- رمدزیویر (Remdesivir) از درمان بالقوه ابولا به سمت ارائه مزایای متوسط برای افراد مبتلا به کوید-۱۹ پیش رفته است.
- شرکت داروسازی علوم Gilead تحقیق درباره این دارو را در سال ۲۰۰۹ شروع نمود.
- بعدها آزمایشات نشان داد که این دارو طیف وسیعی از فعالیت های ضد ویروسی را داراست.
تمامی داده ها و آمارها بر اساس داده های موجود در دسترس عموم در زمان انتشار قرار دارند. بعضی اطلاعات ممکن است تاکنون قدیمی شده باشند. رمدزیویر، دارویی که زمانی برای امید درمان ابولا پیشنهاد شده بود، اکنون به عنوان تنها داروی موثر برای کوید-۱۹ مد نظر قرار گرفته است. اما متخصصین معتقدند که هیچ درمان قطعی در مقابل بیماری به وجود آمده توسط کرونا ویروس جدید (SARS-CoV-2) کماکان یافت نشده است. سابقه این دارو نشان دهنده مسیر طولانی و دشواری است که ترکیبات آن از توسعه اولیه تا رسیدن به بازار طی کرده است. سفری که بسیاری از داروهای بالقوه هرگز موفق به پایان رساندن آن نشده اند.
شرکت داروسازی علوم Gilead تحقیق بر روی رمدزیویر را در سال ۲۰۰۹ به عنوان بخشی از برنامه های مبارزه با هپاتیت C و ویروس سینسیتیال تنفسی (RSV) شروع نمود. بعداً آزمایشات نشان داد که این دارو دارای طیف وسیعی از فعالیت های ضد ویروسی است. این امر منجر به تحقیقات حیوانی اولیه استفاده از این دارو بر علیه ویروس ابولا گردید. دارو موفق نگردید تا انتظارات را برآورده سازد و در مقابل دو داروی دیگر در آزمایش برجسته بالینی که در سال قبل منتشر گردید، مغلوب شد. حتی قبل از شیوع کوید-۱۹، Gilead این دارو را بر روی سایر کرونا ویروس ها در شرایط آزمایشگاهی و تحقیقات حیوانی آزمایش کرده بود (شامل مواردی که باعث بروز SARS و MERS شده بودند). با این وجود هیچ آزمایش بالینی بر روی آن انجام نشده بود، چون تعداد موارد MERS بسیار کم بوده و هیچ موردی نیز از بیماری SARS وجود نداشت.
در ابتدای امسال، وقتی دانشمندان یک بیماری آنفولانزاگونه جدید در چین را که توسط ویروس کرونا ایجاد شده بود، تشخیص دادند، Gilead این دارو را در اختیار مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های چین قرار داد تا آن را بر روی ویروس آزمایش کند. رمدزیویر به نظر می رسد که می تواند در مکانیسمی که بعضی ویروس ها مانند کرونا ویروس جدید، از آن استفاده می کنند تا تکثیر شوند، اختلال ایجاد کند. دانشمندان کماکان در حال تحقیق در خصوص عملکرد دقیق این دارو هستند. از ماه ژانویه، تحقیقات آزمایشگاهی بیشتر و چندین آزمایش بالینی با این دارو آغاز شده است. نتایج بعضی از این آزمایشات با علائمی قابل قبول به چاپ رسیده است.
در اواخر ماه ژوئن، مقامات Gilead اعلام نمودند که شرکت مبلغ ۲۴۳۰ دلار را برای یک دوره درمانی با این دارو از افرادی که تحت پوشش برنامه های سلامت دولتی قرار دارند، دریافت خواهد کرد. این میزان برای افرادی که از برنامه های بیمه ای خصوصی استفاده می کنند، ۳۱۲۰ دلار خواهد بود. مقدار مبلغی که افراد باید شخصاً بپردازند، بسته به میزان پوشش بیمه ای، درآمد آنها و سایر عوامل خواهد بود.
مزایای متوسط رمدزیویر در مقابل کوید-۱۹
دو تحقیق بر روی این دارو در ماه گذشته منتشر شده اند. یک تحقیق در چین که در Lancet چاپ شده، دریافته است که دارو زمان بهبودی را ارتقا نبخشیده یا نرخ مرگ و میر را در مقایسه با افرادی که از دارونما استفاده کرده اند، کاهش نداده است. اما یک گزارش اولیه که در ژورنال پزشکی The New England Journal of Medicine چاپ شده، نشان داده است که رمدزیویر بازه بهبودی را برای افراد مبتلا به کوید-۱۹ از میانگین ۱۵ روز به حدود ۱۱ روز رسانیده است. نیمی از بیماران در این تحقیق از رمدزیویر و مابقی از دارونمایی غیرفعال استفاده کرده بودند.
یکی از سرمایه گذاران این تحقیق دکتر رابرت م. گراسبرگ، یک دانشیار دارویی در کالج دارویی آلبرت انیشتین و متخصص بیماری های عفونی در سیستم سلامت مونته فیوره، گفته است که نتایج این آزمایش، اولیه اما بسیار قابل قبول می باشد. وی می گوید: این تحقیقی با طراحی مناسب بود که ثابت کرد که یک داروی ضد ویروس می تواند نتایج را در بیماران مبتلا به کوید-۱۹ متوسط تا شدید، بهبود بخشد. در خصوص این که آیا این دارو مانع از مرگ افراد می شود، وی گفته است که “این تحقیق توصیه نموده که ممکن است در خصوص نرخ مرگ و میر نیز مزایایی وجود داشته باشد، اما این امر تاکنون اثبات نشده است.”
در اوایل ماه ژوئن، Gilead اعلام کرد که داده دیگری نشان داده است که افراد مبتلا به کوید-۱۹ متوسط، وقتی برای ۵ روز از این دارو استفاده کرده اند، سریعتر بهبود یافته اند؛ هرچند فایده آن در حد متوسط بوده است. یک دوره ده روزه مصرف دارو نیز نتایج بیماران را بهبود بخشیده، اما تغییرات از لحاظ آماری قابل توجه نبوده است. بیماران در این تحقیق در بیمارستان بستری گردیده، اما نیازمند دستگاه ونتیلاتور (تنفس مکانیکی) [mechanical ventilation] نبودند. داده های مربوط به این تحقیق در یک ژورنال معتبر به چاپ نرسیده است و بنابراین باید با کمی احتیاط به آن نگاه کرد.
درمان زود هنگام با رمدزیویر ممکن است عملکرد بهتری داشته باشد
سوالات کماکان درباره رمدزیویر وجود دارند؛ مانند اینکه چه بیمارانی بیشترین فایده را از مصرف این دارو خواهند برد. گراسبرگ می گوید نتایج اولیه تحقیق NEJM توصیه می کند که بیمارانی که مکمل اکسیژن دریافت می کنند، اما کماکان نیازمند لوله گذاری نبوده یا در شرایط بحرانی قرار ندارند، بهتر به این دارو پاسخ داده اند. دکتر مارک سیگل، دانشیار دارویی در دانشگاه پزشکی و علوم سلامت جرج واشنگتن گفته است که بر اساس آن چه وی در بیمارانش دیده است، این احساس را دارد که در صورت مصرف زودهنگام این دارو، عملکرد آن بهتر خواهد بود.
وی می گوید: “زمانی که این افراد به ICU برده می شوند، ویروس تقریباً آمده و رفته است و در این شرایط بیشترین پاسخ سیستم ایمنی به ویروس است که به بدن آسیب می رساند.” وی می گوید: به طور ایده آل افراد بهتر است دارو را قبل از اینکه در بیمارستان بستری شوند، مصرف کنند که معمولاً ۲ هفته از زمان بیماری می باشد. اما در حال حاضر تنها به صورت داروی تزریقی در دسترس است و نسخه خوراکی آن موجود نیست. بسیاری از تحقیقات کوید-۱۹ به دنبال درمان افرادی بوده اند که از قبل در بیمارستان بستری شده اند. این امر بخش عمده ای از ۸۱ درصد افرادی که تنها بیماری خفیف تا متوسط دارند را شامل نخواهد شد.
گراسبرگ می گوید: “تعیین این که کدام بیماران از درمان زود هنگام سود خواهند برد و داشتن داروی ایمن و با استفاده آسان برای درمان بیماران سرپایی قبل از بستری در بیمارستان، باعث می شود این عفونت کمتر وحشت آفرین بوده و قابل مدیریت تر باشد.” یک سوال دیگر درباره رمدزیویر این است که آیا افراد به ویژه میلیونها آمریکایی که تحت پوشش بیمه قدرتمند نبوده یا فاقد بیمه هستند، قادر به پرداخت هزینه آن خواهند بود یا خیر. هیچ قیمتی تاکنون برای این دارو تعیین نشده است. اما انیستیتوی بازدید بالینی و اقتصادی (ICER) که یک سازمان خصوصی و غیر انتفاعی می باشد، توصیه نموده است که یک دوره ۱۰ روزه مصرف این دارو بین ۱۰ تا ۴۵۰۰ دلار هزینه خواهد داشت.
درمان های ترکیبی با رمدزیویر ممکن است عملکرد بهتری داشته باشد
تحقیقات بالینی اضافی بر آسیب ایجاد شده توسط سیستم ایمنی که دکتر سیگل به آن اشاره کرده بود، متمرکز شده است که به عنوان “طوفان سیتوکین” (cytokine storm) شناخته می شود. یک تحقیق، رمدزیویر را با باریسیتینیب (baricitinib) که یک داروی ضد التهاب است که ثابت شده می تواند آرتریت روماتوئید را درمان کند، ترکیب نموده است. مونته فیوره و کالج آلبرت انیشتین در این تحقیق مشارکت داشته اند. رمدزیویر تکثیر ویروس را هدف قرار می دهد، باریسیتینیب نیز سعی می کند پاسخ سیستم ایمنی بدن را تسکین بخشد؛ چون به نظر می رسد این فرآیند عامل بروز برخی آسیب ها به ارگانهای بدن که توسط کوید-۱۹ روی می دهد، باشد.
گراسبرگ می گوید: “درمان ترکیبی ممکن است بتواند یک استراتژی مهم در درمان کوید-۱۹ باشد. به ویژه در موارد شدید بیماری که ممکن است به یک رویکرد ضد ویروس و تنظیم کننده سیستم ایمنی نیاز باشد.” دکتر سیگل شک دارد که هرگز یک داروی منفرد در مقابل کوید-۱۹ به دست آید. بنابراین تا زمان تهیه واکسن، وی معتقد است که درمان ترکیبی مفیدترین راه حل می باشد. کماکان وی انتظار ندارد که مزایای درمان ترکیبی خیلی زیاد بوده و شاید بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بهبود را ایجاد نماید. وی می گوید: نهایتاً سن و بیماری های زمینه ای شما و اینکه ما تا چه حد می توانیم به شما از نقطه نظر تنفسی کمک کنیم، مهم می باشد.
