آیا کودک شما در خواب خروپف می کند؟ آیا کودک شما سایر نشانه های اختلال خواب را از خودش نشان می دهد مثل قطع شدن نفس کودک برای چند ثانیه در خواب و بعد وصل شدن آن، لگد زدن در خواب، چرخیدن زیاد در رختخواب، نفس کشیدن از راه دهان در خواب، عرق کردن در خواب (به دلیل فشار آوردن برای نفس کشیدن).
همه این نشانه ها و مخصوصا خروپف کردن در خواب، از علائم احتمالی آپنه خواب هستند که در بین کودکان شایع است.
نام آپنه از لغت یونانی apnea گرفته شده است.
آپنه خواب دو نوع است: آپنه خواب انسدادی و آپنه خواب مرکزی.
آپنه خواب انسدادی زمانی رخ می دهد که ماهیچه های حلق شل هستند و آپنه خواب مرکزی زمانی اتفاق می افتد که مغز شما نمی تواند به ماهیچه هایی که تنفس را کنترل می کنند پیام بفرستد.
بر اساس بررسی ها گفته می شود که یک تا چهار درصد کودکان دچار مشکل آپنه خواب هستند که سن بیشتر آن ها ۲ تا ۸ سال است.
محققان بیان می کنند درمان نکردن مشکلات خواب در کودکان مثل آپنه خواب، باعث ایجاد عوارض شدید و دائمی در آن ها می شود.
وجود آپنه خواب برای مدت زمان طولانی و عدم درمان آن، همانطور که در بالا بیان شد اثرات مضری روی سلامتی جسمی و ذهنی کودک شما دارد
بررسی ها نشان داده اند که ۲۵ درصد کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، دچار علائم آپنه خواب انسدادی هستند و در بیشتر موارد مشکلات یادگیری و رفتاری آن ها به دلیل داشتن خواب منقطع (قطع و وصل شدن خواب) برای مدت زمان طولانی است.
شب ادراری، راه رفتن در خواب، کندی رشد بدنی و ذهنی، مشکلات هورمونی و متابولیکی و حتی عدم موفقیت و پیشرفت در کارها می تواند مربوط به مشکل آپنه خواب کودک باشد.
برخی تحقیقات، تاثیر نفس کشیدن بد در حین خواب را بر روی اعمال مدیریتی مغز نشان داده اند، اعمالی مانند انعطاف پذیری شناختی، خودکنترلی، برنامه ریزی کردن، سازماندهی کردن و خودتنظیمی احساسات و انگیزش ها.
مطالعات متعددی، ارتباط محکم بین اختلالات خواب در کودکان و چاقی دوران کودکی را نشان داده اند.
یکی از محققان می گوید یک خواب کافی و بدون مشکل، به اندازه یک برنامه غذایی مناسب و ورزش در جلوگیری از چاقی کودکان مهم است.
یک متخصص ماهر پیدا کنید
اگر فکر می کنید کودکتان دچار آپنه خواب است، بایستی او را نزد پزشک اطفالی ببرید که در زمینه اختلالات خواب تخصص و مهارت کافی را دارد. او به شما کمک می کند تا هر چه زودتر کودک خود را درمان کنید.
توجه داشته باشید که وجود آپنه خواب برای مدت زمان طولانی و عدم درمان آن، همانطور که در بالا بیان شد اثرات مضری روی سلامتی جسمی و ذهنی کودک شما دارد. پس هر چه زودتر برای درمان او اقدام کنید.
راه تشخیص آپنه خواب در کودک
همانند بزرگسالان، پلی سومنوگرافی تنها وسیله برای تشخیص قطعی و ارزیابی شدت آپنه خواب انسدادی در کودکان است.
چه موقع درمان کنیم؟
معمولا توصیه های قابل قبولی در مورد زمان شروع درمان آپنه خواب در کودکان وجود ندارد.
بر خلاف افراد بزرگسال، کودکان به ندرت دچار حوادث ناشی از آپنه خواب انسدادی می شوند.
در نتیجه بیشتر متخصصان خواب کودکان، شاخص آپنه (AI) بیشتر از یک و یا شاخص هیپوپنه آپنه (AHI) برابر ۵/۱ را غیرطبیعی در نظر می گیرند و در بیشتر موارد، کودک دارای شاخص آپنه بیشتر از ۵ بایستی درمان شود.
شاخص آپنه یا AI فقط شامل حوادث تنفسی است که در اثر فقدان جریان هوا در راه های تنفسی رخ می دهند و شامل هیپوپنه و حوادث تنفسی که در اثر کاهش جریان هوا رخ می دهند، نیست.
مواردی که AHI از ۵ تا ۱۰ است (آپنه خواب انسدادی خفیف تا متوسط) و یا در یک بچه ۱۲ ساله و یا کوچک تر بیشتر از ۱۰ است (نشان دهنده آپنه خواب انسدادی متوسط تا شدید در کودکان)، تصمیم گیری برای درمان معمولا درست است.
اگر AHI کودک بین ۱ تا ۵ باشد، چگونگی اقدام برای درمان، زیاد معلوم نیست.
مطالعات بیان می کنند مشکلات رفتاری در کودکانی که خروپف می کنند، همسو با مشکلاتی هستند که در کودکان مبتلا به آپنه خواب انسدادی وجود دارد.
ارزیابی عوامل خطر ابتلا به آپنه خواب برای تعیین درمان به صرفه مفید هستند.
باورهای غلط درباره آپنه خواب
۱- آپنه خواب خطری برای فرد ندارد
این باور غلطی است.
پریدن مکرر فرد مبتلا از خواب، عوارض زیادی برای جسم و روح او دارد.
اگر مشکل آپنه خواب با مراجعه به پزشک متخصص درمان نشود، باعث بروز آسیب های شغلی، تصادفات رانندگی، حمله قلبی و سکته مغزی می شود.
۲- آپنه خواب همان خرخر کردن است
این باور غلطی است.
هر چند که خروپف یکی از علائم آپنه خواب است، ولی تفاوت زیادی بین این دو مشکل وجود دارد. افراد مبتلا به آپنه خواب، بیش از ۴۰۰ بار در طی خواب شب دچار قطع و وصل شدن تنفس می شوند.
در آپنه خواب، نفس فرد برای مدت ۱۰ تا ۳۰ ثانیه قطع می شود و هنگام وصل شدن تنفس، فرد خروپف می کند. این قطع و وصل شدن نفس باعث می شود فرد مبتلا از خواب بپرد، لذا در طی روز دچار خستگی و خواب آلودگی می شود.
۳- آپنه خواب جلوی نفس کشیدن را می گیرد
این باور درستی است.
بیشتر انواع آپنه خواب از نوع انسدادی هستند. آپنه خواب انسدادی زمانی رخ می دهد که زبان، لوزه ها و سایر بافت های عقب گلو، راه تنفسی را ببندند. لذا موقع دادن نفس به تو (عمل دم) هوا نمی تواند از راه تنفسی عبور کند.
آپنه خواب مرکزی کمتر از نوع انسدادی شایع است. در نوع مرکزی، مغز برخی مواقع نمی تواند به بدن دستور دهد تا در صورت لزوم نفس بکشد.
۴- فقط افراد مسن دچار آپنه خواب می شوند
این باور غلطی است.
اگرچه این اختلال خواب بعد از سن چهل سالگی بیشتر دیده می شود، ولی می تواند در هر سنی بروز کند. اگر دچار چاقی باشید و یا مرد باشید و یا نژاد آمریکایی آفریقایی داشته باشید، بیشتر احتمال دارد دچار آپنه خواب انسدادی شوید.
همچنین این اختلال در افراد یک خانواده بیشتر دیده می شود و زمینه خانوادگی در ابتلای به آن موثر است.
۵- مصرف الکل به شما کمک می کند تا بخوابید
این باور غلطی است.
هر چند نوشیدن الکل قبل از خواب شما را خواب آلود می کند، ولی کیفیت مناسب خواب را ارتقا نمی دهد. نوشیدن الکل عضلات عقب گلو را شل می کند. این کار باعث می شود راه تنفسی راحت تر در افراد مبتلا به آپنه خواب انسدادی، بسته شود و مشکل آپنه را بدتر می کند.
مصرف قرص های خواب آور نیز اثری همانند مصرف الکل را دارد.
۶- آپنه خواب در کودکان کم است
این هم باور غلطی است.
آپنه خواب انسدادی در کودکان شایع است و یک کودک از هر ۱۰ کودک را مبتلا می کند. در بیشتر موارد، علائم آپنه خواب در کودکان خفیف است و سرانجام کودک از این مشکل رها می شود. اما برخی کودکان مبتلا به آپنه خواب انسدادی، دچار مشکلات رفتاری و پزشکی خطرناک می شوند.
۷- کاهش وزن برای بهبود آپنه مفید است
این باور درستی است.
شما می توانید با ایجاد یک سری تغییرات در زندگی، آپنه خواب انسدادی را بهبود دهید. اگر چاق هستید، با پزشک خود درباره شروع یک برنامه لاغری صحبت کنید.
حتی کاهش درصد کمی از وزن اضافی بدن، می تواند علائم آپنه خواب را بهبود دهد. اگر هم سیگار می کشید، با پزشک خود در مورد راه های ترک سیگار مشورت کنید.
۸- دراز کشیدن روی یک طرف بدن در خواب، به بهبود آپنه کمک می کند
این باور درستی است.
اگر به پشت بخوابید، نیروی جاذبه زمین بافت های موجود در گلو را به طرف پایین می کشد و در نتیجه راه تنفسی را می بندد. ولی خوابیدن روی یک پهلو، گلو را باز نگه می دارد.
بالش های مخصوصی وجود دارند که به شما کمک می کنند موقع خوابیدن روی یک طرف بدن باقی بمانید. حتی برخی افراد مبتلا، پیراهن هایی می پوشند که توپ تنیس به پشت آن ها دوخته شده است و باعث می شود به پشت نخوابند.
۹- استفاده از مهره دهان در برخی افراد موثر است
این باور درستی است.
دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می تواند یک وسیله مخصوص دهانی برای شما بسازد که آپنه خواب خفیف را تسکین دهد. این وسیله برای هر فردی به طور سفارشی و جداگانه ساخته می شود و موقعیت فک پایینی دهان و زبان را تنظیم می کند.
شما بایستی قبل از خوابیدن، این وسیله را در دهان خود قرار دهید تا راه تنفسی شما را در خواب باز نگه دارد.
۱۰- استفاده از دستگاه فشار مثبت و مداوم راه تنفسی یک درمان موثر است
این یک باور دست است.
دستگاه فشار مثبت و مداوم راه تنفسی (CPAP) ، بخارهوایی ثابتی را به طرف راه تنفسی می دمد. جریان هوا تنظیم شده است تا اینکه به قدری پر قدرت می شود که راه تنفسی شما را در خواب باز نگه می دارد.
این وسیله، رایج ترین درمان برای بزرگسالان متبلا به آپنه خواب انسدادی متوسط تا شدید است.
۱۱- اگر هیچ روش درمانی موثر نبود، عمل جراحی لازم است
این یک باور غلط است.
در برخی بیماران، عمل جراحی می تواند آپنه خواب انسدادی را درمان کند، به عنوان مثل جراحی لوزه و برداشتن آن در بچه ای که دچار لوزه های بزرگ است و راه تنفسی او را بسته است، باعث بهبودی آپنه می شود. در افراد بزرگسال، عمل جراحی با جمع کردن (انقباض) یا سفت کردن بافت های نرم و آویزان گلو باعث بهبودی علائم آپنه می شود.
اما عمل جراحی برای هر فردی مفید نیست. بیمار بایستی قبل از عمل جراحی، فواید و مضرات آن و پیشنهادات پزشک خود را در نظر بگیرد.
تشخیص اختلالات خواب////
در ابتدا پزشک از شما سئوالاتی را می پرسد، از جمله: عادات خوابیدن و وضعیت سلامتی شما.
سپس، شما را به کلینیک خواب ارجاع می دهد.
در آنجا، هنگامی که خواب هستید، فعالیت مغزتان، حرکات چشمانتان و تنفستان را ثبت می کنند.
این الگوها می تواند اختلالات خواب نظیر: آپنه و یا نوع بی خوابی را نشان دهد.
درمان اختلالات خواب…
برای آپنه خواب، دستگاه CPAP فشار هوا را افزایش می دهد و راه هوایی را باز نگه می دارد. بنابراین شما می توانید بیشتر استراحت کنید و از توقف تنفس و بیدار شدن جلوگیری می کند.
خواب آلودگی و سندرم پاهای بیقرار می تواند با تغییر در شیوه زندگی و تجویز دارو درمان شود.
همچنین داروهای مفیدی برای بی خوابی وجود دارد.
به هر حال، بسیاری از مردم می توانند بدون مصرف دارو و با تغییر عادات خواب و پرهیز از شرایطی که منجر به اختلال خواب می شوند، از مشکلات خواب خود جلوگیری کنند.
…درمان رفتاری و شناختی…
بسیاری راه ها برای آرام کردن استرس خواب وجود دارد. استرس خواب می تواند بی خوابی را بدتر کند.
این راه ها عبارتند از:
– آموزش آرامش و بیوفیدبک (روشی که عمل های خودکار بدن را کنترل می کنیم)
– آرام نفس کشیدن
– کاهش ضربان قلب
– عضلات و خلق و خوی آرام داشتن
…
درمان رفتاری و شناختی (CBT) همانند داروهای تجویز شده برای افراد بی خواب، بسیار موثر می باشد.
ورزش کردن:
عاداتی که باعث بهبود خواب می شوند، به نام بهداشت خواب معروفند.
ورزش منظم باید بخشی از برنامه روزانه شما باشد، اما زمان ورزش کردن نیز مهم است.
ورزش کردن در اواخر بعد از ظهر باعث می شود که راحت تر به خواب روید.
ورزش کردن قبل از خوابیدن باعث می شود که دیرتر به خواب بروید.
غذاهای مضر برای خواب
غذاهای مشکل ساز برای خواب
باید ۴ تا ۶ ساعت قبل از خواب، از مصرف مواد زیر پرهیز کنید:
– کافئین از قبیل: قهوه، چای و نوشابه سیاه
– غذاهای تند و سنگین
– نوشیدن الکل
غذاهای مفید برای خواب
مصرف یک میان وعده سبک در عصر مفید است. این میان وعده شامل: کربوهیدرات پیچیده و پروتئین می باشد و باعث بهبود خواب می گردد.
می توانید یک ساعت قبل از خواب، کمی بیسکوییت با شیر یا چند عدد خرما با شیر مصرف کنید. بهتر است شیر گرم (نه داغ) باشد.
شیر گرم و دم کرده ی بابونه، دمای بدن را زیاد کرده و باعث خواب آرام می شوند.
تلویزیون:
تماشای تلویزیون در آخر شب، باعث می شود که نتوانید خوب بخوابید.
تماشای تلویزیون، باعث مشغولی فکر می شود و باعث افزایش هوشیاری و دیر به خواب رفتن شما می گردد.
بازی های ویدئویی و یا گشت و گذار در اینترنت قبل از خواب می تواند همان اثر تلویزیون را داشته باشد.
متخصصان توصیه می کنند تلویزیون و کامپیوتر را از اتاق خوابتان دور کنید.
زمان خوابیدن:
شما می توانید ذهن و بدن خود را برای خواب آماده کنید.
این آماده سازی شامل:
– دوش آب گرم گرفتن
– خواندن کتاب
– روش های آرامش اعصاب مانند: تنفس عمیق
– بسیار مهم است که حتی در روزهای تعطیل، زمان به خواب رفتن و زمان بیدار شدن از خواب شما مشخص و سر یک ساعت معین باشد.
اگر شما هنوز هم مشکل در خوابیدن دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.