح Inhibin از بیضه به علت کاهش فونکسیون سلول های سرتولی می باشد و در نتیجه باعث افزایش FSH می شود.
۷۰ درصد مبتلایان به نارسائی مزمن کلیه دچار اختلالات نعوظ هستند که عوارضی نظیر فشارخون بالا ، دیابت ، آترواسکلروز ، اضطراب و افسردگی نیز در به وجود آمدن آن دخیل می باشند.
پیوند کلیه موفقیت آمیز ، کیفیت خوب زندگی را به وجود می آورد و فقط در ۵۰ تا ۸۰ درصد بعد از پیوند کلیه ، اختلالات نعوظ به حالت قبل باز می گردد.
افسردگی ، اختلال خواب و پوکی استخوان از عوارض نارسایی مزمن کلیه می باشند.
افراد مبتلا به ESRD (نارسائی کلیه ) به علت گرفتاری های پیوند کلیه از طرح اختلالات جنسی خود ، خودداری می نمایند به طوری که آمار صحیح مبتلایان به اختلال جنسی در دسترس نمی باشد. شایع ترین اختلال جنسی در مردان ، اختلال نعوظ بوده که در افراد بالای ۴۰ یا ۴۵ سال بیشتر است.
چنانچه بیماری های اورگانیک با نارسائی کلیه همراه باشند، برگشت اختلالات جنسی بعد از عمل کمتر خواهد بود.
در یک مطالعه انجام شده بر روی تعدادی از مبتلایان به نارسائی کلیه ، مشاهده شده که دلیل اختلال جنسی ۷۵ درصد از افراد به علت انسداد عروق کاورنوز (آلت تناسلی ) بوده است.در یک مطالعه دیگر ۹۰ در صد ، علت لیک وریدی گزارش شده است.
علل اختلال نعوظ
علل اختلال نعوظ در افراد مبتلا به نارسائی مزمن کلیه
کاهش تستوسترون
هیپرپرولاکتینمی (هورمونی است که از هیپوفیز در مغز ترشح می شود و باعث کاهش هورمون جنسی می شود. )
دیابت
نارسائی شریان کاورنوز ( آلت تناسلی )
مصرف داروهای متعدد
نروپاتی اعصاب اتونوم و سوماتیک
افسردگی و استرس
مدت زمان دیالیز به طور قطع در بروز اختلال جنسی موثر است.
داروهای ضد ایمنی نظیر سیکلوسپورین باعث افزایش سطح پرولاکتین شده و در نتیجه موجب کاهش سطح تستوسترون می گردد.
بعضی داروها با مهار تولید نیتریک اوکساید (NO) مانع شلی شریان کاورنوز شده و با افزایش کلاژن در سلول های اندوتلیال عروق ، موجب فیبروز (انسداد) شریان می شود. افزایش ترشح ترومباکسین A2 نیز اختلال جنسی را به وجود می آورد.
FSH,LH و تستوسترون زمانی که فرد از داروی سیرولیموس استفاده نماید ، کاهش یافته و در نتیجه موجب اختلال جنسی می گردد.
نوع انتخاب تکنیک جراحی « پیوند کلیه » و استفاده از عروق ایلیاک اصلی یا ایلیاک داخلی ، اختلال جنسی را افزایش می دهد.
درمان اختلالات نعوظ در افراد مبتلا به نارسائی کلیه
برای درمان باید به موارد ذیل توجه داشت :
قطع مصرف سیگار ، الکل
کنترل ریسک فاکتورهای آترواسکلروز(رسوب کلسترول در عروق ) مثل دیابت
درمان افسردگی
درمان فشارخون با داروهای مناسب
عدم استفاده بیمار از داروهای رانیتیدین ، سایمتیدین
درمان آنمی( کم خونی)
استفاده از داروی خوراکی سیلدنافیل سیترات ـ تزریق داروهای وازواکتیو ( پا پاورین ، پروستاگلندین E1 وفنتولامین ) به داخل آلت ـ شیاف آلپروستادیل (MUSE ) به داخل مجرا و جراحی پروتز آلت.
