اگر مادر یا مادربزرگ مادری شما دوقلوهای همسان داشته است، احتمال ارث رسیدن این ژن به شما و در نتیجه تخمک‌گذاری چندگانه و داشتن دوقلوهای همسان در شما بسیار بالا خواهد بود…
آیا دوقلوزایی یا چندقلو زایی در خانواده شما وجود داشته است؟ اگر مادر، خواهر، برادر، عمو، دایی یا فرزندان دایی و عموی شما سابقه دوقلوزایی داشته باشند، داشتن فرزندان دوقلو برای شما بعید نخواهد بود، چراکه خیلی وقت‌ها دوقلویی امری ارثی است اما فقط در دوقلوهای همسان، مسأله ارث مؤثر است. اگر مادر یا مادربزرگ مادری شما دوقلوهای همسان داشته است، احتمال ارث رسیدن این ژن به شما و در نتیجه تخمک‌گذاری چندگانه و داشتن دوقلوهای همسان در شما بسیار بالا خواهد بود. همچنین امکان پیدایش حاملگی‌های دوقلو در حاملگی بعد از حاملگی اول افزایش می‌یابد.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی می‌تواند علت دوقلوزایی در برخی مادران باشد.
مادرانی که در دوران قبل از لقاح، سیب زمینی شیرین بیشترین غذای آنها بوده است، نظیر ساکنین آفریقای غربی، بیشترین احتمال دوقلوزایی را در تمام دنیا دارند. به نظر می‌رسد مواد شیمیایی خاصی در این مواد غذایی وجود دارد که تخمک‌گذاری چندگانه را افزایش می‌دهند.
به علاوه، مطالعات نشان داده است که مصرف مقادیر فراوان لبنیات، احتمال دوقلوزایی را افزایش می‌دهد. در حال حاضر مشخص شده است نوعی پروتئین موجود در جگر حیوانات، با عنوان آی.جی.اف که در شیر و لبنیات نیز وجود دارد، میزان تقسیم سلولی جنین در مراحل ابتدایی رشد را افزایش می‌دهد و موجب دوقلوزایی می‌شود.
طبق تحقیقاتی که توسط یک مجله علمی صورت گرفته، زنانی که شیر زیاد می‌نوشند، ۵ برابر بیشتر از زنانی که فرآورده‌های حیوانی نمی‌خورند، شانس داشتن فرزندان دوقلو دارند. شمار فرزندان دوقلو طی ۳۰ سال گذشته به نحو قابل توجهی و در بعضی کشورها تا ۵۰ درصد افزایش یافته است.
بارداری دوقلو از مهم‌ترین عوارض باروری آزمایشگاهی است. از هر ۱۰۰ حاملگی، حدود ۳ حاملگی چندقلو هستند که میزان دوقلویی بیشتر از چندقلویی است. مادرانی که دوقلو باردار هستند، معمولاً مشکلاتی مانند تهوع، استفراغ و ترش کردن غذا را بیشتر از سایر مادران تجربه می‌کنند.
بسیاری از مادران به دلیل ارثی که در خانواده‌شان یا خانواده همسرشان وجود دارد، دوقلو یا چندقلو باردار می‌شوند اما برخی دیگر به علت درمان ناباروری، ممکن است حاملگی چندقلو را تجربه کنند.برخی از محققان معتقدند که باردار شدن مادر هنگام شیردهی به فرزند، شانس داشتن فرزند دوقلو یا چندقلو را افزایش می‌دهد.
این محققان اظهار می‌کنند که شانس داشتن جنین چندقلو در این مادران ۹ برابر بیشتر از سایر مادران خواهد بود.قرص‌های پیشگیری از بارداری ۹۹.۹ درصد در جلوگیری از بارداری مؤثرند اما به احتمال یک درصد، شانس بارداری مادر وجود دارد و در این شرایط، جنین به احتمال زیاد چندقلو خواهد بود.
بیشتر وقت‌ها بارداری زمانی رخ می‌دهد که قرص‌های جلوگیری به طور منظم مصرف نمی‌شوند. در سایر موارد، بارداری زمانی رخ می‌دهد که مصرف چند داروی هورمونی خاص باعث تضعیف اثرات قرص جلوگیری از بارداری شود.با افزایش دفعات بارداری، احتمال دوقلوزایی افزایش می‌یابد اما مشکل این است که هیچ کس نمی‌داند
که بیشترین احتمال دوقلوزایی در کدام بارداری است و به همین خاطر، این روش معقول و مناسبی برای داشتن دوقلو نخواهد بود. فراموش نکنید چندقلو زایی ، خطرات و عوارضی مانند مسمومیت و فشار خون بارداری و تولد نوزاد نارس را در پی خواهد داشت. پس اصرار زیادی برای داشتن فرزند دوقلو نداشته باشید و این کار را به خداوند و تقدیر او بسپارید.
استفاده از داروهای تحریک تخمک‌گذاری نیز می‌تواند به دوقلو شدن بچه کمک کند اما باید حتماً تحت نظر پزشک و با تجویز او این داروها مصرف شوند.در برخی موارد مصرف داروهای هورمونی منجر به تخمک‌گذاری چندگانه و در نتیجه افزایش شانس چندقلو زایی می‌شود. در خانم‌هایی که اندام و جثه بزرگ دارند و بلندقد هستند، امکان حاملگی دوقلو بیشتر است.
سید اسدالله کلانتری، در این خصوص که چه عوامل سبب ایجاد شیوع چندقلوزایی شده است، اظهار داشت: عوامل متعددی در بروز چندقلوزایی نقش دارد.
وی با اشاره به اینکه در کشورهای اروپایی برخلاف ایران که مادران سفارش چندقلوشدن جنین را به پزشک می‌دهند، اگر چندقلوزایی داشته باشند، از پزشک خود شکایت می‌کنند، اعلام کرد: اگر در ایران یک پزشک به زایمان چندقلوها از یک مادر باردار افتخار می‌کند در کشورهای اروپایی پزشکی که چندقلوزایی به دنیا آورده است، خطاکار به شمار می‌رود.
عضو هیئت‌مدیره مرکز باروری و ناباروری اصفهان که سابقه ۴۰ ساله در این حیطه دارد، با اعلام اینکه یک مادر چندقلوزا در ایران می‌تواند از پزشک خود شکایت کند اما نسبت به این حق خودآگاه نیست، ادامه داد: چندقلوزایی هم برای مادر و هم نوزادان آسیب‌های بسیاری دارد.
مادران قدبلند و چاق بیشتر در معرض چندقلوزایی هستند
وی به نقش عوامل وراثتی در چندقلوزایی اشاره کرد و گفت: اگر در فامیل مادر چندقلوزایی موروثی است یک به ۶۰ احتمال چندقلوزایی در فرزندان وجود دارد و این درحالی است که اگر در فامیل پدر چندقلوزایی موروثی است، احتمال یک به ۱۵۰ است که در فرزندان این مسئله به ارث برسد.
کلانتری بابیان اینکه سن مادر نیز از دیگر عواملی است که در چندقلوشدن فرزندان نقش دارد، گفت: اگر سن زایمان مادر بالای ۳۵ سال باشد احتمال چندقلوزایی سه برابر زنانی است که در سنین پائین بچه‌دار می‌شوند.
وی اظهار داشت: چون زن در سنین بالا با افزایش تخمک مواجه می‌شود و فعالیت هورمون‌های زنانه در این سنین بیشتر است بنابراین با مسئله چندقلوزایی در سنین بالای ۳۰ سال مواجه می‌شویم.
عضو هیئت مدیره مرکز باروری و ناباروری اصفهان با اظهار اینکه زنان قدبلند و چاق شانس بیشتری برای چندقلوزایی دارند، گفت: البته نحوه تغذیه نیز در این عامل تاثیرگذار است به طوریکه اگر زنی قدبلند بوده اما تغذیه مناسبی نداشته باشد احتمال کمتری برای چندقلوزایی دارد.
وی افزایش سن، ازدواج‌های دیرهنگام و فرزند آوری در سنین بالا را از دیگر دلایل افزایش احتمال نازایی و به دنبال آن چندقلوزایی دانست و گفت: شرایط زندگی در کشور ما بدن‌گونه است که یک جوان ابتدا ادامه تحصیل می‌دهد، زندگی‌اش را روبه‌راه می‌کند و خودرو و خانه می‌خرد و در نهایت پول پس‌انداز می‌کند اما زمانی‌که تصمیم به ازدواج و فرزند‌آوری می‌گیرد باید تمام پس‌انداز خود را خرج درمان کند تا بچه‌دار شود .
قرص کلومیفن و آمپول گونا دو تروپین ها نقش زیادی در چندقلوزایی دارند
وی با بیان اینکه قرص کلومیفن بین پنج تا ۱۰ درصد شانس چندقلوزایی را افزایش می‌دهد، اعلام کرد: یک پزشک باید بااحتیاط بیشتری این قرص را برای زن باردار تجویز کند و هنگام تجویز مادر را از احتمال افزایش چندقلوزایی با مصرف این نوع قرص، مطلع کند.
وی نقش آمپول گونادو تروپین‌ها را نیز در افزایش شانس چندقلوزایی تا ۳۰ برابر ارزیابی کرد و افزود: این نوع آمپول و قرص‌ها سبب افزایش تخمک‌گذاری در زنان می‌شود.
عضو هیئت‌مدیره مرکز باروری و ناباروری اصفهان اعلام کرد: هر نوع قرص و آمپولی که برای نازایی تجویز می‌شود احتمال چندقلوزایی را افزایش می‌دهد.
عوارض احتمالی دو قلوزایی
۱- زایمان زودرس: یکی از عوارض جدی که سلامت دو قلوها را تهدید می کند، زایمان بیش از موعد می باشد. دو جنین به علت رشد در ماه های آخر و اعمال فشار به رحم مادر، درد ایجاد می کنند و ممکن است زمان زایمان جلو بیفتد.
۲- ناراحتی های تنفسی نوزاد: یکی از مشکلاتی که پس از زایمان زودرس برای نوزادان دوقلو ایجاد می شود، نارس بودن ریه ها می باشد که در نتیجه، دو قلوها به ناراحتی های تنفسی مبتلا می شوند و باید برای تکامل ریه ها، مدتی را در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان نگهداری شوند.
۳- وزن کم نوزاد هنگام تولد
۴- فشار خون بالا: مادرانی که دو قلو باردار هستند، باید به طور بسیار منظم در دوران بارداری خود تحت مراقبت پزشک متخصص زنان قرار داشته باشند و فشار خون آنها بررسی شود تا در صورت بالا بودن، اقدامات درمانی برایشان انجام گیرد.
۵- دیابت بارداری: دیابت بارداری در مادرانی که دو قلو باردار هستند، بسیار شایع تر از بقیه مادران می باشد. باید قند خون این مادران به طور مرتب کنترل شود تا در صورت مشاهده هر گونه علامت غیرطبیعی، درمان برایشان انجام گیرد.
۶- احتمال کم زایمان طبیعی در دو قلوزایی: اگر امکان انجام زایمان طبیعی برای مادر وجود نداشته نباشد، باید به روش سزارین نوزاد را به دنیا آورد.
سزارین تنها در شرایط خاصی توصیه می شود. یکی از این شرایط، دو قلوزایی و یا چند قلوزایی می باشد. موارد بسیار کمی از نوزادان دو قلو گزارش شده است که با زایمان طبیعی به دنیا آمده باشند.
مسائل مربوط به بارداری دوقلویی
۱- مادرانی که دو قلو حامله هستند، باید بدانند که به مقدار زیادی کالری در روز نیازمندند.
۲- احتمال تولد نوزادان کم خون در طی حاملگی های دو قلویی بیشتر است. بنابراین به مادرانی که دوقلو حامله هستند، توصیه می شود هم از مواد غذایی سرشار از آهن در طی دوران بارداری استفاده کنند و هم قرص آهن را طبق تجویز پزشک مصرف نمایند.
۳- اضافه شدن وزن مادر در دوران بارداری، امری طبیعی است. واضح است که این میزان افزایش وزن در مادرانی که دو قلو باردار هستند، بیشتر است.
۴- مصرف قرص اسیدفولیک برای تمام مادران باردار الزامی است. اسید فولیک به رشد بافت عصبی نوزادان کمک زیادی می کند و در صورت عدم دریافت اسید فولیک کافی در دوران بارداری، احتمال به دنیا آمدن نوزادان با مشکلات عصبی زیاد می شود.
۵- پس از به دنیا نوزادان دو قلوی خود هم باید از رژیم غذایی مناسبی پیروی کنید تا به مقدار کافی شیر داشته باشید و کمتر از شیر خشک استفاده کنید.
۶- هر چند وقت یک بار به طور منظم تحت معاینه پزشک متخصص زنان قرار بگیرید تا در صورت بروز مشکلاتی، سریع تشخیص داده شود. همچنین در طی این ویزیت ها،ص روند رشد نوزادان و سلامت انها بررسی شود.
۷- ویار بارداری در طی حاملگی های دوقلویی تشدید می شود، زیرا میزان هورمون های بدن مادر در اوایل حاملگی، به شدت افزایش پیدا می کند. بنابراین مادر باید راهکارهای مناسبی را برای غلبه بر ویار حاملگی رعایت کند.
به دنیا آمدن هر نوزاد، هزینه های اقتصادی زیادی بر خانواده تحمیل می کند. ولی این مسئله نباید مانع بچه‌دار شدن شما شود، زیرا همانطور که خداوند کریم در قرآن بیان داشته است، خودش رزق و روزی فرزند را می دهد.
