از پوشک گرفتن کودک یکی از مهمترین نگرانی‌های بزرگ والدین است. این مرحله از زندگی خانواده نه‌تنها از لحاظ جسمانی، بلکه از لحاظ روانی نیز تأثیرات زیادی بر کودک می‌گذارد و مهمترین راهکار برای آن درک درست زمان و شیوه مناسب برای این کار است که می‌تواند فرآیند را برای خانوده و کودکش آسان کند. خوب است در این مسیر پرچالش یادمان باشد که هر کودک با دیگری متفاوت است.
از پوشک گرفتن کودک باید از چه سنی شروع شود
یکی از مهمترین گام‌ها در از پوشک گرفتن، شناسایی زمان مناسب است. هیچ زمان دقیق و ثابتی برای این کار وجود ندارد، اما برخی علائم وجود دارند که نشان‌دهنده آمادگی کودک هستند:
کنترل فیزیکی: کودک باید بتواند عضلات مثانه و روده‌های خود را کنترل کند. معمولاً این توانایی بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی شروع می‌شود، اما برخی کودکان ممکن است تا ۳۰ ماهگی هم آماده نباشند.
درک نیاز به دستشویی: کودک باید توانایی تشخیص و بیان نیاز به دستشویی رفتن را داشته باشد. ممکن است از طریق کلمات، حالت چهره یا رفتار خاصی نشان دهد که آماده است.
علاقه به تقلید از بزرگسالان: اگر کودک شما تمایل دارد رفتارهای شما را تقلید کند و از دستشویی رفتن بزرگ‌ترها کنجکاو است، این می‌تواند نشانه‌ای باشد که او آماده است.
خشک بودن مستمر پوشک: اگر متوجه شده‌اید که پوشک کودک برای مدت طولانی‌تری خشک می‌ماند، ممکن است مثانه او بزرگ شده و آماده کنترل بیشتر باشد.
احساس ناراحتی از پوشک کثیف: کودکانی که از کثیف بودن پوشک خود ناراحت می‌شوند و آن را اطلاع می‌دهند، معمولاً به مرحله آمادگی نزدیک می‌شوند
نشانه‌های آمادگی کودک برای از پوشک گرفتن کودک
قبل از هر چیز، باید ذهنیت خود و کودکتان را آماده کنید. به او توضیح دهید که باید از توالت استفاده کند. این مرحله نیاز به صبر و تکرار دارد، چرا که تغییر عادت‌ها برای کودک زمان‌بر است. بهتر است زمانی که کودک در شرایط استرس‌زا نیست (مثل زمانی که به مهد کودک می‌رود یا وقتی که تغییرات دیگری در زندگی او رخ می‌دهد)، فرآیند از پوشک گرفتن را شروع کنید. خرید یک توالت کوچک یا صندلی آموزشی مخصوص کودک می‌تواند او را بیشتر تشویق کند. این وسیله باید راحت و جذاب باشد تا کودک علاقه‌مند به استفاده از آن شود.
با این‌حال نشانه‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهند کودک شما شروع به کنترل مثانه کرده است:
- آنها می‌دانند که پوشکشان خیس یا کثیف شده است.
- آنها می‌فهمند که در حال ادرار کردن هستند و ممکن است به شما بگویند که در حال انجام آن هستند.
- آنها نشان می‌دهند که نیاز به ادرار دارند با بی‌قراری یا رفتن به مکانی آرام یا پنهان.
- آنها می‌دانند که نیاز به ادرار دارند و ممکن است این را از قبل بگویند.
- آنها همچنین باید قادر باشند روی لگن بنشینند و پس از اتمام از آن بلند شوند و دستورات شما را دنبال کنند.
مراحل از پوشک گرفتن کودک
استفاده از لگن برای کودک شما جدید است، پس به تدریج آنها را با این موضوع آشنا کنید.
- وقتی پوشک آنها را عوض می‌کنید، در مورد آن با کودک صحبت کنید تا آنها متوجه ادرار و مدفوع شوند و بدانند که پوشک خیس به چه معناست.
- اگر همیشه وقتی در خانه هستید پوشک کودک را در حمام عوض کنید، آنها یاد خواهند گرفت که این همان جایی است که مردم به دستشویی می‌روند.
- کمک کردن در تخلیه دستشویی و شستن دست‌ها هم ایده خوبی است.
- لگن را جایی بگذارید که کودک شما بتواند آن را ببیند و توضیح دهید که برای چیست. کودکان با مشاهده و تقلید یاد می‌گیرند.
- اگر فرزند بزرگتری دارید، کودک کوچکتر شما ممکن است آنها را در حال استفاده از لگن ببیند که این بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
- همچنین کمک می‌کند اگر کودک شما ببیند که شما از دستشویی استفاده می‌کنید و برایش توضیح دهید که چه کار می‌کنید.
- استفاده از اسباب‌بازی‌های کودک برای نشان دادن کاربرد لگن نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
- در نهایت لگن را در حمام نگه دارید. هدف این است که نشستن روی لگن بخشی از زندگی روزمره کودک شما شود.
- کودک خود را تشویق کنید پس از وعده‌های غذایی روی لگن بنشیند، زیرا هضم غذا اغلب باعث می‌شود که کودک احساس نیاز به دفع مدفوع داشته باشد. داشتن کتاب یا اسباب‌بازی برای نگاه کردن به آنها می‌تواند کمک کند تا کودک روی لگن آرام بنشیند.
- اگر کودک شما هر روز به طور منظم مدفوع می‌کند، پوشک او را در بیاورید و به او پیشنهاد دهید که در لگن دفع کند.
- یادتان باشد هر زمان که کودک به‌درستی از توالت استفاده کرد، او را تشویق کنید. این تشویق می‌تواند به شکل کلمات مثبت، لبخند یا حتی یک پاداش کوچک باشد. اما باید مراقب باشید که تشویق‌ها بیش‌ازحد نباشد، زیرا این ممکن است کودک را تحت فشار قرار دهد.
البته از آنجا که شرایط روحی و جسمی هر کودکی با دیگری متفاوت است خوب است چند نکته را در نظر بگیرید:
برای از پوشک گرفتن کودک ۲ ساله، ابتدا باید به علائم آمادگی او مانند خشک ماندن پوشک برای مدت طولانی‌تر، تمایل به تقلید از بزرگسالان، و توانایی تشخیص و بیان نیاز به دستشویی توجه کنید. از توالت یا لگن کوچک استفاده کنید و کودک را بدون ایجاد فشار تشویق کنید. بازی و سرگرمی‌های مرتبط با این فرآیند، مانند خواندن کتاب‌های کودکانه در مورد دستشویی رفتن، می‌توانند کمک‌کننده باشند.
همچنین کودک ۳ ساله معمولاً درک بهتری از نیازهای بدنی خود دارد و قادر است این نیازها را بیان کند. ایجاد روتین‌های ثابت مانند نشستن بر روی لگن بعد از وعده‌های غذایی و تشویق کودک به مستقل شدن در استفاده از دستشویی می‌تواند موثر باشد. با صبر و آرامش با حوادث احتمالی برخورد کنید و کودک را بابت موفقیت‌های کوچک تشویق کنید، اما فشار بیش‌ازحد وارد نکنید.
و برای از پوشک گرفتن کودک ۴ ساله یادتان باشد که اگر هنوز از پوشک استفاده می‌کند، ممکن است نشانه‌های آمادگی جسمی و روانی را از قبل داشته باشد اما به دلایل مختلف مقاومت نشان می‌دهد. صحبت کردن با کودک در مورد اهمیت این مرحله، استفاده از ابزارهای مشوق مثل جدول تشویق یا بازی‌های آموزشی و ایجاد فضایی راحت و بدون استرس بسیار مهم است. بهتر است از مقایسه کودک با دیگران خودداری کنید و به او فرصت کافی برای تطبیق با این تغییر بدهید.
در نهایت شاید درباره نحوه از پوشک گرفتن کودک در شب سوالاتی داشته باشید. این چالش معمولاً بعد از موفقیت در پوشک گرفتن روزانه آغاز می‌شود، زیرا کنترل مثانه در شب به زمان بیشتری نیاز دارد. برای شروع این فرآیند، می‌توانید مصرف مایعات را قبل از خواب کاهش دهید و کودک را تشویق کنید هر شب قبل از خواب به دستشویی برود تا با مثانه خالی به خواب برود و احتمال خیس کردن کمتر شود. همچنین استفاده از ملحفه ضدآب یا کاور محافظ تشک می‌تواند به مدیریت بهتر حوادث احتمالی کمک کند. مهم است که والدین صبور باشند و با حوادث احتمالی به‌صورت آرام و بدون سرزنش برخورد کنند، زیرا کنترل مثانه در شب ممکن است تا ۵ سالگی یا بیشتر زمان ببرد.
بهترین کتاب ها برای از پوشک گرفتن کودک
این روزها کتاب‌های مناسبی با موضوع پوشک و دستشویی رفتن توسط ناشران مختلف در اختیار والدین ایرانی قرار گرفته است تا به واسطه آنها فرزند خردسال خود را با این موضوع آشنا کنند.
نوپایان با دیدن تصاویر این کتاب‌ها و آشنایی با شخصیت های آنها می‌توانند به طور غیرمستقیم مفاهیم مرتبط با دستشویی رفتن را یاد بگیرند. کتاب‌هایی که به این موضوع می‌پردازند، معمولاً داستان‌هایی جذاب و ساده دارند که در آن شخصیت‌های داستان با چالش‌هایی مشابه کودک مواجه می‌شوند. این امر باعث می‌شود کودک احساس همذات‌پنداری کند و فرآیند یادگیری برای او ساده‌تر و طبیعی‌تر باشد. اگر دنبال کتاب داستان برای از پوشک گرفتن فرزندانتان می‌گردید یا می‌خواهید خرید اینترنتی کتاب کودک برایتان راحت‌تر شود معرفی‌های زیر را بخوانید:
زرنگ‌تر از جیش و پی پی
هر دفعه از استنلی می‌پرسیدند: جیش داری؟ می‌گفت: نه! دلش نمی‌خواست یک دقیقه هم دست از بازی بردارد، و وقتی یادش می‌افتاد جیش دارد که شلوارش خیس شده بود. اما با کمک مادرش، می‌تواند دست جیش و پی‌پی ناقلا را از پشت ببند و توالت‌‌رو حرفه‌ای شود. کتاب “زرنگ‌تر از جیش و پی‌پی” داستانی است درباره آموزش استفاده از دستشویی به کودکان که توسط جولیا کوک و دکتر لورا یانا نوشته شده است. جولیا کوک از نویسندگان سرشناس حوزه کودک است که آثارش درباره مهارت‌های زندگی است.
تپلی خودش به دستشویی می‌رود
کتاب “تپلی خودش به دستشویی می‌رود” داستانی است درباره تپلی که تصمیم می‌گیرد به تنهایی به دستشویی برود. مامان او برای کمک، یک لگن و شورت مخصوص تهیه می‌کند و مراحل دستشویی رفتن را با دقت برایش توضیح می‌دهد؛ از پایین کشیدن شلوار تا شستن و خشک کردن دست‌ها. اما تپلی نگرانی‌هایی دارد، مانند اینکه اگر یک مرحله را فراموش کرد یا دیر شد و جیشش ریخت، چه باید بکند.
سخن پایانی
اگر کودک شما پس از گذشت چندین ماه همچنان به طور کامل از پوشک گرفته نشده است یا مشکلات دیگری مانند یبوست یا عفونت ادراری دارد، بهتر است با پزشک مشورت کنید. توجه داشته باشید که هر کودکی منحصر به فرد است و روش‌های از پوشک گرفتن ممکن است برای هر کودکی متفاوت باشد. مهمترین نکته این است که صبور باشید و از کودک خود حمایت کنید.
